Ai sẽ là Tổng Thống Hoa Kỳ trong năm tới" Đó sẽ là một trong những câu hỏi khó nhất từ bây giờ cho tới tháng 11. Kết quả bầu cử Tổng Thống Mỹ không chỉ ảnh hưởng tới đời sống dân Mỹ, trong đó có người gốc Việt chúng ta, mà còn ảnh hưởng tới vận mệnh toàn cầu, trong đó có cả chính sách với Trung Quốc, với Bắc Hàn, với Việt Nam. Nhưng đây cũng là câu hỏi gợi hứng nhất cho các chính khách và kinh tế gia Hoa Kỳ.
Nếu bạn tin vào các con số trong những bản thăm dò, và nếu những bản thăm dò cứ đều đặn không xê dịch, nghĩa là ông Bush cứ liên tục dẫn hơn ông Gore từ 3 điểm tới 9 điểm, tùy theo bản thăm dò, thì hiển nhiên là ông Bush sẽ thắng.
Dù vậy, khi điểm quân số, tình hình hiện nay nghiêng ngửa thấy rõ: Gore cầm chắc được phiếu của các nhóm ủng hộ phá thai, người đồng tính, đa số thợ thuyền (ít nhất 13 triệu đoàn viên công đoàn AFL-CIO đã hứa đứng về Gore), đa số dân da màu (đông nhất là khối dân da đen với Mục Sư Jesse Jackson lãnh đạo, chưa kể gì tới dân Do Thái sau lưng ông Phó Lieberman), dân nghèo (ông Gore hứa bảo hiểm y tế cho tất cả trẻ em), vân vân; ông Bush cầm chắc phiếu của các hội nhà thờ, các hội chống phá thai, chống đồng tính, đòi giảm thuế, đòi tăng ngân sách quốc phòng, vân vân. Tựu chung, thu gọn về thì lính cảm tử của ông Gore sẽ là các nhóm đồng tính và phá thai (cưỡng gọi là cấp tiến, liberal); lính cảm tử của ông Bush là các hội nhà thờ (cưỡng gọi là bảo thủ, conservative).
Điều bi đát sẽ là: không phải được ủng hộ nhiều sẽ có nghĩa là thắng cử. Vấn đề là, có nhiều thành phần ủng hộ ông Gore, nhưng lại lười đi bầu. Thành phần đi bầu đông nhất bao giờ cũng là giới trung lưu, Mỹ trắng.
Nhưng còn yếu tố kinh tế" Rõ ràng là Đảng Dân Chủ có công giữ mức tăng kinh tế Hoa Kỳ trong thời kỳ dài nhất lịch sử Mỹ. Tổng Thống Clinton trong bài diễn văn hôm Thứ hai trước Đại Hội Dân Chủ đã nhắc như vậy, còn khoe rằng đã đạt mức thất nghiệp thấp nhất trong 40 năm, đã tạo ra 22 triệu việc làm mới, đã có mức cao nhất số người sở hữu nhà mới, và có thặng dư ngân sách khổng lồ. Như vậy, cử tri sẽ thắc mắc: tại sao cần thay đổi, tại sao cần đưa Cộng Hòa vào Bạch Ốc"
Dân Mỹ cũng suy nghĩ phức tạp lắm. Bản thăm dò USA Today/CNN/Gallup mới đây hỏi dân Mỹ rằng ai là người có công nhất trong việc giữ mức tăng kinh tế Mỹ kỷ lục như vậy" Có 62% dân Mỹ ghi công cho ba định chế trong xã hội Mỹ: Quốc Hội, Quỹ Dự Trữ Liên Bang và các doanh gia Mỹ. Nghĩa là, đa số cho rằng Đảng Dân Chủ chẳng có công gì với kinh tế, hoặc có công lớn nhất chính là đứng yên, chẳng làm gì cả. Bởi vì: Quốc Hội là do Cộng Hòa kiểm soát, Quỹ Dự Trữ Liên Bang thì gánh vác hầu hết là do ông Alan Greenspan, và các doanh gia Mỹ thì chỉ lo quậy cho ra đô la thôi, chứ có theo chính sách gì của Clinton đâu.
Tuy nhiên, đa số các kinh tế gia lại đoán rằng ông Gore sẽ thắng ông Bush, với một tỉ lệ cực kỳ khít khao. Nhờ vào sức mạnh nền kinh tế, bất kể các bản thăm dò hiện nay có nói ông Gore thua Bush bao nhiêu điểm. Đó chính là bí mật của nền dân chủ Hoa Kỳ. Nghĩa là ông Pete Peterson có thể cứ yên tâm làm Đại Sứ Mỹ tại Hà Nội, chẳng cần lo gì cả.
Jim Doti, kinh tế gia và là viện trưởng Đại Học Chapman, đoán là Gore sẽ thắng suýt soát, “Dân chúng bầu cho túi tiền của họ.”
Các công thức tính toán do các kinh tế gia đưa ra đã dựa trên kết quả của các cuộc bầu cử sau Thế Chiến II, và các biến số kinh tế như sự thay đổi tổng sản lượng quốc dân, mức lương khả dụng của dân, Chỉ Số Vật Giá Tiêu Thụ CPI, và mức lạm phát. Nghĩa là, một bản tử vi cho các ứng cử viên tổng thống Mỹ với toàn các biến số kinh tế.
Các kinh tế gia đã tiên đoán cho 13 cuộc tuyển cử tổng thống Mỹ từ năm 1948 cho tới 1996, và chỉ có hai lần đoán sai là vào các năm 1968 và 1976. Dưới đây là chi tiết, chỉ ghi tên các ứng viên của Đảng đương nắm giữ Bạch Ốc, không ghi đối thủ:
Năm 1948, đoán Truman được 52.24% phiếu (thắng), thực tế được 52.38%, thắng cử;
Năm 1952, đoán Stevenson 43.98% (thua), thực tế 44.62%, thua;
Năm 1956, đoán Eisenhouer 58.42% (thắng), thực tế 57.75%, thắng;
Năm 1960, đoán Nixon 49.95% (thua), thực tế 49.90%, thua;
Năm 1964, đoán Johnson 60.53% (thắng), thực tế 61.35%, thắng;
Năm 1968, đoán Humphrey 51.61% (thắng), thực tế 49.59%, thua;
Năm 1972, đoán Nixon 58.30% (thắng), thực tế 61.81%, thắng;
Năm 1976, đoán Ford 50.56% (thắng), thực tế 48.93%, thua;
Năm 1980, đoán Carter 44.09% (thua), thực tế 44.71%, thua;
Năm 1984, đoán Reagan 60.18% (thắng), thực tế 59.15%, thắng;
Năm 1988, đoán Bush 51.71% (thắng), thực tế 53.94%, thắng;
Năm 1992, đoán Bush 46.80% (thua), thực tế 46.52%, thua;
Năm 1996, đoán Clinton 56.92% (thắng), thực tế 54.73%, thắng.
Và năm 2000, đoán Gore 51.34% (thắng), thực tế chưa biết, phải chờ tới ngày bầu cử.
Gore có sẽ thắng đúng như các kinh tế gia đoán không" Chúng ta còn cần phải chờ xem. Nhưng dù Gore hay Bush thắng, thì chắc chắn là kinh tế Mỹ cũng tăng vọt. Không ai ngăn cản nổi đà tăng tốc của nền kinh tế tri thức hiện nay. Vấn đề với chúng ta, chỉ là ai sẽ thực tâm đòi hỏi dân chủ cho Việt Nam" Bush hay Gore"
Gửi ý kiến của bạn
