Lời toà soạn: Tuần lễ truớc đây, khi đọc thấy bản tin về gạo Thái Lan bị nhiễm độc trên Internet, Tiến Sĩ Mai Thanh Truyết, vì muốn giúp cộng đồng có thêm thông tin về các loại thực phẩm, đã cho phổ biến tin này. Sau khi kiểm chứng bằng cách đọc lại tin trên qua Internet, Việt Baó đã cho đăng nguyên bản tin. Ngay sau đó, Trung Tâm Mậu Dịch Thái Lan gửi thư xác nhận là những lô gạo nhiễm độc đã đuợc tiêu huỷ từ giữa năm 2004 rồi, và tất cả gạo xuất cảng từ Thái Lan từ trước tới giờ không hề nhiễm độc gì hết. Tuần này, Tiến Sĩ Mai Thanh Truyết gửi đến bản tin mới nhất về vụ kiện Chất Độc Da Cam đang diễn tiến tại Brooklyn, New York.
Ngày 28/2/2005 là phiên tòa đầu tiên tại tòa án Brooklyn, New York . Ông Chánh án Jack Weinstein lần lượt nghe các điều trần và trình bày quan điểm của các thành phần liên quan đến vụ tranh tụng về ảnh hưởng của chất độc Da Cam/Dioxin, theo thứ tự sau đây:
- Bên Bị đơn tức Luật sư Đại diện của 37 công ty hóa chất HK trình bày trong 3 giờ;
- Đại diện chính phủ HK, 30 phút;
- Đại diện Hội cựu Quân nhân HK, 1 giờ 30 phút;
- Nguyên đơn tức Hội Nạn nhân chất độc Da cam/Dioxin Việt Nam, 1 giờ 30 phút;
- Các câu hỏi của những người dự khán, 30 phút;
- Tuyên bố của Ông Chánh Án, 30 phút;
Phiên tòa đã diễn ra đúng 11 giờ sáng, giờ New York và có khoảng 100 người tham dự gồm tất cả luật sư bên Nguyên và Bị đơn, luôn cả truyền thông và báo chí dự khán. Phái đoàn Việt Nam và nhân viên tòa Đại sứ chiếm khoảng 30 người. Đặc biệt có sự hiện diện của nạn nhân đứng đầu tên trong danh sách 27 nạn nhân trong đơn kiện là Giáo sư Phan Thị Phi Phi.
Chúng tôi có gửi những câu hỏi và nhờ thông tín viên (TTV) đang có mặt tại tòa án chuyển đến các Đại diện của Hai bên và GS Phi Phi, để thông tín viên nầy, khi có điều kiện gặp gỡ ngoài hành lang tòa án có thể đặt câu hỏi.
TTV đã gặp luật sư Andrew Frey, Đại diện cho công ty Dow Chemical Company và có ghi nhận được câu trả lời đại ý như sau: Chất Da cam không nguy hiểm cho con người vì là "herbicides". Chất nầy đã được nghiên cứu kỹ trước và được quôc hội HK chấp thuận trước khi quyết định cho xử dụng trong chiến dịch Ranch Hand trong chiến tranh Việt Nam. Luật sư còn thêm rằng vấn đề có thể được giải quyết bằng những thương thảo ngoại giao (diplomatic negociations) chứ không thể giải quyết bằng luật lệ.
Về phía Nguyên đơn, tức là Hội Nạn Nhân Chất Độc Da Cam Việt Nam, TTV đã gặp trực tiếp luật sư Kokkoris và hỏi làm thế nào LS có thể chứng minh và trưng dẫn những bằng cớ khoa học cụ thể trong cuộc tranh tụng nầy. LS Kokkoris trả lời vắn tắt rằng (đại ý): Chất Da Cam đã gây thương tật cho thường dân và Bộ đội trong thời gian chiến tranh và còn ảnh hưởng đến ngày hôm nay qua việc tiếp nhiễm của thực phẩm như tôm cá gà vịt...cũng như nguồn nước đã bị nhiễm độc. Tôi đứng về phía 4,8 triệu nạn nhân Việt Nam.
Về Bà GS Phi Phi, chúng tôi có hỏi tại sao Bà biết được khi Bà bị xẩy thai 4 lần là do chất độc Da cam. Bà trả lời bằng tiếng Việt đại ý như sau:" chính người Mỹ còn chưa xác định được rõ ràng, tôi không biết những gì đã xảy ra cho tôi, cũng như tại sao tôi lại bị như vậy (xẩy thai) và tôi chỉ biết là tôi bị nhiễm độc Da Cam""" Sau đó Bà được luật sư Kokkoris nắm tay dẫn đi, không cho TTV hỏi tiếp. Cũng cần nói thêm là Bà Phi Phi đã từng là bộ đội hành quân trong vùng Quãng Ngãi khoảng 2 năm. Sau chiến tranh, về lại Bắc Việt và ngụ tại Hà Nội, lập gia đình và khai là bị xẩy thai 4 lần trong thập niên 70.
Về phía ông Chánh Án Weinstein, ông đã tỏ rõ nhiều chỉ dấu hoài nghi về tố tụng việc xử dụng chất Da cam là vi phạm luật quốc tế Nuremberg (vì phía Nguyên đơn trong hồ sơ đã cố tranh biện là chất 2,4,5-T là một độc chất (poison) chứ không phải là hóa chất diệt cỏ (herbicides). Ông tuyên bố là sẽ công bố quyết định của tòa án trong vòng vài tuần lễ tới đây.
Về phía người tham dự, có ý kiến là tin tưởng vào sự sáng suốt của tòa án trong quyết định sau cùng.
Cũng cần nên nói thêm là Bộ Tư pháp HK bày tỏ ý kiến là cần phải hủy bỏ vụ tranh tụng nầy để khỏi trở thành một vụ kiện tập thể qua biện dẫn là nếu các tòa án HK xử các vụ kiện tụng liên quan đến kẽ thù trong thời chiến có thể ảnh hưởng đến quyền hạn của Tổng thống và có thể tạo thành một tiền lệ không thuận lợi trong tương lai.
Chúng ta chờ xem những gì sẽ xảy ra trong những ngày sắp tới. Theo dự kiến của chúng tôi qua suốt thời gian theo dõi vụ tranh tụng từ đầu năm 2004, chúng tôi nghĩ rằng, Ông tòa Weinstein sẽ lấy một trong hai quyết định sau đây:
-Hoặc là Ông hủy bõ hoàn toàn và bác đơn khiếu tố của Hội Nạn Nhân Chất Độc Da Cam/Dioxin Việt Nam vì không có cơ sở pháp lý và khoa học để buộc tội các công ty hóa chất Hoa Kỳ qua việc sản xuất chất diệt cỏ 2,4-D và 2,4,5-T;
-Hoặc là Ông tiếp tục cho hai bên Nguyên và Bị cung cấp thêm tài liệu kết tội và phản bác...và phiên tòa sẽ tiếp tục kéo dài thêm ra.
Nếu quyết định thứ nhất xảy ra, chắc chắn là Hội NNCĐDC Việt Nam sẽ kháng án và có thể lên đến Tối Cao Pháp Viện HK.
Dù cho quyết định thế nào đi nữa, vụ kiện của Hội NNCĐDC Việt Nam sẽ kéo dài có thể nói là vô hạn định...Và Việt Nam có thể có thêm điều kiện để đánh động lương tâm và lòng nhân đạo của "bè bạn khắp năm châu" trong mặt trận tuyên truyền với hy vọng dùng vụ kiện làm một chiêu bài và mặc cả với HK trong những cuộc thương thảo chính trị cho quyền lợi của hai quốc gia hơn là thực tâm nhắm vào tình trạng của 4,8 triệu nạn nhân (") của chất độc Da cam.
Mai Thanh Truyết
Ngày 28/2/2005 là phiên tòa đầu tiên tại tòa án Brooklyn, New York . Ông Chánh án Jack Weinstein lần lượt nghe các điều trần và trình bày quan điểm của các thành phần liên quan đến vụ tranh tụng về ảnh hưởng của chất độc Da Cam/Dioxin, theo thứ tự sau đây:
- Bên Bị đơn tức Luật sư Đại diện của 37 công ty hóa chất HK trình bày trong 3 giờ;
- Đại diện chính phủ HK, 30 phút;
- Đại diện Hội cựu Quân nhân HK, 1 giờ 30 phút;
- Nguyên đơn tức Hội Nạn nhân chất độc Da cam/Dioxin Việt Nam, 1 giờ 30 phút;
- Các câu hỏi của những người dự khán, 30 phút;
- Tuyên bố của Ông Chánh Án, 30 phút;
Phiên tòa đã diễn ra đúng 11 giờ sáng, giờ New York và có khoảng 100 người tham dự gồm tất cả luật sư bên Nguyên và Bị đơn, luôn cả truyền thông và báo chí dự khán. Phái đoàn Việt Nam và nhân viên tòa Đại sứ chiếm khoảng 30 người. Đặc biệt có sự hiện diện của nạn nhân đứng đầu tên trong danh sách 27 nạn nhân trong đơn kiện là Giáo sư Phan Thị Phi Phi.
Chúng tôi có gửi những câu hỏi và nhờ thông tín viên (TTV) đang có mặt tại tòa án chuyển đến các Đại diện của Hai bên và GS Phi Phi, để thông tín viên nầy, khi có điều kiện gặp gỡ ngoài hành lang tòa án có thể đặt câu hỏi.
TTV đã gặp luật sư Andrew Frey, Đại diện cho công ty Dow Chemical Company và có ghi nhận được câu trả lời đại ý như sau: Chất Da cam không nguy hiểm cho con người vì là "herbicides". Chất nầy đã được nghiên cứu kỹ trước và được quôc hội HK chấp thuận trước khi quyết định cho xử dụng trong chiến dịch Ranch Hand trong chiến tranh Việt Nam. Luật sư còn thêm rằng vấn đề có thể được giải quyết bằng những thương thảo ngoại giao (diplomatic negociations) chứ không thể giải quyết bằng luật lệ.
Về phía Nguyên đơn, tức là Hội Nạn Nhân Chất Độc Da Cam Việt Nam, TTV đã gặp trực tiếp luật sư Kokkoris và hỏi làm thế nào LS có thể chứng minh và trưng dẫn những bằng cớ khoa học cụ thể trong cuộc tranh tụng nầy. LS Kokkoris trả lời vắn tắt rằng (đại ý): Chất Da Cam đã gây thương tật cho thường dân và Bộ đội trong thời gian chiến tranh và còn ảnh hưởng đến ngày hôm nay qua việc tiếp nhiễm của thực phẩm như tôm cá gà vịt...cũng như nguồn nước đã bị nhiễm độc. Tôi đứng về phía 4,8 triệu nạn nhân Việt Nam.
Về Bà GS Phi Phi, chúng tôi có hỏi tại sao Bà biết được khi Bà bị xẩy thai 4 lần là do chất độc Da cam. Bà trả lời bằng tiếng Việt đại ý như sau:" chính người Mỹ còn chưa xác định được rõ ràng, tôi không biết những gì đã xảy ra cho tôi, cũng như tại sao tôi lại bị như vậy (xẩy thai) và tôi chỉ biết là tôi bị nhiễm độc Da Cam""" Sau đó Bà được luật sư Kokkoris nắm tay dẫn đi, không cho TTV hỏi tiếp. Cũng cần nói thêm là Bà Phi Phi đã từng là bộ đội hành quân trong vùng Quãng Ngãi khoảng 2 năm. Sau chiến tranh, về lại Bắc Việt và ngụ tại Hà Nội, lập gia đình và khai là bị xẩy thai 4 lần trong thập niên 70.
Về phía ông Chánh Án Weinstein, ông đã tỏ rõ nhiều chỉ dấu hoài nghi về tố tụng việc xử dụng chất Da cam là vi phạm luật quốc tế Nuremberg (vì phía Nguyên đơn trong hồ sơ đã cố tranh biện là chất 2,4,5-T là một độc chất (poison) chứ không phải là hóa chất diệt cỏ (herbicides). Ông tuyên bố là sẽ công bố quyết định của tòa án trong vòng vài tuần lễ tới đây.
Về phía người tham dự, có ý kiến là tin tưởng vào sự sáng suốt của tòa án trong quyết định sau cùng.
Cũng cần nên nói thêm là Bộ Tư pháp HK bày tỏ ý kiến là cần phải hủy bỏ vụ tranh tụng nầy để khỏi trở thành một vụ kiện tập thể qua biện dẫn là nếu các tòa án HK xử các vụ kiện tụng liên quan đến kẽ thù trong thời chiến có thể ảnh hưởng đến quyền hạn của Tổng thống và có thể tạo thành một tiền lệ không thuận lợi trong tương lai.
Chúng ta chờ xem những gì sẽ xảy ra trong những ngày sắp tới. Theo dự kiến của chúng tôi qua suốt thời gian theo dõi vụ tranh tụng từ đầu năm 2004, chúng tôi nghĩ rằng, Ông tòa Weinstein sẽ lấy một trong hai quyết định sau đây:
-Hoặc là Ông hủy bõ hoàn toàn và bác đơn khiếu tố của Hội Nạn Nhân Chất Độc Da Cam/Dioxin Việt Nam vì không có cơ sở pháp lý và khoa học để buộc tội các công ty hóa chất Hoa Kỳ qua việc sản xuất chất diệt cỏ 2,4-D và 2,4,5-T;
-Hoặc là Ông tiếp tục cho hai bên Nguyên và Bị cung cấp thêm tài liệu kết tội và phản bác...và phiên tòa sẽ tiếp tục kéo dài thêm ra.
Nếu quyết định thứ nhất xảy ra, chắc chắn là Hội NNCĐDC Việt Nam sẽ kháng án và có thể lên đến Tối Cao Pháp Viện HK.
Dù cho quyết định thế nào đi nữa, vụ kiện của Hội NNCĐDC Việt Nam sẽ kéo dài có thể nói là vô hạn định...Và Việt Nam có thể có thêm điều kiện để đánh động lương tâm và lòng nhân đạo của "bè bạn khắp năm châu" trong mặt trận tuyên truyền với hy vọng dùng vụ kiện làm một chiêu bài và mặc cả với HK trong những cuộc thương thảo chính trị cho quyền lợi của hai quốc gia hơn là thực tâm nhắm vào tình trạng của 4,8 triệu nạn nhân (") của chất độc Da cam.
Mai Thanh Truyết
Gửi ý kiến của bạn
