Mới tháng trước, ứng cử viên George W. Bush chỉ trích Bạch Ốc rằng chưa bao giờ quân đội Mỹ yếu kinh khủng đến thế. Lập tức ứng cử viên Al Gore nói rằng chưa bao giờ quân đội Mỹ mạnh như bây giờ. Ai đúng và ai sai" Có lẽ mỗi người đều đúng một phần. Cuộc tranh luận này chưa dẫn tới đâu thì ông Gore tung ra độc chiêu: sau khi cam kết sẽ bảo hiểm y tế toàn bộ trẻ em Hoa Kỳ, giây lâu sau ông tung ra đòn trợ cấp tiền thuốc mua có toa cho quý vị cao niên. Thế là điểm ông lên vùn vụt. Người ta quên bẵng đi chuyện quốc phòng. Thế là ông Bush phải bày thêm chương trình y tế mới để phản chiêu. Nhưng bên quân đội không quên, họ vẫn có nỗi lo của họ.
Đài CBS hôm Thứ Ba loan rằng bản tường trình nội bộ mới đây của Tổng Thanh Tra Hải Quân Hoa Kỳ kết luận rằng thiếu hụt ngân sách đang làm tổn thương khả năng chiến đấu của các phi cơ Hải Quân. Điều để suy nghĩ: bản tường trình nội bộ này hoàn tất hồi tháng Tư, nhưng lại bị lộ ra đúng tuần lễ đầu tiên mùa tranh cử.
Thiếu ngân sách đã làm nhiều phi công trên các hàng không mẫu hạm chưa được huấn luyện đầy đủ. “Điều này có thể dẫn tới việc các phi công bắn hụt mục tiêu tới phân nửa lần khi họ phóng bom do tia laser hướng dẫn, và hụt tới một phần ba mục tiêu toàn bộ trong các trận chiến mới đây.” Bản tường trình kết luận, “tỉ lệ bắn trúng mục tiêu tại Iraq và Nam Tư thì thấp hơn nhiều mức có thể thành tựu.”
Pentagon, tức đầu não Bộ Quốc Phòng, mới thứ Năm tuần trước nói rằng hầu hết quân lực Hoa Kỳ đã sẵn sàng cho các nhiệm vụ thời chiến. Nhưng bản tường trình của Tổng Thanh Tra Hải Quân lại nối kết việc thiếu ngân sách với việc suy giảm tính hiệu quả tác chiến, mà còn đổ tội cho Hải Quân quản trị sai trật nên phung phí một số tiền ngân sách.
Dĩ nhiên, câu chuyện không phải mới bắt đầu hôm Thứ Ba. Trong mấy tháng vừa qua, các tướng quân đội Hoa Kỳ đã liên tục mớm ý rằng Bộ Quốc Phòng cần được nhận 4% ngân sách cả nứơc. Và không có dịp nào hay ho hơn để đưa ra bằng mùa bầu cử, mặc dù vấn đề có vẻ hơi nguội (hoặc lạc điệu) so với đa số dân Mỹ.
Thử nhắc tới vài tiếng nói. Vào giữa tháng 8, Frank Gaffney Jr., một viên chức Bộ Quốc Phòng thời Tổng Thống Reagan, tuyên bố: “Một quốc gia có thặng dư ngân sách dự đoán 1.9 ngàn tỉ đô có khả năng trích ra tối thiểu 4% tổng sản lượng quốc dân GDP để bảo đảm an ninh.” Con số 4% có vẻ như là con số phù phép, bởi vì trước đó, vào ngày 21.7, Đô Đốc Jay Johnson, khi rời chức về hưu, cũng nói là an ninh quốc gia cần tiêu xài 4% GDP.
Tiếng nói này cũng vang vọng lại. Vào ngày 16.8, Tướng Tư Lệnh Thủy Quân Lục Chiến James L. Jones trong khi trả lời phỏng vấn của báo Defense Daily đã đòi dần dần tăng chi phí quốc phòng “tới khoan3g 4% tới 4.5% tổng sản lượng Hoa Kỳ.”
Hai ngày sau lời bàn của Tướng Jones, Tướng Gordon P. Sullivan, cựu Tham Mưu Trưởng Lục Quân và bây giờ là chủ tịch Hội Lục Quân Hoa Kỳ với 100,000 hội viên, cũng nói, “Chúnhg ta phải sẵn sàng cho tương lai an ninh quốc gia. Phaỉ xài ít nhất 4%.”
Không Tướng nào nói cụ thể là bao nhiêu tiền, mà cứ tụng thần chú là 4%. Con số 4% này thực sự lớn kinh khủng. Sở Quản Trị Và Ngân Sách đã tiên đoán Mỹ thặng dư 10.9 tỉ đô năm 2002, và tăng tới 13.9 tỉ năm 2007. Nếu tính 4%, thì ngân sách quân sự năm 2002 sẽ là 436 tỉ đô, và năm 2007 sẽ là 556 tỉ đô.
Nhưng ngân sách qúôc phòng năm nay, năm 2000, chỉ là 300 tỉ đô. Trong khi đó, chi phí quốc phòng của tất cả các nước dễ biến thành kẻ thù như Nga, Trung Quốc và nhiều nước hung hiểm khác - gồm cả Syria, Iraq, Libya, Bắc Hàn, Nam Tư, Cuba và Sudan - cộng toàn bộ chỉ hơn 100 tỉ đô một chút.
May mà ông Clinton mới tăng lương quân đội 10%, nên ông Gore mới hài lòng nói với Hội Cựu Chiến Binh VFW là “chúng ta đã thắng được cú tăng lương quân đội lớn nhất trong 20 năm.”
Vấn đề cực kỳ đơn giản: những chi phí cho các chương trình bảo hiểm y tế cực kỳ là tốn kém, và tăng chi phí quốc phòng có thể hiểu là tuyên chiến với Medicare và An Sinh Xã Hội. Nhưng tiếng nói của các Tướng sẽ ảnh hưởng tới cuộc bầu cử thế nào thì chúng ta còn phaỉ chờ. Và chắc chắn, trong vòng 8 tuần nữa, sẽ có nhiều bản tường trình quân sự bị “các nguồn giấu tên” tung ra. Còn như ai - Gore hay Bush - hưởng lợi thì cũng phải đọc kỹ lại.