ĐẶNG THỊ HUỆ (? - ?)
Bà Đặng Thị Huệ, quê tỉnh Bắc Ninh. Bà xuất thân nghèo khổ, vốn là cô gái hái chè, nhưng lại là một mỹ nhân, sau được chúa Trịnh Sâm yêu quí và sủng ái lập làm Tuyên Phi, nên gọi là Bà Chúa Chè. Bà sinh với chúa một đứa con trai, chúa càng thương yêu chiều chuộng. Bà lại muốn con mình sau này được lên ngôi chúa, bà liên kết với Huy quận công Hoàng Đình Bảo để làm vây cánh, hầu lật đổ con trưởng của Trịnh Sâm là Trịnh Tông, nên lúc bấy giờ có câu ca dao:
Đục cùn thì giữ lấy tông (tông: Trịnh Tông),
Đục long cán gãy còn mong nỗi gì! (cán: Trịnh Cán).
Tháng 9 năm Nhâm Dần (1782) Trịnh Sâm mất, Trịnh Cán nối ngôi chúa, xưng là Điện Đô Vương. Lính kiêu binh ủng hộ Trịnh Tông, cùng nhau đảo chính lật đổ Trịnh Cán (1777-1782) để lập Trịnh Tông. Huy quận công ra chống cự nhưng bị bại, kiêu binh giết chết. Lính Tam phủ rước Trịnh Tông lên nối nghiệp chúa. Các đình thần không dám chống cự.
Kiêu binh bắt Bà Chúa Chè giam vào ngục. Trịnh Cán được Quận Diễm dìu dắt chạy loạn, đến đêm, bà nội của Trịnh Cán tức là mẹ Trịnh Sâm, sai người tìm cháu nội đưa về phủ. Hôm sau, Trịnh Cán bị giáng xuống làm Cung quốc công và hơn một tháng sau thì bị bệnh qua đời. Hơn hai năm sau, trong lễ tế Tĩnh Dô Vương Trịnh Sâm, bà được cho ra làm lễ tế chồng, tế xong bà đâm cổ tự vẫn chết.
Bà Đặng Thị Huệ, trong thời gian được chúa sủng ái, làm nhiều việc sai trái, như hỏi con gái chúa là Công nữ Ngọc Lan cho em trai mình là Đặng Mậu Lân là người hung bạo, dâm dật, mà chúa cũng nghe theo. Bà là người đã gây ra nhiều tai hoạ trong phủ chúa, làm rối tình hình chính trị, xã hội thời bấy giờ.
Cảm Khái: Bà Chúa Chè
Hái chè, Thị Huệ lại Tuyên Phi!
Ngôi chúa, mong con sẽ nối ngôi
Bè phái, nhập nhằng đời loạn lạc
Trả vay, ác nghiệp đớn đau thôi!
Nguyễn Lộc Yên
Bà Đặng Thị Huệ, quê tỉnh Bắc Ninh. Bà xuất thân nghèo khổ, vốn là cô gái hái chè, nhưng lại là một mỹ nhân, sau được chúa Trịnh Sâm yêu quí và sủng ái lập làm Tuyên Phi, nên gọi là Bà Chúa Chè. Bà sinh với chúa một đứa con trai, chúa càng thương yêu chiều chuộng. Bà lại muốn con mình sau này được lên ngôi chúa, bà liên kết với Huy quận công Hoàng Đình Bảo để làm vây cánh, hầu lật đổ con trưởng của Trịnh Sâm là Trịnh Tông, nên lúc bấy giờ có câu ca dao:
Đục cùn thì giữ lấy tông (tông: Trịnh Tông),
Đục long cán gãy còn mong nỗi gì! (cán: Trịnh Cán).
Tháng 9 năm Nhâm Dần (1782) Trịnh Sâm mất, Trịnh Cán nối ngôi chúa, xưng là Điện Đô Vương. Lính kiêu binh ủng hộ Trịnh Tông, cùng nhau đảo chính lật đổ Trịnh Cán (1777-1782) để lập Trịnh Tông. Huy quận công ra chống cự nhưng bị bại, kiêu binh giết chết. Lính Tam phủ rước Trịnh Tông lên nối nghiệp chúa. Các đình thần không dám chống cự.
Kiêu binh bắt Bà Chúa Chè giam vào ngục. Trịnh Cán được Quận Diễm dìu dắt chạy loạn, đến đêm, bà nội của Trịnh Cán tức là mẹ Trịnh Sâm, sai người tìm cháu nội đưa về phủ. Hôm sau, Trịnh Cán bị giáng xuống làm Cung quốc công và hơn một tháng sau thì bị bệnh qua đời. Hơn hai năm sau, trong lễ tế Tĩnh Dô Vương Trịnh Sâm, bà được cho ra làm lễ tế chồng, tế xong bà đâm cổ tự vẫn chết.
Bà Đặng Thị Huệ, trong thời gian được chúa sủng ái, làm nhiều việc sai trái, như hỏi con gái chúa là Công nữ Ngọc Lan cho em trai mình là Đặng Mậu Lân là người hung bạo, dâm dật, mà chúa cũng nghe theo. Bà là người đã gây ra nhiều tai hoạ trong phủ chúa, làm rối tình hình chính trị, xã hội thời bấy giờ.
Cảm Khái: Bà Chúa Chè
Hái chè, Thị Huệ lại Tuyên Phi!
Ngôi chúa, mong con sẽ nối ngôi
Bè phái, nhập nhằng đời loạn lạc
Trả vay, ác nghiệp đớn đau thôi!
Nguyễn Lộc Yên
- Từ khóa :
- Bắc Ninh
- ,
- Trịnh Sâm
- ,
- Đặng Thị Huệ
Gửi ý kiến của bạn
