Phân tích. Dù không bao lâu sau cả 7 người do dân chọn tham gia chánh quyền xã và dồn phiếu cho, đều từ chức, nhưng trường hợp Xã Đại Thạch là một vấn đề lớn đối với Đảng, Nhà Nước TC, một cách đấu tranh mới của người dân đáng rút kinh nghiệm, và một đề tài thời sự nóng bỏng mà truyền thông quốc tế thấy trước như là một bước ngoặt đấu tranh cho tự do, dân chủ của người dân Trung Quốc.
Thực vậy.
Một, trường hợp Xã Đại Thạch là một trường hợp điển hình, đầu tiên phá lệ thâm căn cố đế cái qui luật sắt dân chủ tập trung vào Đảng CS, trong ứng cử và bầu cử. Qui luật Đảng cử dân bầu bị người dân Xã Đại Thạch đảo ngược. Nên Đảng Nhà Nước TC phản ứng quyết liệt. Đảng CS từ Trung ương, Tỉnh, Huyện, đến Xã chới với, tập trung đánh phá để tránh tái diễn một tiền lệ nguy hiểm có thể làm gẫy đổ hệ thống quyền hành của Đảng và Nhà Nước CS. Nên 7 người đại diện dân cử đích thực từ chức. Khỏi nói ai cũng biết do áp lực mạnh của CS.
Theo Giáo sư Kinh tế học Hu Xingdou thuộc Học viện Kỹ thuật Bắc Kinh giải thích chánh quyền là cơ sở, là bộ phận cơ hữu của Đảng; đó là vấn đề nguyên tắc không bao giờ Đảng để tách rời khỏi sự lãnh đạo của Đảng. Còn học giả Liang Jing nói toàn Đảng, Nhà Nước CS bó buộc phải dùng tất cả sức mạnh để trấn áp vì dân làng Đại Thạch kết hợp đất đai và bầu cử. Nếu không phá tiền lệ này sẽ biến thành điển hình nhơn lên và lan rộng khắp nơi, có thể đưa đến đến bạo loạn và xung đột đẫm máu như từng xảy ra trong quá khứ của nước Trung Hoa mấy ngàn năm qua.
Chủ Tịch Đảng kiêm Chủ Tịch Nước Hồ cẩm Đào và Thủ tướng Ôn Gia Bảo đều kẹt nặng, năng thuyết bất năng hành vì hai Ông từng khẳng định người dân Trung Quốc toàn quyền lựa chọn giới lãnh đạo ở cấp xã, ấp. Thế mà bây giờ phải trấn áp dân làng Đại Thạch bầu ra chánh quyền dân chủ cơ sở, chánh quyền do dân, vì dân, của dân.
Hai, trường hợp Xã Đại Thạch nói lên cách đấu tranh mới và thích nghi của người nằm trong chăn CS nên biết có thứ rận CS nào và thích đáng trị chúng. Đối với xóm làng, cuộc đấu tranh hợp với truyền thống xã thôn tự trị, phép vua thua lệ làng và truyền thống kính lão đắc thọ, tin tưởng sự lãnh đạo của người trưởng thượng được tin là nhiều kinh nghiệm, lịch duyệt đúng văn hóa Trung Quốc. Chỉ có 80 bô lão trong Xã Đại Thạch mà làm cả làng đứng lên bước đầu bẻ gãy qui luật sát của CS, "Đảng cử dân bầu".
Còn đối với làng nước, trường hợp Xã Đại Thạch nói lên chân lý hết sức bình dân, nhưng rất thực tế. Thôn dân là lớp người thầm lặng nhứt, nhưng khi tức nước thì hay bể bờ lớn, như bao anh hùng áo vải từng dấy lên đánh đổ quân Bắc Thuộc ở Việt Nam. Không ai hiểu CS hơn người đang sống trong gọng kềm CS. Do đó cách chống Cộng của những người trong gọng kềm CS phải lịnh hoạt, thực tiễn, và thích nghi với khung cảnh pháp lý, chánh trị. Phải chống làm sao cho khỏi chết vì chết thì đâu còn chống được nữa, mà chánh trị thì đòi hỏi trường kỳ đấu tranh, ai dài hơi, người đó thắng. Nó khác với cách chống của những nhà tư tưởng, lý thuyết, trí thức trong phòng lạnh ở ngoại quốc, hay những nhà hoạt náo hay ảo tưởng chánh trị thường kêu gào người khác, người trong nước đang ở trong rọ đứng lên lật đổ, xuống đường biểu tình, và khi không thấy phản ứng lại chê người trong cuộc không có tinh thần cách mạng, thiếu can đảm, hay u lì.
Người trong cuộc không có quyền có ảo tưởng vì phải trả giá bằng sinh mạng và tài sản của chính mình. Nên rất thực tế và thực dụng, thường dùng "gậy Ông [CS] đập CS”. Như dân làng Xã Đại Thạch vận dụng tuyên truyền phát huy dân chủ hạ tầng cơ sỏ của Chủ Tịch Đảng kiêm Chủ Tịch Nước Hồ Cẩm Đào và Thủ Tướng Ôn Gia Bảo để đánh CS trong sân nhà của TC. Như quí vị lãnh đạo tinh thần các tôn giáo trong nước Việt Nam dựa vào Hiến Pháp của CS Hà Nội qui định cho tự do tôn giáo và không tôn giáo để đấu tranh đòi hỏi cho tự do tôn giáo, và từ đó nhẹ nhàng, âm thầm phát huy sang lãnh vực dân chủ ngoài đời một cách thẩm thấu nhưng thâm hậu.
Ba, truyền thông quốc tế đa số chương trình tiếng Việt xem trường hợp Xã Đại Thạch là cách đấu tranh mới của người dân Trung Quốc. Dù Đảng Nhà Nước cố tình bưng bít, trường hợp Xã Đại Thạch vẫn thành một thời sự nóng bỏng. Dù Bắc Kinh ra lệnh đóng cửa trang web Diễn đàn Yannan trên Internet loan truyền tin tức về trường họp Xã Đại Thạch. Diễn đàn Yannan rất phổ cập trong giới học giả, truyền thông và các nhà hoạt động cho nhân quyền. Ngay sau vụ xã Đại Thạch xảy ra hồi tháng Bảy, diễn đàn Yannan liên tục loan báo về các diễn tiến mới nhất cùng những cuộc thảo luận sôi nổi giữa các người quan tâm cho dân chủ tại Trung Quốc. Bắc Kinh ban hành quy định siết chặt sự kiểm soát về những thông tin liên quan đến các vụ biểu tình, phản đối của dân chúng, được loan tải trên Internet, nhất là dưới dạng nhật ký trực tuyến, tức Web Logs, gọi tắt là Blogs TC bị thiên hạ kêu ca thêm.
Nhưng truyền thông quốc tế không chịu thua. Báo Le Monde, Figaro, Đài Pháp Quốc hải Ngoại, RFI, gởi đặc phái viên, yêu cầu đặc phái viên tìm cách đến tận nơi. Đài Mỹ RFA, VOA, BBC, và hầu hết các cơ quan truyền thông quốc tế đều có thông tin, nghị luận nhiều lần. Tin rất đầy đủ về việc TC cho bộ đội, cảnh sát, mật vụ giả dạng thường dân ngăn cản phóng viên ngoại quốc vào làm xã này phóng sư. Có ít nhứt một phóng viên Pháp bị đánh ngất đi mà Công an vẫn còn "bề hội đồng". Trường hợp Xã Đại Thạch trở thành thời sự nóng bỏng nhiều ngày.
Và sau cùng, việc CS Trung Quốc và Việt Nam trong thời chuyển sang kinh tế thị trường cướp đoạt đất đai của người dân dưới nhiều hình thức không tên là chuyện cơm bữa, là chuyện dài xã hội chủ nghĩa, 1001 đêm kể không hết. Nhưng việc bô lão và dân làng Đại Thạch kết hợp việc nhà cầm quyền CS địa phương cướp đất dân đem bán để bác bỏ danh sách ứng cử viên do Đảng đề cử ra, là một điều hỉ hữu, rất mới. Đó có thể một bước ngoặt quan trọng tạo thành tiền lệ nguy hiểm cho CS, đảo ngược, phá vỡ qui luật dân chủ tập trung Đảng cử dân bầu lâu nay của CS.