Dư luận nước Mỹ vẫn còn chưa quên vụ nổ súng tại trường Columbine năm trước, thì ngày thứ Hai 21 tháng 3 vừa qua, lại một vụ học sinh bắn giết người bừa bãi tại trường học Red Lake, Minesota, trước khi tự sát làm người dân Mỹ kinh hoàng. Theo tin các báo, có tất cả 6 người bị chết và 14 người bị thương. Trong số nạn nhân, có cả ông bà của hung thủ, một giáo viên, và một nhân viên an ninh.
Những vụ học sinh vị thành niên bắn chết người rồi tự sát đã làm cho người dân Mỹ bàng hoàng tự hỏi: Tại sao vậy" Tại sao đang sống yên lành, được đầy đủ tiện nghi học hành như vậy, lại lên cơn giết người" Tại sao lại tự tử"
Để trả lời các câu hỏi này, có lẽ nhiều người cho rằng đó là một số rất ít những phần tử điên rồ, bệnh hoạn, bị nhồi nhét bởi chủ nghĩa cực đoan, phát xít, nên hành động bất bình thường. Một số người còn nghĩ rằng chuyện đó xa vời lắm, chỉ hiếm họa xẩy ra ở chỗ xa xôi nào đó mà thôi.
Thực tế, hiện tượng trẻ vị thành niên tự tử xẩy ra không phải ở chỗ hẻo lánh, cũng không phải chỉ những trẻ hư hỏng mới làm việc kinh hãi như thế, mà đó là một vấn nạn lớn của nước Mỹ. Số trẻ tự sát đang tăng cao một cách đáng ngại trong những năm gần đây. Mỗi năm, hàng ngàn thanh thiếu niên đã tự tử hoặc tìm cách tự tử. Đây là nguyên nhân đứng hàng thứ 3 trong những nguyên nhân gây tử vong cho thanh thiếu niên từ 15 đến 24 tuổi, và đứng hàng thứ sáu trong các vụ chết thiếu niên từ 5 đến 14 tuổi. (Tin của American Academy of Child & Adolescent Pshychiatry).
Trẻ thành niên thường gặp rất nhiều căng thẳng trong cuộc sống hiện tại như mất tự tin, áp lực để thành công, tài chánh không ổn định, mất định hướng trong cuộc sống, và một số những sợ hãi khi trưởng thành. Với một số trẻ, sự ly dị của cha mẹ, sự sát nhập vào gia đình mới với anh chị em của kế mẫu, của kế dượng, hoặc sự di chuyển đi một nơi làm ăn khác cũng làm cho các em bị giận dữ ngấm ngầm, và mất tự tin vào cuộc sống. Đối với những em yếu đuối về tinh thần, thiếu sự thương yêu của bố mẹ, việc tự sát là phương pháp giải quyết nhanh nhất và toàn vẹn nhất.
Nhiều em Việt Nam, nam cũng như nữ, dưới độ tuổi 18, đã gặp căng thẳng với trường học mà không biết tìm đâu ra sự chia xẻ, vì bố mẹ các em lo "cầy" miệt mài, lo tậu nhà, tậu xe, nên bị khủng hoảng. Người viết đã có nhiều cơ hội nói chuyện với một số em bỏ nhà đi hoang, phá phách, đánh lại bố mẹ, đấm đá với các em gái nhỏ, và đã từng bị tù, hay bị gửi vô các trung tâm giáo dục thiếu niên (juvenile hall), đều thấy rằng các em cũng lởn vởn tư tưởng muốn "chết đi cho rồi!" Một em gái mới 16 tuổi, có đầy đủ tiện nghi học hành, có cả xe Mercedes của mẹ để lái, cứ nhất định bỏ nhà đi để ở với một ông già đã có nhiều con, nhiều vợ, dù cho mẹ, cố vấn, cảnh sát, cán sự xã hội khuyên can. Gia đình em khốn khổ chạy theo em hàng ngày. Khi người viết hỏi nguyên nhân nào đã đẩy em tới tình trạng như vậy, em cho biết là không chịu nổi sự cô đơn sau khi bố mất. Biết mẹ rất thương, nhưng mẹ cứ đi suốt ngày hoài! Chắc chắn trong tư tưởng của em, đó cũng là cách tự giết tương lai của mình để trả thù cho việc mẹ ít chia xẻ tâm sự với một đứa trẻ mới lớn.
Dĩ nhiên, số trẻ Việt Nam tự sát không cao bằng chính các em bản xứ, vì tỷ lệ người Việt sống ở nước Mỹ chưa lớn (trên 1 triệu rưỡi trong tổng số gần 300 triệu người Mỹ) và cũng ít người trữ súng đạn trong nhà. Tuy nhiên, không phải vì thế mà cha mẹ Việt không cần lưu tâm. Nếu không theo dõi, sẽ có thể có một ngày, chuyện hãi hùng sẽ xẩy ra ngay trong nhà mình. Bởi vậy, trước khi đi sâu vào vấn đề tâm lý trẻ vị thành niên, chúng ta cần lưu ý những dấu hiệu có thể đi đến việc tự sát như sau:
-Thay đổi cách ăn uống và ngủ nghỉ.
-Trốn tránh bạn bè, gia đình, và những bỏ những thói quen thường nhật.
-Có hành động vũ phu, cục cằn, hoặc bỏ chạy khỏi nhà.
-Dùng ruợu hay thuốc lá.
-Cẩu thả trong cách ăn mặc
-Thay đổi cá tính một cách đặc biệt.
-Thường xuyên tỏ ra chán nản, không tập trung được việc gì, hay từ chối đi học.
-Hay phàn nàn về những đau đớn thể xác, thường liên hệ đến sự xúc động, như đau bụng, nhức đầu, mệt mỏi quá..
-Mất hứng thú về những thú vui cá nhân như chơi "games", xem phim.
-Không chịu đựng nổi những lời khen tặng.
Ngoài ra, một số trẻ dự định tự sát hay có những hành động như:
-Phàn nàn là một người xấu hay cảm thấy như mình đang tự hủy hoại.
-Thỉnh thoảng nói rằng: "Con sẽ không còn làm phiền ai nữa đâu." hay "Chả có gì quan trọng cả!", "Thôi, mọi việc đều vô ích thôi!", hoặc "Con chả còn gặp ai nữa đâu mà nói..."
-Sắp xếp mọi vật dụng cá nhân theo thứ tự, và nói sẽ cho người này món này, người khác món kia, tự nhiên dọn dẹp phòng ốc sạch sẽ lại, hoặc vứt bỏ một số đồ vật.
-Tự nhiên nổi hứng cười đùa sau khi đã cảm thấy mệt mỏi.
-Có những hiện tượng như mê sảng...
Nếu một trong những dấu hiệu ấy xẩy ra, hoặc nghe thấy cây nói: "Con sẽ chết cho mà xem..", thì phải coi việc đó như vô cùng quan trọng, và lập tức tìm kiếm sự hỗ trợ của các chuyên viên tâm thần, nếu như cả gia đình đã thất bại trong việc tìm lại cho trẻ những thói quen thường nhật. Người ta thường cảm thấy khó khăn khi nói về cái chết của mình, nhưng nếu có biểu hiện như đã trình bầy ở trên, phải can đảm đặt vấn đề với trẻ. Cha mẹ phải chứng tỏ các thiếu niên ấy được thương yêu, đùm bọc, không để cho cảm giác cô đơn xen vào trong cuộc sống.
Như vậy, thương yêu và săn sóc là phương pháp tốt nhất để tạo một thế hệ tốt đẹp, chứ không phải là cung cấp tiện nghi cho các thiếu niên một cách chan hòa, thừa mứa. Đôi khi dư dả quá, lại làm cho người ta chán đời. Các bậc cha mẹ Việt Nam mới sang Mỹ, nên đặt việc tậu nhà sớm hay mua xe mới xuống hàng thứ yếu, sau ưu tiên của việc Yêu Thương con cái bằng tất cả tâm hồn và sức khỏe của mình. Được như vậy, mới có những ngày về hưu thoải mái sống bên đàn cháu ríu rít, tươi hồng như những nụ hoa mới nở.
Chu Tất Tiến.
Những vụ học sinh vị thành niên bắn chết người rồi tự sát đã làm cho người dân Mỹ bàng hoàng tự hỏi: Tại sao vậy" Tại sao đang sống yên lành, được đầy đủ tiện nghi học hành như vậy, lại lên cơn giết người" Tại sao lại tự tử"
Để trả lời các câu hỏi này, có lẽ nhiều người cho rằng đó là một số rất ít những phần tử điên rồ, bệnh hoạn, bị nhồi nhét bởi chủ nghĩa cực đoan, phát xít, nên hành động bất bình thường. Một số người còn nghĩ rằng chuyện đó xa vời lắm, chỉ hiếm họa xẩy ra ở chỗ xa xôi nào đó mà thôi.
Thực tế, hiện tượng trẻ vị thành niên tự tử xẩy ra không phải ở chỗ hẻo lánh, cũng không phải chỉ những trẻ hư hỏng mới làm việc kinh hãi như thế, mà đó là một vấn nạn lớn của nước Mỹ. Số trẻ tự sát đang tăng cao một cách đáng ngại trong những năm gần đây. Mỗi năm, hàng ngàn thanh thiếu niên đã tự tử hoặc tìm cách tự tử. Đây là nguyên nhân đứng hàng thứ 3 trong những nguyên nhân gây tử vong cho thanh thiếu niên từ 15 đến 24 tuổi, và đứng hàng thứ sáu trong các vụ chết thiếu niên từ 5 đến 14 tuổi. (Tin của American Academy of Child & Adolescent Pshychiatry).
Trẻ thành niên thường gặp rất nhiều căng thẳng trong cuộc sống hiện tại như mất tự tin, áp lực để thành công, tài chánh không ổn định, mất định hướng trong cuộc sống, và một số những sợ hãi khi trưởng thành. Với một số trẻ, sự ly dị của cha mẹ, sự sát nhập vào gia đình mới với anh chị em của kế mẫu, của kế dượng, hoặc sự di chuyển đi một nơi làm ăn khác cũng làm cho các em bị giận dữ ngấm ngầm, và mất tự tin vào cuộc sống. Đối với những em yếu đuối về tinh thần, thiếu sự thương yêu của bố mẹ, việc tự sát là phương pháp giải quyết nhanh nhất và toàn vẹn nhất.
Nhiều em Việt Nam, nam cũng như nữ, dưới độ tuổi 18, đã gặp căng thẳng với trường học mà không biết tìm đâu ra sự chia xẻ, vì bố mẹ các em lo "cầy" miệt mài, lo tậu nhà, tậu xe, nên bị khủng hoảng. Người viết đã có nhiều cơ hội nói chuyện với một số em bỏ nhà đi hoang, phá phách, đánh lại bố mẹ, đấm đá với các em gái nhỏ, và đã từng bị tù, hay bị gửi vô các trung tâm giáo dục thiếu niên (juvenile hall), đều thấy rằng các em cũng lởn vởn tư tưởng muốn "chết đi cho rồi!" Một em gái mới 16 tuổi, có đầy đủ tiện nghi học hành, có cả xe Mercedes của mẹ để lái, cứ nhất định bỏ nhà đi để ở với một ông già đã có nhiều con, nhiều vợ, dù cho mẹ, cố vấn, cảnh sát, cán sự xã hội khuyên can. Gia đình em khốn khổ chạy theo em hàng ngày. Khi người viết hỏi nguyên nhân nào đã đẩy em tới tình trạng như vậy, em cho biết là không chịu nổi sự cô đơn sau khi bố mất. Biết mẹ rất thương, nhưng mẹ cứ đi suốt ngày hoài! Chắc chắn trong tư tưởng của em, đó cũng là cách tự giết tương lai của mình để trả thù cho việc mẹ ít chia xẻ tâm sự với một đứa trẻ mới lớn.
Dĩ nhiên, số trẻ Việt Nam tự sát không cao bằng chính các em bản xứ, vì tỷ lệ người Việt sống ở nước Mỹ chưa lớn (trên 1 triệu rưỡi trong tổng số gần 300 triệu người Mỹ) và cũng ít người trữ súng đạn trong nhà. Tuy nhiên, không phải vì thế mà cha mẹ Việt không cần lưu tâm. Nếu không theo dõi, sẽ có thể có một ngày, chuyện hãi hùng sẽ xẩy ra ngay trong nhà mình. Bởi vậy, trước khi đi sâu vào vấn đề tâm lý trẻ vị thành niên, chúng ta cần lưu ý những dấu hiệu có thể đi đến việc tự sát như sau:
-Thay đổi cách ăn uống và ngủ nghỉ.
-Trốn tránh bạn bè, gia đình, và những bỏ những thói quen thường nhật.
-Có hành động vũ phu, cục cằn, hoặc bỏ chạy khỏi nhà.
-Dùng ruợu hay thuốc lá.
-Cẩu thả trong cách ăn mặc
-Thay đổi cá tính một cách đặc biệt.
-Thường xuyên tỏ ra chán nản, không tập trung được việc gì, hay từ chối đi học.
-Hay phàn nàn về những đau đớn thể xác, thường liên hệ đến sự xúc động, như đau bụng, nhức đầu, mệt mỏi quá..
-Mất hứng thú về những thú vui cá nhân như chơi "games", xem phim.
-Không chịu đựng nổi những lời khen tặng.
Ngoài ra, một số trẻ dự định tự sát hay có những hành động như:
-Phàn nàn là một người xấu hay cảm thấy như mình đang tự hủy hoại.
-Thỉnh thoảng nói rằng: "Con sẽ không còn làm phiền ai nữa đâu." hay "Chả có gì quan trọng cả!", "Thôi, mọi việc đều vô ích thôi!", hoặc "Con chả còn gặp ai nữa đâu mà nói..."
-Sắp xếp mọi vật dụng cá nhân theo thứ tự, và nói sẽ cho người này món này, người khác món kia, tự nhiên dọn dẹp phòng ốc sạch sẽ lại, hoặc vứt bỏ một số đồ vật.
-Tự nhiên nổi hứng cười đùa sau khi đã cảm thấy mệt mỏi.
-Có những hiện tượng như mê sảng...
Nếu một trong những dấu hiệu ấy xẩy ra, hoặc nghe thấy cây nói: "Con sẽ chết cho mà xem..", thì phải coi việc đó như vô cùng quan trọng, và lập tức tìm kiếm sự hỗ trợ của các chuyên viên tâm thần, nếu như cả gia đình đã thất bại trong việc tìm lại cho trẻ những thói quen thường nhật. Người ta thường cảm thấy khó khăn khi nói về cái chết của mình, nhưng nếu có biểu hiện như đã trình bầy ở trên, phải can đảm đặt vấn đề với trẻ. Cha mẹ phải chứng tỏ các thiếu niên ấy được thương yêu, đùm bọc, không để cho cảm giác cô đơn xen vào trong cuộc sống.
Như vậy, thương yêu và săn sóc là phương pháp tốt nhất để tạo một thế hệ tốt đẹp, chứ không phải là cung cấp tiện nghi cho các thiếu niên một cách chan hòa, thừa mứa. Đôi khi dư dả quá, lại làm cho người ta chán đời. Các bậc cha mẹ Việt Nam mới sang Mỹ, nên đặt việc tậu nhà sớm hay mua xe mới xuống hàng thứ yếu, sau ưu tiên của việc Yêu Thương con cái bằng tất cả tâm hồn và sức khỏe của mình. Được như vậy, mới có những ngày về hưu thoải mái sống bên đàn cháu ríu rít, tươi hồng như những nụ hoa mới nở.
Chu Tất Tiến.
Gửi ý kiến của bạn
