Dù đây chỉ là "tuyên bố quyền lợi" (statement of interest) của Nhà Nước VN đệ nạp cho Tòa Trọng tài Thường trực LHQ, chớ không phải “đơn kiện” trực tiếp như của Phi luật tân đã kiện TC đã vi phạm luật biển khi ngang nhiên tuyên bố chủ quyền trong cả một vùng với một bản đồ hinh lưỡi bò gồm chín đoạn bao gồm biển đảo của nhiều nước trong đó có của Phi, mà Toà này đang thụ lý và sắp phán xét. Dù TC tuyên bố không tham dự, cho vụ kiện mà Philippines khởi xướng là 'không có tính pháp lý'. Nhưng Việt Nam ủng hộ hành động pháp lý, và VN lần đầu tiên tham dự bằng hành động, đệ nạp cho Toà này bản "tuyên bố quyền lợi".
Văn kiện pháp lý của VN này nêu lên ba điểm phản bác rõ rệt và toàn bộ lập trường của TC. 1/ VN công nhận thẩm quyền của Tòa án trong việc thụ lý đơn kiện của Philippines, trái ngược lại quan điểm của Trung Quốc theo đó Tòa án Trọng tài không có quyền thụ lý hồ sơ Biển Đông. 2/ Việt Nam yêu cầu Tòa án, khi xem xét đơn kiện Trung Quốc của Philippines, nên "quan tâm thích đáng" đến quyền lợi hợp pháp của Việt Nam tại các vùng Hoàng Sa, Trường Sa, và trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. 3/ Việt Nam phản bác toàn bộ Đường chín đoạn - cơ sở các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông, cho đấy là một điều không có cơ sở pháp lý. Phát ngôn viên ngoại giao VN tuyên xưng: "Lập trường nhất quán của Việt Nam là kiên quyết bác bỏ yêu sách của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và vùng nước phụ cận cũng như yêu sách “các quyền lịch sử” của Trung Quốc đối với vùng nước, đáy biển, lòng đất dưới đáy biển bên trong “đường đứt đoạn” do Trung Quốc đơn phương đưa ra”.
Và ngay lập tức, Trung Quốc lên tiếng phản bác. Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Việt Nam đối với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, mà Trung Quốc gọi là Tây Sa và Nam Sa; đồng thời nói "Trung Quốc không bao giờ chấp nhận chủ quyền" của Việt Nam tại đây. "Trung Quốc kêu gọi Việt Nam tôn trọng chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển của Trung Quốc và giải quyết các bất đồng trên cơ sở bằng chứng lịch sử và luật pháp quốc tế nhằm cùng gìn giữ hòa bình và ổn định tại Biển Đông".
Tin mới nhứt Toà án Trọng tài Thường trực về Luật Biển đã trả lời cho VN, sẽ xem xét bản “tuyên bố quyền lợi” của VN.
Kế đến nhận định và bình luận của những nhà quan sát và chuyên viên về Biển Đông. Tiêu biểu như của giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Biển Đông tại Học viện Quốc phòng Úc, trả lời phỏng vấn của RFI. Về đối ngoại, Ông nhận thấy Việt Nam đã gửi tuyên bố về các quyền của mình tới Tòa vào ngày 05/12 (trùng với ngày Bộ Ngọai giao Mỹ công bố bản báo cáo về Các Ranh giới trên Biển của TC là phi lý và phi pháp). Vể thủ tục pháp lý, việc làm này của VN là mở đường tham gia vụ kiện của Philippines dù không trực tiếp đứng ra kiện Trung Quốc. Việt Nam không tham gia cùng Philippines vào vụ kiện Trung Quốc. Tuy nhiên, bản tuyên bố của Việt Nam sẽ được các thẩm phán của Toà án ghi nhận trong vụ xét xử kiện tụng giữa Trung Quốc và Philippines. Dù vụ kiện chỉ là một vấn đề song phương giữa Trung Quốc và Philippines, nhưng việc phân xử của các thẩm phán sẽ phải tính tới các lợi ích của các bên khác có thể bị phán quyết ảnh hưởng. Ông nói gọn Việt Nam tiến hành kiện tụng "qua cửa hậu".
Vế đối nội, giáo sư Carl Thayer nhận định “không phải là ngẫu nhiên mà Nhà Nước Việt Nam đã quyết định chính thức gởi đến Tòa án Trọng tài Thường trực tuyên bố lập trường về vụ kiện Trung Quốc của Philippines. Sự kiện này có liên quan đến Hội nghị Toàn thể Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 10 của đảng Cộng sản Việt Nam, dự trù mở ra ngày 20/12 tới đây, và sự kiện Hoa Kỳ chính thức công bố tài liệu nghiên cứu đả phá yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông. Các hành động của Việt Nam được tiến hành vào lúc trước khi có Hội nghị Toàn thể Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 10 của đảng Cộng sản Việt Nam. Các hành động pháp lý của Việt Nam sẽ nhằm xoa dịu những người chỉ trích ở trong nước. Họ có thể không hoàn toàn thỏa mãn nhưng sẽ được ấm lòng hơn với việc chính quyền gửi tuyên bố tới Toà án Trọng tài. Bất luận thế nào, Ban Chấp hành Trung ương cũng phải đáp ứng tâm tư của các ủy viên liên quan đến việc kiện Trung Quốc. Họ sẽ phải chấp nhận và ủng hộ quyết định của chính phủ.
Giáo sư Ngô Vĩnh Long, Đại học Maine, Hoa Kỳ cho việc Việt Nam công bố lập trường trên vụ kiện là một động thái cần thiết nhằm tạo cơ sở cho việc kiện Trung Quốc trong tương lai, nhất là "trong bối cảnh Việt Nam là nước bị thiệt hại nhất vì “đường lưỡi bò” (mà vụ kiện của Philippines chủ yếu là về đòi hỏi phi lý và phi pháp này của Trung Quốc), cũng như những hành động xâm chiếm khác của Trung Quốc."Ông nói: "Nếu Việt Nam đã không lên tiếng khẳng định quyền lợi tại Biển Đông khi Trung Quốc đưa ra công bố chính thức về vụ kiện của Philippines, cũng như trước thời hạn hết được nộp ý kiến, thì Việt Nam đã bỏ đi một cơ hội rất lớn để bảo vệ quyền lợi của chính mình. Tóm lại, trong vụ Philippines kiện Trung Quốc hiện nay, Việt Nam đã tiến thêm một bước trong việc ủng hộ Manila một cách cụ thể, và đã không ngần ngại đương cự lại Bắc Kinh.”
Sau cùng, cái gì tới phải tới, chánh nghĩa sau cùng cũng đến. Trên đây là tin khá vui cuối năm 2014, cho việc bão vệ bờ cõi giang sơn gấm vóc VN. Phải nói đây là kết quả có máu, nước mắt, mồ hôi, có tù đày của người dân Việt trong ngoài nước đấu tranh, biểu tình, viết blog, vận động quốc tế chống TC xâm lấn biển đảo của đất nước ông bà VN để lại cho con cháu VN. Cuộc đấu tranh đó đã lần hồi đánh động lương tâm Việt của những người CS cầm quyền. Nhứt là phía Nhà Nước có những hành động cụ thể và cương quyết hơn trong việc bảo vệ bờ cõi. Cuộc đấu tranh đó của người dân VN cũng làm cho quốc tế thấy TC là một chế độ ỷ lớn hiếp nhỏ, ỷ mạnh hiếp yếu, gây hấn và xâm lược, làm mất ổn định, trở ngại cho tự do hàng hải, hàng không trong vùng trong vùng kinh tế rất xung yếu của thế giới. Mỹ lẩn đầu tiên tuyên bố bản đồ hình lưởi bò chủ quyền của TC trên Biển Đông là phi pháp và phi lý – là một lên án TC./.(Vi Anh)
- Từ khóa :
- Vi Anh
- ,
- Hoa Kỳ
- ,
- Việt Nam
- ,
- Philippines
- ,
- Bắc Kinh
- ,
- Trung Quốc
Gửi ý kiến của bạn