Sau hơn 60 năm tồn tại, những bức phù điêu trên các cổng chính chợ Bến Thành vẫn ít nhiều vẫn giữ được nét đẹp cố hữu qua bao năm tháng, biến động thời cuộc cùng sự khắc nghiệt của thiên nhiên…, theo www.kienthuc.net.vn (KienThuc).
Được khánh thành năm 1914, chợ Bến Thành là một ngôi chợ cổ nổi tiếng, trải qua mấy chế độ vẫn được coi là biểu tượng của thành phố Sài Gòn.
Theo KienThuc, trong kiến trúc của ngôi chợ có những phần trang trí rất gây ấn tượng, đó là trên bốn cổng chính đều có những bức phù điêu bằng gốm, mô tả các sản vật của miền Nam với hình con bò, con ngỗng, con cá đuối, nải chuối… Phía sau những tác phẩm này là một giai thoại thú vị mà không phải ai cũng biết.
Theo đó, vào năm 1952, nhà thầu chợ Bến Thành đặt hàng với xưởng mỹ nghệ Biên Hòa về tổng cộng 12 bức phù điêu bằng gốm để gắn lên bốn cổng chính nhìn ra bốn mặt chợ Bến Thành. Tác phẩm này do họa sĩ Lê Văn Mậu sáng tác và phối hợp chế tác cùng các nghệ nhân về gốm của xưởng mỹ nghệ nổi tiếng cả nước này.
Theo KienThuc ghi nhận tỉ mỉ hơn, rằng họa sĩ Lê Văn Mậu đã sáng tác trực tiếp lên đất, sau đó chỉnh sửa với sự góp ý của những nghệ nhân hàng đầu của dòng gốm Biên Hòa như Sáu Sảnh, Tư Ngô, Hai Sáng, chú Thạch, anh Tóc…
Để tránh vênh méo ở những sản phẩm có độ nung cao như gốm Biên Hòa, những phù điêu đó được cắt ra theo từng miếng nhỏ riêng trước khi đem đi “nhúng” men, rồi mới đưa vào lò nung. Tuy ở trong cùng một lò nung nhưng những miếng nhỏ của các bức phù điêu lại được đặt ở những vị trí có nhiệt độ không đều nhau. Do đó, khi nung xong, có miếng màu nhạt, có miếng màu đậm khác nhau.
KienThuc nêu thêm một điều thú vị nữa là, do lò nung được đốt bằng củi, thợ châm cũi vào lò khi nhiều khi ít không đều tay nên thỉnh thoảng gây sự cố nhỏ, gọi là “hỏa biến” ở đồ gốm. Và “hỏa biến” lại ngẫu nhiên tạo nên màu lạ ở những bức phù điêu chợ Bến Thành, đó là những mảng màu men nâu ngã sang vàng rất đẹp.
Sau khi các bức phù điêu hoàn thành ở xưởng, các nghệ nhân Phạm Văn Ngà (Ba Ngà), Nguyễn Trí Dạng (Tư Dạng) và Võ Ngọc Hảo được xưởng mỹ nghệ Biên Hòa cử lên Sài Gòn để gắn lên các cổng chợ Bến Thành. Từng miếng của một bức phù điêu được gắn theo cách là từ dưới lên, cho đến khi hoàn thành bức này. Sau đó các nghệ nhân kiểm tra lại, xem chỗ nào còn hở thì trét hồ cho kín.
Đã hơn 60 năm trôi qua, bao mưa nắng dãi dầu, chất màu bền tới đâu hẳn cũng phải có phần phai nhòa, nhưng vẫn những bức phù điêu trên các cửa chợ Bến Thành vẫn đẹp một cách bình dị, chơn chất, KienThuc nhận xét.
Được khánh thành năm 1914, chợ Bến Thành là một ngôi chợ cổ nổi tiếng, trải qua mấy chế độ vẫn được coi là biểu tượng của thành phố Sài Gòn.
Theo KienThuc, trong kiến trúc của ngôi chợ có những phần trang trí rất gây ấn tượng, đó là trên bốn cổng chính đều có những bức phù điêu bằng gốm, mô tả các sản vật của miền Nam với hình con bò, con ngỗng, con cá đuối, nải chuối… Phía sau những tác phẩm này là một giai thoại thú vị mà không phải ai cũng biết.
Những bức phù điêu gắn trên các cửa chính phía Đông và phía Tây của chợ Bến Thành.
Theo đó, vào năm 1952, nhà thầu chợ Bến Thành đặt hàng với xưởng mỹ nghệ Biên Hòa về tổng cộng 12 bức phù điêu bằng gốm để gắn lên bốn cổng chính nhìn ra bốn mặt chợ Bến Thành. Tác phẩm này do họa sĩ Lê Văn Mậu sáng tác và phối hợp chế tác cùng các nghệ nhân về gốm của xưởng mỹ nghệ nổi tiếng cả nước này.
Theo KienThuc ghi nhận tỉ mỉ hơn, rằng họa sĩ Lê Văn Mậu đã sáng tác trực tiếp lên đất, sau đó chỉnh sửa với sự góp ý của những nghệ nhân hàng đầu của dòng gốm Biên Hòa như Sáu Sảnh, Tư Ngô, Hai Sáng, chú Thạch, anh Tóc…
Để tránh vênh méo ở những sản phẩm có độ nung cao như gốm Biên Hòa, những phù điêu đó được cắt ra theo từng miếng nhỏ riêng trước khi đem đi “nhúng” men, rồi mới đưa vào lò nung. Tuy ở trong cùng một lò nung nhưng những miếng nhỏ của các bức phù điêu lại được đặt ở những vị trí có nhiệt độ không đều nhau. Do đó, khi nung xong, có miếng màu nhạt, có miếng màu đậm khác nhau.
Những bức phù điêu gắn trên các cửa chính phía Đông và phía Tây của chợ Bến Thành.
KienThuc nêu thêm một điều thú vị nữa là, do lò nung được đốt bằng củi, thợ châm cũi vào lò khi nhiều khi ít không đều tay nên thỉnh thoảng gây sự cố nhỏ, gọi là “hỏa biến” ở đồ gốm. Và “hỏa biến” lại ngẫu nhiên tạo nên màu lạ ở những bức phù điêu chợ Bến Thành, đó là những mảng màu men nâu ngã sang vàng rất đẹp.
Sau khi các bức phù điêu hoàn thành ở xưởng, các nghệ nhân Phạm Văn Ngà (Ba Ngà), Nguyễn Trí Dạng (Tư Dạng) và Võ Ngọc Hảo được xưởng mỹ nghệ Biên Hòa cử lên Sài Gòn để gắn lên các cổng chợ Bến Thành. Từng miếng của một bức phù điêu được gắn theo cách là từ dưới lên, cho đến khi hoàn thành bức này. Sau đó các nghệ nhân kiểm tra lại, xem chỗ nào còn hở thì trét hồ cho kín.
Đã hơn 60 năm trôi qua, bao mưa nắng dãi dầu, chất màu bền tới đâu hẳn cũng phải có phần phai nhòa, nhưng vẫn những bức phù điêu trên các cửa chợ Bến Thành vẫn đẹp một cách bình dị, chơn chất, KienThuc nhận xét.
Gửi ý kiến của bạn
