Ở Biển Tây của Phi ngày 19/05/2017 Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cho biết chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đe dọạ sẽ đánh Phi bằng chiến tranh, nếu Manila quyết định áp dụng phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực La Haye và khởi động khoan thăm dò dầu khí trên Biển Đông.
Ở Biển Đông của VN, sáng ngày 25 tháng 5 năm 2017 Mỹ cho chiến hạm Mỹ lần đầu tiên đi vào tuần tra Đá Vành Khăn - sâu, sát vào quanh vùng 12 hải lý. Một giới chức Mỹ, xin ẩn danh, cho Reuters biết, tàu chiến Mỹ trong khuôn khổ chiến dịch khẳng định quyền tự do lưu thông hàng hải tại các vùng đang có tranh chấp, đã đi sát Đá Vành Khăn ở Biển Đông, mà TQ đã chiếm và quân sự hoá. Đây là thách thức đầu tiên của Mỹ với Bắc Kinh ở vùng biển này từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức.
Đó là chiến đoàn do chiến hạm USS Dewey thuộc Hạm đội 3 của hải quân Mỹ dẫn đầu với tàu chiến lớp Arleigh Burke có hoả tiễn Tomahawk và vũ khí laser đã đi vào phạm vi 12 hải lý xung quanh đá Vành Khăn, một trong số 7 thực thể địa lý bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp và xây dựng thành đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa của VN. Đó là thái độ và hành động của Mỹ phủ nhận tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc tại Trường Sa. Đó cũng là một bước ngoặt lần đầu tiên kể từ thời TT Obama chuyển trục quân sự về Á châu Thái bình dương của chiến dịch tự do hàng hải (FONOP) được Hải quân thực hiện ở Biển Đông vào vùng 12 hải lý dưới thời Tổng thống Donald Trump. Bước tiến đột biến này được chánh quyền Trump thực hiện diễn ra một tuần trước khi Hội nghị thượng đỉnh an ninh châu Á, thường gọi là Đối thoại Shangri-La, khai mạc tại Singapore. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Tướng Thuỷ Quân Lục Chiến 4 sao James Mattis sẽ tham dự sự kiện quan trọng này của khu vực.
Tạp chí The Diplomat chuyên theo dõi sâu sát tình hình Biển Đông phân tích, hành động này của Hải Quân Mỹ không phải ngẫu nhiên Mỹ chọn đá Vành Khăn là mục tiêu FONOP. Tòa trọng tài quốc tế xử vụ Philippines kiện Trung Quốc hồi năm ngoái đã nêu rõ đá Vành Khăn là bãi cạn lúc chìm lúc nổi (LTE), chiếu theo luật quốc tế không hề có lãnh hải 12 hải lý. Vì vậy, các giới quan sát nhận định khi áp sát Đá Vành Khăn, USS Dewey không hề thực thi quyền “qua lại vô hại” mà chỉ tiến hành các hoạt động bình thường trên biển cả, nghĩa là hoàn toàn không công nhận cái gọi là lãnh hải 12 hải lý mà Trung Quốc mạo nhận.
Báo The New York Times của Mỹ nhận định cuộc diễn tập cụ thể này của Mỹ nhằm thể hiện cho TQ thấy Mỹ có quyền cho tàu và máy bay đi đến bất cứ nơi nào mà luật quốc tế cho phép; đó là quyền tự do hàng hải mà Mỹ bảo vệ và thực hiện.
Dĩ nhiên TC phóng lao phải theo lao. Ngay ngày hôm sau có tin Mỹ tuần tra vùng 12 hải lý bãi đá Vành Khăn mà TC đã quân sự hoá, TC phản ứng mạnh mẽ. Reuters dẫn lời phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Nhậm Quốc Cường gọi hành động này của Mỹ là “phi pháp” và “khiêu khích”, lên án hành động của Mỹ là nhằm mục đích phá hoại tình hình ở Biển Đông, vốn có dấu hiệu cải thiện trong những tháng qua, và gây hại cho hòa bình và ổn định ở khu vực. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng ra tuyên bố lên án, nói rằng hành động “khiêu khích” như thế vi phạm “chủ quyền và lợi ích an ninh Trung Quốc”, yêu cầu Hoa Kỳ ngưng những hành động mà Trung Quốc cho là khiêu khích như thế.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam CS, bà Lê Thị Thu Hằng, phát biểu lập trường của Việt Nam là tất cả các quốc gia được hưởng quyền tự do hàng hải và hàng không phù hợp với luật pháp quốc tế. Bà vẫn lập lại Việt Nam có đầy đủ cơ sở lịch sử và pháp lý để khẳng định chủ quyền tại quần đảo Trường Sa cũng như Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Nhưng Mỹ cứ tiếp tục bao vây TC trên trời và ngoài biển mạnh thêm. Ngày 26/05/2017, Không lực Mỹ điều động máy bay do thám không người lái Global Hawk đến để tăng cường do thám. Trung tá Jeremy Fields, chỉ huy trưởng phi đoàn Global Hawk ngày 24/5 Ông không nói rõ các mục tiêu do thám, chỉ nói là không lực Mỹ có nhiều nhiệm vụ tại Thái Bình Dương, như là đối phó với khủng bố và hải tặc cũng như cứu trợ nhân đạo.
Trong lãnh vực chiến lược lớn hơn, có tính toàn cầu, sáng ngày 26-5, trong tuyên bố đưa ra sáng 26-5, bà Susan Thornton - quyền phụ tá Ngoại trưởng Mỹ về Đông Á và Thái Bình Dương, trong cuộc họp báo tại Washington, khẳng định chính sách của Mỹ với Biển Đông không thay đổi dưới thời tổng thống Trump.
Bên Quốc Hội nhiều dấu chỉ cho thấy Mỹ muốn Australia giúp trong vấn đề Biển Đông. Tin RFI ngày 26/05/2017, Thượng nghị sĩ John McCain Cộng Hoà, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ trả lời câu hỏi của báo The Australian, tại Điện Capitol ngày 25/4/2017, Ông hy vọng Australia sẽ đóng một vai trò lớn hơn trong kế hoạch về châu Á-Thái Bình Dương của Tổng thống Trump để chống lại thái độ hung hăng của Trung Quốc tại Biển Đông. Thượng nghị sĩ John McCain đã đến Australia để gặp Thủ tướng Malcolm Turnbull. Ông cho biết Ngân sách 2018 mà Tổng thống Trump đề nghị kêu gọi gia tăng chi tiêu quân sự lên thành 574 tỉ đô la, hơn năm ngoái 10%.
Sau cùng, Hành động tuần tra vùng 12 hải lý bãi đá Vành Khăn, điều thêm máy bay trinh sát không người lái cho vùng Á châu Thái bình dương, tuyên bố của Phụ tá Ngoại giao Mỹ tình hình và tương quan giữa Mỹ và TC ở Á châu Thái bình dương, và của TNS McCain cho thấy tình hình bây giờ khác hơn so với cách đây gần 10 tuần lễ. Bây giờ sách lược ngoại giao và quân sự của Mỹ đã định hình, TC là đối thủ đáng gờm của Mỹ, chớ không phải là một trung gian giúp dàn xếp vụ CS Bắc Hàn. Biển Đông Mỹ sẽ tăng cường quân sự, quyết bảo vệ quyền tự do hải hành là quyền lợi cốt lõi tức là quyền lợi quốc gia của Mỹ và đồng minh, ai chống đối Mỹ có thể đối phó bằng biện pháp quân sự/.(VA)
- Từ khóa :
- Việt Nam
- ,
- Trung Quốc
- ,
- Bắc Kinh
- ,
- Biển Đông
- ,
- Mỹ
- ,
- Bắc Hàn
- ,
- Philippines
Gửi ý kiến của bạn