Trước đó Syria đã chính thức nhận lời rút hết 15,000 quân, phần lớn bố trí lại ở Thung lũng Bekaa trên lãnh thổ Đông Lebanon, nhưng cuối tuần qua đã có vài ngàn quân vượt biên trở về Syria. Chưa biết Syria có chịu rút hết quân về nước trước cuộc bầu cử tháng 5 của Lebanon hay không, nhưng Syria đưa ra điều kiện mới: chỉ rút hết quân sau khi Lebanon có chính phủ. Về chuyện này lại có vấn đề. Sau vụ ông Hariri bị giết, trước áp lực của dư luận trong và ngoài nước, Thủ tướng Omar Karami thân Syria đã phải từ chức. Nhưng ngày 10-3, hai ngày sau cuộc biểu tình 500,000 người do Hezbollah tổ chức, Karami lại được bổ nhiệm lại làm Thủ tướng. Karami đề nghị lập chính phủ liên hiệp quốc gia, nhưng xem ra rất khó khăn vì phe đối lập nay đã có sức mạnh rõ rệt.
Hãy nhìn qua sự phân bố chính trị và tôn giáo của Lebanon cho đến nay. Lebanon có 4 triệu dân trong đó 70% là Hồi giáo, 30% là Công giáo. Nhưng trong thành phần Hồi giáo lại có Shi-a đông nhất, kế đến Sunni và nhóm Druze cũng có gốc là Hồi giáo. Còn Công giáo đông nhất là giáo phái Maronite. Về sắc tộc, Ả rập chiếm 95%, còn 5% là người gốc Armenia. Theo thỏa ước kết thúc nội chiến năm 1990, ghế Tổng Thống được dành cho người của giáo phái Maronite, ghế Thủ tướng dành cho người Hồi giáo Sunni và ghế Chủ tịch Quốc hội dành cho người gốc Hồi giáo Shi-a. Tổng Thống Emile Lahoud hiện nay được bầu năm 1998 với sự chấp thuận của Syria. Còn Thủ tướng Karami là dòng dõi một gia đình Hồi giáo Sunni. Năm 1992, Karami đã phải từ chức lần đầu tiên vì dân chúng biểu tình chống kế hoạch cải cách kinh tế của ông. Sau đó ông Hariri lên làm Thủ tướng. Năm 2001, Karami lại lên làm Thủ tướng và sau vụ Hariri bị giết, Karami phải từ chức lần thứ hai. Và bây giờ lần thứ ba Karami được làm Thủ tướng trở lại cho đến khi có kết quả bầu cử toàn quốc vào tháng 5 sắp tới.
Hezbollah là nhóm du kích Shi-a ở Lebanon thời nội chiến, lúc đầu được Iran giúp và có liên hệ chặt chẽ với Iran mà đa số là Hồi giáo Shi-a. Nhưng sau khi Syria tiến quân vào Lebanon năm 1976, Hezbollah đã lệ thuộc Syria mà đa số dân là Hồi giáo Sunni. Syria cũng có đảng Baath như Hồi giáo Sunni của Saddam Hussein. Shi-a và Sunni là hai hệ phái Hồi giáo đã từng có những cuộc xung đột đẫm máu trong lịch sử về vấn đề kế vị Đấng Tiên tri Mohammed. Điều đáng chú ý là mới đây sau cuộc bầu cử thành công ở Iraq, Syria (Sunni) và Iran (Shi-a) đã tuyên bố lập mặt trận liên minh. Dù vậy bom khủng bố nghi là của al-Qaida và thành phần Sunni của chế độ Saddam vẫn nổ làm chết người Shi-a. Những nhận định đó làm nổi bật hình ảnh một chuỗi liên hoàn có 4 nước biên giới nối tiếp nhau từ Lebanon, qua Syria, đến Iraq và Iran. Chuỗi xích đó còn chắc là nhờ cuộc chiến chống Israel của người Ả rập Hồi giáo ở Palestine. Cuộc chiến Palestine còn, liên hoàn còn. Và ngược lại cũng đúng: liên hoàn còn chiến cuộc Palestine chưa thể dứt. Vậy cái nào dứt trước" Có thể cả hai cùng dứt như có phép lạ chăng" Iran đang bị Mỹ và Âu châu ép về vấn đề vũ khí nguyên tử. Ở Iraq, hai phe Shi-a và Kurd đã triệu tập Quốc hội mới bầu, coi như không cần đến Sunni vẫn có thể thành lập chính quyền mới. Còn Syria đã bị ép phải rút quân ra khỏi Lebanon. Quan trọng nhất vẫn là tình hình chính trị trong giai đoạn này ở Lebanon.
Cuộc ngừng bắn Israel-Palestine vẫn tiếp tục và Israel đã trao thêm hai thành phố ở Tây Ngạn cho Palestine. Nếu Hezbollah chấp nhận giải giới và cuộc bầu cử thực sự tự do diễn vào tháng 5 để một nước Lebanon hoàn toàn độc lập hưởng ứng việc hòa giải Israel-Palestine như nhiều nước Ả rập đã làm, liên hoàn sẽ rã và hòa bình Trung Đông sẽ được củng cố. Lúc này còn quá sớm để bàn đến vai trò của LHQ ở Lebanon nhưng nếu có nội loạn ở đây sau khi Syria rút hết quân, Mỹ và Pháp, hai nước soạn thảo nghị quyết LHQ đòi Syria rút quân, sẽ có trách nhiệm thành lập đoàn quân quốc tế gìn giữ hòa bình thay thế quân đội Syria.
Trong khi chờ đợi một sự đột xuất, rất có thể các cuộc biểu tình tương phản, thuận và chống, còn tiếp tục xẩy ra. Biểu tình trong lúc này cần nhất phải làm trong ôn hòa và trật tự, đề phòng phá hoại, triệt để tránh xung đột đổ máu. Biểu tình bất luận thuộc khuynh hướng nào cũng tốt vì nó làm lan truyền vi trùng một thứ bệnh mà cả thế giới cũng nên mắc phải cho lẹ. Đó là vi trùng dân chủ.