Từ trái: Hoàng Công Luận điều phối ban nhạc: Nate Light, tay bass của show “Glee/Fox TV”; EvanStone, tay trống có 5 giải “Best Jazz Artist, OC Music Awards; Và Paula Jeanine Bennett - nhà htơ, nhạc sĩ về từ New York- đang cùng Thương Linh “Bay”.
“Chước cám dỗ / Chân con miệng hố / Phù hộ / Mẹ. Maria. Phù hộ / Mẹ. Maria.” Bóng tối. Hình tượng người tù trong cùm chuyển động theo tiếng hát Khánh Ly. Chương trình “Gội Đầu/Bay” đã bắt đầu như vậy tại Samueli Theater, Segertrom Center for the Arts, Costa Mesa, chiều Thứ Bảy, 30 tháng 5 năm 2015.
Ballet Thắng Đào: “Ave Maria” do Mauro Villanueva độc diễn.
Người tù chân tay trong cùm là hoàn cảnh thật mà nhiều nhà thơ, nhà văn Việt Nam đã trải qua sau 1975. Hình tượng người tù tự bung khỏi ghông cùm để đi những bước nhảy nghệ thuật cũng là chuyện có thể hình dung. Trong suốt chương trình “Gội Đầu/Bay” thơ, nhạc từ nhà tù của Trần Dạ Từ luôn cho thấy rõ điều đó. Đây cũng là điều mà Lê Đình Y Sa, người điều khiển chương trình luôn chỉ rõ bằng cách điểm xuyết nhiều chi tiết tinh tế.
Tháng 3 năm 2011, Khánh Ly Productions đã phát hành "Nụ Cười Trăm Năm," CD đầu tiên của Trần Dạ Từ. "Gội Đầu/Bay" là bộ đôi CD. thứ 2 và 3, gồm 23 tình ca tiêu biểu cho 40 năm tù đầy lưu vong của một người làm thơ. CD cũng như chương trình, được thể hiện bởi những tài ba hàng đầu của hai thế hệ ca nhạc Việt - Mỹ.
Phạm Hà, Khánh Ly, Quang Tuấn, Thương Linh hát chung khúc “Gội Đầu”.
Nhạc sĩ Hoàng Công Luận người gắn bó với chương trình, “Gội Đầu/ Bay” gọi đây là một kỳ công nghệ thuật “chưa từng có” trong sinh hoạt ca nhạc Việt Nam.
Bên cạnh Khánh Ly “Gội Đầu”, Tuấn Ngọc, Lê Uyên, thành danh từ nửa thế kỷ trước và tiếp tục đứng vững. CD thứ hai, cùng “Bay” với Thương Linh, có tiếng hát Nguyên Khang, Quang Tuấn, Phạm Hà những tài ba hàng đầu của thế hệ mới thành danh tại Mỹ.
Phần trình diễn của Khánh Ly, sau Ave Maria là Cám Ơn Dế Mèn, Thành Phố Tuyết, Anh Yêu Em Vậy Thôi, Cho Tôi Về Kiếp Xưa, một bài hát về nhà chùa. Sau bài hát này, Khánh Ly tâm sự về “Gội Đầu,” bài hát chính của CD và chương trình.
"Ông nhà thơ mà đi làm nhạc, chẳng bài nào giống bài nào, chẳng khúc nào giống khúc nào. Ngoài ông Từ, chắc không ai lấy "Gội Đầu" làm tên bài hát. Vậy mà tôi đã gội mãi, gội mãi. Mà không biết tôi "gội" có sạch không?"
Và cô bắt đầu hát:
"Gội đầu. Gội đầu. Gội đầu thôi / Bê bết lâu rồi / Ơi cái đầu xấu xí / Cay cú, cuồng si
Gội đầu. Gội đầu đi / Tử biệt. Sinh ly / Gội đầu bằng bão tố. /Gội đầu bằng nắng lửa/ Ơi cái đầu bể dâu."
“Gội Đầu”, với Keira Schwartz, vai nữ, đồng diễn cùng Allen Abrams và Mauro Villanueva.
Tiếng hát được kết hợp với phần biểu diện của 3 vũ công thượng thặng thuộc Vũ Đoàn Ballet Thắng Đào. Khán giả hoàn toàn bị cuốn hút theo tiếng hát và vũ điệu mới lạ bất ngờ.
Sau “Gội Đầu” là phần Tuấn Ngọc hát "Gọi Tên Dòng Sông." Đây là một ca khúc khác thường, kết hợp thơ cuối đời của Mai Thảo, Nguyên Sa, với thơ Du Tử Lê, Trần Dạ Từ và một giai điệu bài “Chiều Về Trên Sông” của Phạm Duy." Tác giả gọi đây là một niệm khúc,-một requiem tưởng nhớ các nghệ sĩ đã ra đi. Bài hát dài gấp ba bình thường, nhưng khi tiếng hát Tuấn Ngọc cất lên, cả khán phòng như nín thở cùng nghe.
Lê Uyên hát Tấm Lòng Phan Rang: Chiều chiều từng đoàn xe bít bùng / từng đoàn xe bít bùng,/Lạnh lùng qua thành phố...” Đó là những đoàn xe chở tù nhân đi đầy năm 1977, khi cả nước bị biến thành nhà tù. Và khi xe tù đổ xăng ở Phan Rang:
"Ném lên. Ném lên. Ném lên nữa / Ném cho người đi đày/ Tấm lòng Phan Rang. Tấm lòng. Ôi Việt Nam."
Phát hành CD Khánh Ly và Sớm Mai.
Sau 20 phút giải lao là phần thứ hai của chương trình. Ca sĩ Phạm Hà hát bài "Lòng Ta Ở Lại Với Người" để tưởng nhớ nữ ca sĩ Quỳnh Giao, người đã chọn bài hát này để hát lần cuối cùng cho CD “Gội Đầu/Bay” trước khi từ trần.
Tiếp theo, Quang Tuấn hát "Ném Con Cho Giông Tố", bài hát về bà mẹ thời vượt biển làm xúc động mọi người.
Nhã Ca đón bạn tù 1977: Bà Nguyễn Sỹ Tế, Mạc Bìa và nhà văn Doãn Quốc Sỹ.
Với Đặng Hải Sơn-Thu Hà từ phòng tranh Tự Do, Sàigòn, Gs. Keith Taylor tới từ NewYork cùng Gs Olgar Dror, từ Texas, và Gs. Tanzin ....
Phần trình diễn của Thương Linh Bay khởi sự bằng “Make Me Your Guitar”. Bài hát tình tứ kết hợp với vũ điệu ballet được khán giả nồng nhiệt cổ vũ. Và “Thương Linh Bay":
"Dòng sông biết bay. / Biển khơi biết bay/ Chúng bay lên thành mây/ Mây tím mây vàng/Mây xanh mây trắng/ Mây bay vào mắt chàng...
Với giọng hát mạnh mẽ, trẻ trung, Thương Linh đã làm thính phòng cùng "bay" với cô: “Bay ngay hôm hay. Bay ngay trong đời này. Bay Bay Bay.
Nghe loại ca khúc đầy chất jazz của nhà thơ do Thương Linh hát, thi sĩ Du Tử Lê nhận định rằng, "Trần Dạ Từ đã làm cuộc cách mạng xanh trong âm nhạc." Nhạc sĩ Đăng Khánh thì kêu “Lạ thay âm nhạc Trần Dạ Từ chất chứa đầy đủ cả hai tính chất mới và cũ. Phải chăng đó chính là nhịp đập trẻ- trung-vĩnh-viễn của trái tim người thi sĩ không có tuổi.”
Nhã Ca-Trần Dạ Từ-Thắng Đào cảm tạ khán giả đang standing ovation.
Cuối chương trình, 320 khán giả đã đồng loạt đứng dậy vỗ tay/standing ovation. Một khán giả ký là Thy Nguyễn viết trên trang mạng: “Thật là một buổi chiều tuyệt vời. Chúng tôi yêu từng giây từng phút trong chương trình. Please encore, encore...!
CD "Gội Đầu/Bay" hiện đang phát hành, xin liên lạc Tòa Soạn Việt Báo: (714) 894-2500.
Ảnh: Việt Phạm, Minh Trần, Martin Munzer
Huỳnh Kim Quang ghi