Ronald Reagan chỉ lên làm tổng thống từ đầu năm 1981. Việt Nam lúc đó đã kết thúc. Trong ngày ông yên nghỉ trên ngọn đồi trông ra Thái bình dương, bên kia đại dương là Việt Nam, ta tự hỏi ông nghĩ sao về Việt Nam, về cuộc chiến"
Reagan có nói đến Việt Nam từ khi chưa là Tổng thống. Ông bước vào vùng tỏa sáng của lịch sử từ 1964, với bài diễn văn đọc ngày 27 tháng 10 để vận động cho Barry Goldwater trong cuộc tranh cử tổng thống với Lyndon Johnson. Bài diễn văn được chính trường Mỹ chú ý và đưa tên tuổi Thống đốc California lên tầm vóc toàn quốc.
Nội dung bài diễn văn đả kích chủ trương của chính quyền Dân chủ thời đó là "duy trì hòa bình và thịnh vượng". Về sự thịnh vượng, Reagan tấn công chính sách bao cấp; về hòa bình, ông đả kích lập trường rụt rè với khối cộng sản. Và đơn cử thí dụ Việt Nam.
"Về nền hòa bình mà ta muốn duy trì, tôi tự hỏi ai trong chúng ta muốn gặp các góa phụ hay mẹ già của một chiến binh đã hy sinh tại miền Nam Việt Nam và hỏi họ rằng đó có phải là một nền hòa bình đáng duy trì mãi mãi chăng" Họ có coi đó là hòa bình hay chỉ muốn được yên" Chúng ta đang đối phó với loại kẻ thù hung hiểm nhất loài người đã gặp từ khi bò ra khỏi đồng lầy để vươn tới các hành tinh, và người ta bảo rằng nếu ta thua trận này - và thua là mất quyền tự do - lịch sử sẽ ghi lại với sự kinh ngạc là những kẻ sẽ bị thiệt hại nhiều nhất lại cố gắng ít nhất để khỏi thua. Vâng, tôi nghĩ rằng đã đến lúc chúng ta nên tự hỏi rằng mình có biết gì về những quyền tự do mà các bậc Tổ phụ thời lập quốc mong muốn cho chúng ta hay không""
Ngay sau đó, ông kể lại giai thoại của một doanh gia Cuba tỵ nạn tại Hoa Kỳ. Người Cuba tâm sự: "Chúng tôi may mắn chừng nào, khi có một nơi để tỵ nạn!" Reagan kết luận: "Nếu người Mỹ chúng ta mất tự do thì không còn nơi nào để tỵ nạn nữa."
Reagan trách cứ chính quyền Johnson lúc đó là không đủ cố gắng tại Việt Nam cho mục tiêu bảo vệ tự do cho Hoa Kỳ. Với ông, tự do của Hoa Kỳ và của Việt Nam là một, kẻ thù phía bên kia cũng là một. Ông nhìn cuộc chiến Việt Nam là một phần của cuộc chiến chống cộng toàn cầu. Với chủ trương đó, nếu lên cầm quyền sớm hơn, Reagan tất đã chọn phương cách khác.
Ông không đồng ý với việc leo thang chiến tranh chầm chậm theo cường độ tấn công của đối phương mà muốn có thái độ dứt khoát hơn, nhắm vào hậu phương của mũi tấn công: Liên Xô và Trung Cộng. Đáng ngậm ngùi chăng"
Đáng tiếc hơn nữa là Reagan có nhìn ra trách nhiệm của truyền thông Mỹ trong cuộc chiến. Sau khi xem ký giả Walter Cronkite tường thuật về chiến tranh Việt Nam, tháng 12 năm 1972, ông nói với Tổng thống Richard Nixon: "Vào hoàn cảnh của Thế chiến II, đài này (CBS) đáng bị truy tố về tội phản quốc". Đáng tiếc chăng"
Dù sao, sau khi Gerald Ford mở cửa đón nhận người tỵ nạn và bị phe Dân chủ đả kích ("Bảo Ford đón lấy người của ông ta!") cho tới khi hiện tượng thuyền nhân bùng nổ từ năm 1979 về sau, Ronald Reagan chỉ thị cho Ngoại trưởng George Shultz vận động việc tiếp nhận dân tỵ nạn và tù cải tạo của miền Nam. Mãi sau này, ta mới nghe tới các chương trình ODP hay HO.... Reagan với Việt Nam là vậy.
"Vô cùng thương tiếc" là lời ai điếu chính xác.
Reagan có nói đến Việt Nam từ khi chưa là Tổng thống. Ông bước vào vùng tỏa sáng của lịch sử từ 1964, với bài diễn văn đọc ngày 27 tháng 10 để vận động cho Barry Goldwater trong cuộc tranh cử tổng thống với Lyndon Johnson. Bài diễn văn được chính trường Mỹ chú ý và đưa tên tuổi Thống đốc California lên tầm vóc toàn quốc.
Nội dung bài diễn văn đả kích chủ trương của chính quyền Dân chủ thời đó là "duy trì hòa bình và thịnh vượng". Về sự thịnh vượng, Reagan tấn công chính sách bao cấp; về hòa bình, ông đả kích lập trường rụt rè với khối cộng sản. Và đơn cử thí dụ Việt Nam.
"Về nền hòa bình mà ta muốn duy trì, tôi tự hỏi ai trong chúng ta muốn gặp các góa phụ hay mẹ già của một chiến binh đã hy sinh tại miền Nam Việt Nam và hỏi họ rằng đó có phải là một nền hòa bình đáng duy trì mãi mãi chăng" Họ có coi đó là hòa bình hay chỉ muốn được yên" Chúng ta đang đối phó với loại kẻ thù hung hiểm nhất loài người đã gặp từ khi bò ra khỏi đồng lầy để vươn tới các hành tinh, và người ta bảo rằng nếu ta thua trận này - và thua là mất quyền tự do - lịch sử sẽ ghi lại với sự kinh ngạc là những kẻ sẽ bị thiệt hại nhiều nhất lại cố gắng ít nhất để khỏi thua. Vâng, tôi nghĩ rằng đã đến lúc chúng ta nên tự hỏi rằng mình có biết gì về những quyền tự do mà các bậc Tổ phụ thời lập quốc mong muốn cho chúng ta hay không""
Ngay sau đó, ông kể lại giai thoại của một doanh gia Cuba tỵ nạn tại Hoa Kỳ. Người Cuba tâm sự: "Chúng tôi may mắn chừng nào, khi có một nơi để tỵ nạn!" Reagan kết luận: "Nếu người Mỹ chúng ta mất tự do thì không còn nơi nào để tỵ nạn nữa."
Reagan trách cứ chính quyền Johnson lúc đó là không đủ cố gắng tại Việt Nam cho mục tiêu bảo vệ tự do cho Hoa Kỳ. Với ông, tự do của Hoa Kỳ và của Việt Nam là một, kẻ thù phía bên kia cũng là một. Ông nhìn cuộc chiến Việt Nam là một phần của cuộc chiến chống cộng toàn cầu. Với chủ trương đó, nếu lên cầm quyền sớm hơn, Reagan tất đã chọn phương cách khác.
Ông không đồng ý với việc leo thang chiến tranh chầm chậm theo cường độ tấn công của đối phương mà muốn có thái độ dứt khoát hơn, nhắm vào hậu phương của mũi tấn công: Liên Xô và Trung Cộng. Đáng ngậm ngùi chăng"
Đáng tiếc hơn nữa là Reagan có nhìn ra trách nhiệm của truyền thông Mỹ trong cuộc chiến. Sau khi xem ký giả Walter Cronkite tường thuật về chiến tranh Việt Nam, tháng 12 năm 1972, ông nói với Tổng thống Richard Nixon: "Vào hoàn cảnh của Thế chiến II, đài này (CBS) đáng bị truy tố về tội phản quốc". Đáng tiếc chăng"
Dù sao, sau khi Gerald Ford mở cửa đón nhận người tỵ nạn và bị phe Dân chủ đả kích ("Bảo Ford đón lấy người của ông ta!") cho tới khi hiện tượng thuyền nhân bùng nổ từ năm 1979 về sau, Ronald Reagan chỉ thị cho Ngoại trưởng George Shultz vận động việc tiếp nhận dân tỵ nạn và tù cải tạo của miền Nam. Mãi sau này, ta mới nghe tới các chương trình ODP hay HO.... Reagan với Việt Nam là vậy.
"Vô cùng thương tiếc" là lời ai điếu chính xác.
Gửi ý kiến của bạn
