Hồng Kông sẽ dân chủ hoá Trung Quốc hay ít ra cũng tạo nguồn cảm hứng dân chủ cho người dân Trung Hoa đang sống trong gọng kềm CSTQ.
Martin Lee, một nhà dân chủ được người Hồng Kông xem là “người cha già” của phong trào dân chủ của Hồng Kông, năm nay 76 tuổi. Trước phong trào dân chúng và sinh viên biểu tình đòi quyền tự do ứng cử, bầu cử, chống lại ý định của CS Bắc Kinh muốn áp đặt kiểu “Đảng cử Dân bầu” của CS lên Hồng Kông đang sống theo thể chế ”một quốc gia hai chế độ với TC”, Ông có nói: «Tôi nghĩ Hồng Kông sẽ dân chủ hoá Trung Quốc”, trong một cuộc phỏng vấn của nhà báo Pháp Philippe Grangereau, ngày 5 tháng 10 năm 2014.
Nhà dân chủ lão thành này là một nhân vật từng được tham gia việc soạn thảo tiểu hiến pháp (mini-Constitution) của cựu thuộc địa của Anh vào những năm 80 trong thời gian Anh trao trả Hồng Kông lại cho Trung Quốc vào năm 1997, giữa hai bên là Thủ Tướng Anh Thatcher và Chủ Tịch TC Đặng tiểu Bình. Ông kể lại cho nhà báo Pháp, Hồng Kông được tây phương hoá ra sao và xa cách CS Bắc Kinh thế nào. Hiến pháp đó dựa trên nền tảng của thể chế “một quốc gia hai chế độ”. Ông cũng là một nhân vật đồng sáng lập của tổ chức chánh trị “Liên Minh Dân Chủ Hồng Kông” (Union des démocrates de Hongkong, UDHK) hồi năm 1991, tiền thân của Đảng Dân chủ ở Hồng Kông bây giờ. Ông cũng là nhân vật được những người chủ trương và tổ chức phong trào “Cách mạng Hoa Dù” (révolution des parapluies) đến hỏi ý kiến, chánh yếu là người lãnh tụ sinh viên 17 tuổi Joshua Wong. Ông nói với nhà báo Pháp, «Chúng tôi là bạn tốt với nhau. Anh ấy có khi gọi tôi hỏi ý trong lúc thực sự ngần ngừ. Nhưng phải nói Anh ấy cũng như những người lãnh đạo biểu tình là những người rất giỏi khi tự xoay sở.”
Ông tường thuật trong thập niên 80, Ô. Đặng tiểu Bình muốn đưa kinh tế tư bản vào Trung Quốc để thay thế kinh tế xã hội chủ nghĩa, theo Ô. Đặng, Hồng Kông là một gương mẫu. Một gương mẫu về phồn thịnh và ổn định, nơi một nhà nước pháp quyền với những tự do ngự trị. Trong thâm tâm của Ông Đặng, Hồng Kông sẽ phải đưa TQ đi tới, và vì vậy mà Ô. Đặng ban hành pháp lịnh cho Hồng Kông không thay đổi chế độ trong 50 năm.
Nhà dân chủ lão thành Martin Lee kể tiếp, vào tháng 4 năm 1987, tôi ở Bắc Kinh với một số nhà làm luật khác, được Ô Đặng mời tham dự việc sọan thảo tiểu hiến pháp, đạo luật tối thượng của Hồng Kông. Thì Ô Đặng có mời và nói với chúng tôi nếu thấy 50 năm chưa đủ thì kéo dài thời gian thể chế “một quốc gia hai chế độ” thêm 50 năm nữa. Ông Martin Lee nói, từ lâu tôi tự hỏi tại sao Ô Đặng nói như thế. Bây giờ tôi hiểu: Ông ấy chỉ giản dị muốn hệ thống tư bản thành công ở Hồng Kông là mẫu mực để cho toàn thể Trung Quốc theo.
Nhưng rồi vụ Thiên An Môn xảy ra năm 1989, Ô. Đặng tiểu Bình hoảng hốt vì Ông lo sợ Đảng CS Trung Quốc sẽ sụp đổ. Ông đưa quân đội từ Nội Mông về giết hại nhiều người. Nhưng TQ không chậm trễ tiếp tục con đường kinh tế tư bản và trở thành đệ nhị siêu cường kinh tế như bây giờ.
Tuy nhiên những người hậu bối của Ô. Đặng không nghe lời khuyên của người tiền bối là Ô Đặng, là noi gương Hồng Kông. Nhà nước pháp quyền không tiến triển ở Trung Quốc và tham nhũng hoành hành khắp nước. Bây giờ lục địa kéo chúng ta xuống thấp.
Khi nhận giao, lúc trước Bắc Kinh dành cho Hồng Kông một “mức độ tự trị cao” – trừ lãnh vực quốc phòng và ngoại giao. Bây giờ Bắc Kinh tước hết mọi quyền tự trị của Hồng Kông, trong đó có quyên tự do ứng cử, bầu cử người đại diện hành pháp của Hồng Kông.
Trả lời câu hỏi của nhà báo Pháp, Ông đánh giá thế nào về thể chế một quốc gia hai chế độ, Ô Martin Lee, nói ”Nếu Ông không dành cho CS một niềm tin nào và đây là trường hợp của tôi, thể chế “một quốc gia hai chế độ” thực chất chỉ là một mưu mô để lấy lại thuộc địa Hồng Kông. Nhưng chúng tôi, những người Hồng Kông, chúng tôi không thể hành động như TQ, mà sẽ tôn trọng những cam kết! Cam kết mà họ làm chẳng những đối với chúng tôi, đối với Luân đôn, mà còn đối với cộng đồng thế giới trong đó có Pháp. “Một quốc gia hai chế độ” có thể vận hành trên lý thuyết, chỉ khi nào người ta bảo tồn dân chủ và nếu TQ không xen vào.
Trả lời câu hỏi công việc có xảy ra như Ông tưởng trong thời kỳ suy thoái năm 1997, Ô Martin Lee nói, năm 1997 tôi lạc quan một cách dè dặt, vì nếu TQ muốn, không có gì ngăn cản TQ làm những gì họ muốn. Và TQ không giữ lời hứa… Chúng tôi thực sự hưởng nhiểu tự do hơn ở TQ, nhưng chúng tôi cần nhà nước pháp quyền để bảo vệ những tự do ấy. Hay là những thẩm phán của chúng tôi bị hăm doạ.
Tôi đã nghĩ Hồng Kông sẽ không lay chuyển trong việc dân chủ hoá TQ vì một lý do giản dị là đất địa này từng là một thành phần của TQ, nhưng bây giờ không phải vậy nữa. Nhà cầm quyền TQ tiếp tục đàn áp tự do báo chí, bắt buộc học sinh và sinh viên phải tẩy não cũng như làm cho người TQ không biết gì nhiều về Hồng Kông.
Còn về thái độ của người Hồng Kông đối với người Trung Quốc, Ô Martin Lee nói số người trẻ ở Hồng Kông coi mình là người Hồng Kông trước khi là người TQ. Chúng tôi có một nền văn hoá khác hơn của TQ lục địa, đầu tiên là ngôn ngữ, vì chúng tôi nói tiếng Quảng Đông, chớ không phải tiếng Quan Thoại hay Phổ Thông. Chúng tôi thích đường sá phải sạch sẽ và chúng tôi rất tây phương hoá. Cá nhân tôi, tôi coi mình như một người Trung Quốc… nhưng trước nhứt là người của Hồng Kông.
Theo Ô. Martin Lee, TQ sẽ không dùng trấn áp táo bạo hơn ở Thiên An Môn hồi năm 1989 vì những lãnh đạo đảng nhà nước TC đang lo Đảng đang lâm nguy trong việc sống còn. Không gì có thể cản được CS. Nhưng không phải trường hợp này, ở đây. Tôi không biết chuyện này kết thúc ra sao, nhưng tôi không tin sẽ đổ máu nhiều nữa.
Về sự kiện tại sao người trẻ là những người được huy động nhiều nhứt, Ô Martin Lee nói, những cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên ở Hồng Kông xảy ra vào năm 1991, đó là năm đảng Dân Chủ Hồng Kông UDHK thành lập. Từ ấy lý tưởng dân chủ bám rễ vào những thế hệ mới. Cuộc chiến chống đường lồi “giáo dục yêu nước” mà CS Bắc Kinh muốn áp đặt vào Hồng Kông năm 2012, là một bước ngoặt của những thế hệ mới của Hồng Kông. Joshua Wong (lúc bấy giờ mới 15 tuổi) đã trở nên nổi bật trong hàng ngũ học sinh đệ nhị cấp. Ngọn lửa dân chủ đó tiếp tục cháy trong tim óc của lớp trẻ là tương lai của Hồng Kông. Nó sẽ được tiếp nối cho các tuổi trẻ như trong cuộc chạy đua tiếp sức trao đuốc Thế Vận Hội vậy. Bàn tay sắt của TC khó mà dập tắt. Cho đến bây giờ lớp trẻ Hồng Kông coi như bước đầu đã thành công.
Lịch sử cổ kim cho thấy, qui luật đấu tranh chánh trị của phong trào nhân dân, bước đầu nhà cầm quyền không dẹp được thì phong trào nhân dân sẽ phát triển và trưởng thành trên tro tàn của chế độ độc tài và bạo quyền. Như Ky tô giáo trưởng thành trên tro tàn của Đế Quốc La Mã. Như các cuộc cách mạng của người dân lật đổ chế độ độc tài ở Đông Âu, ở Bắc Phi./.(Vi Anh)
Martin Lee, một nhà dân chủ được người Hồng Kông xem là “người cha già” của phong trào dân chủ của Hồng Kông, năm nay 76 tuổi. Trước phong trào dân chúng và sinh viên biểu tình đòi quyền tự do ứng cử, bầu cử, chống lại ý định của CS Bắc Kinh muốn áp đặt kiểu “Đảng cử Dân bầu” của CS lên Hồng Kông đang sống theo thể chế ”một quốc gia hai chế độ với TC”, Ông có nói: «Tôi nghĩ Hồng Kông sẽ dân chủ hoá Trung Quốc”, trong một cuộc phỏng vấn của nhà báo Pháp Philippe Grangereau, ngày 5 tháng 10 năm 2014.
Nhà dân chủ lão thành này là một nhân vật từng được tham gia việc soạn thảo tiểu hiến pháp (mini-Constitution) của cựu thuộc địa của Anh vào những năm 80 trong thời gian Anh trao trả Hồng Kông lại cho Trung Quốc vào năm 1997, giữa hai bên là Thủ Tướng Anh Thatcher và Chủ Tịch TC Đặng tiểu Bình. Ông kể lại cho nhà báo Pháp, Hồng Kông được tây phương hoá ra sao và xa cách CS Bắc Kinh thế nào. Hiến pháp đó dựa trên nền tảng của thể chế “một quốc gia hai chế độ”. Ông cũng là một nhân vật đồng sáng lập của tổ chức chánh trị “Liên Minh Dân Chủ Hồng Kông” (Union des démocrates de Hongkong, UDHK) hồi năm 1991, tiền thân của Đảng Dân chủ ở Hồng Kông bây giờ. Ông cũng là nhân vật được những người chủ trương và tổ chức phong trào “Cách mạng Hoa Dù” (révolution des parapluies) đến hỏi ý kiến, chánh yếu là người lãnh tụ sinh viên 17 tuổi Joshua Wong. Ông nói với nhà báo Pháp, «Chúng tôi là bạn tốt với nhau. Anh ấy có khi gọi tôi hỏi ý trong lúc thực sự ngần ngừ. Nhưng phải nói Anh ấy cũng như những người lãnh đạo biểu tình là những người rất giỏi khi tự xoay sở.”
Ông tường thuật trong thập niên 80, Ô. Đặng tiểu Bình muốn đưa kinh tế tư bản vào Trung Quốc để thay thế kinh tế xã hội chủ nghĩa, theo Ô. Đặng, Hồng Kông là một gương mẫu. Một gương mẫu về phồn thịnh và ổn định, nơi một nhà nước pháp quyền với những tự do ngự trị. Trong thâm tâm của Ông Đặng, Hồng Kông sẽ phải đưa TQ đi tới, và vì vậy mà Ô. Đặng ban hành pháp lịnh cho Hồng Kông không thay đổi chế độ trong 50 năm.
Nhà dân chủ lão thành Martin Lee kể tiếp, vào tháng 4 năm 1987, tôi ở Bắc Kinh với một số nhà làm luật khác, được Ô Đặng mời tham dự việc sọan thảo tiểu hiến pháp, đạo luật tối thượng của Hồng Kông. Thì Ô Đặng có mời và nói với chúng tôi nếu thấy 50 năm chưa đủ thì kéo dài thời gian thể chế “một quốc gia hai chế độ” thêm 50 năm nữa. Ông Martin Lee nói, từ lâu tôi tự hỏi tại sao Ô Đặng nói như thế. Bây giờ tôi hiểu: Ông ấy chỉ giản dị muốn hệ thống tư bản thành công ở Hồng Kông là mẫu mực để cho toàn thể Trung Quốc theo.
Nhưng rồi vụ Thiên An Môn xảy ra năm 1989, Ô. Đặng tiểu Bình hoảng hốt vì Ông lo sợ Đảng CS Trung Quốc sẽ sụp đổ. Ông đưa quân đội từ Nội Mông về giết hại nhiều người. Nhưng TQ không chậm trễ tiếp tục con đường kinh tế tư bản và trở thành đệ nhị siêu cường kinh tế như bây giờ.
Tuy nhiên những người hậu bối của Ô. Đặng không nghe lời khuyên của người tiền bối là Ô Đặng, là noi gương Hồng Kông. Nhà nước pháp quyền không tiến triển ở Trung Quốc và tham nhũng hoành hành khắp nước. Bây giờ lục địa kéo chúng ta xuống thấp.
Khi nhận giao, lúc trước Bắc Kinh dành cho Hồng Kông một “mức độ tự trị cao” – trừ lãnh vực quốc phòng và ngoại giao. Bây giờ Bắc Kinh tước hết mọi quyền tự trị của Hồng Kông, trong đó có quyên tự do ứng cử, bầu cử người đại diện hành pháp của Hồng Kông.
Trả lời câu hỏi của nhà báo Pháp, Ông đánh giá thế nào về thể chế một quốc gia hai chế độ, Ô Martin Lee, nói ”Nếu Ông không dành cho CS một niềm tin nào và đây là trường hợp của tôi, thể chế “một quốc gia hai chế độ” thực chất chỉ là một mưu mô để lấy lại thuộc địa Hồng Kông. Nhưng chúng tôi, những người Hồng Kông, chúng tôi không thể hành động như TQ, mà sẽ tôn trọng những cam kết! Cam kết mà họ làm chẳng những đối với chúng tôi, đối với Luân đôn, mà còn đối với cộng đồng thế giới trong đó có Pháp. “Một quốc gia hai chế độ” có thể vận hành trên lý thuyết, chỉ khi nào người ta bảo tồn dân chủ và nếu TQ không xen vào.
Trả lời câu hỏi công việc có xảy ra như Ông tưởng trong thời kỳ suy thoái năm 1997, Ô Martin Lee nói, năm 1997 tôi lạc quan một cách dè dặt, vì nếu TQ muốn, không có gì ngăn cản TQ làm những gì họ muốn. Và TQ không giữ lời hứa… Chúng tôi thực sự hưởng nhiểu tự do hơn ở TQ, nhưng chúng tôi cần nhà nước pháp quyền để bảo vệ những tự do ấy. Hay là những thẩm phán của chúng tôi bị hăm doạ.
Tôi đã nghĩ Hồng Kông sẽ không lay chuyển trong việc dân chủ hoá TQ vì một lý do giản dị là đất địa này từng là một thành phần của TQ, nhưng bây giờ không phải vậy nữa. Nhà cầm quyền TQ tiếp tục đàn áp tự do báo chí, bắt buộc học sinh và sinh viên phải tẩy não cũng như làm cho người TQ không biết gì nhiều về Hồng Kông.
Còn về thái độ của người Hồng Kông đối với người Trung Quốc, Ô Martin Lee nói số người trẻ ở Hồng Kông coi mình là người Hồng Kông trước khi là người TQ. Chúng tôi có một nền văn hoá khác hơn của TQ lục địa, đầu tiên là ngôn ngữ, vì chúng tôi nói tiếng Quảng Đông, chớ không phải tiếng Quan Thoại hay Phổ Thông. Chúng tôi thích đường sá phải sạch sẽ và chúng tôi rất tây phương hoá. Cá nhân tôi, tôi coi mình như một người Trung Quốc… nhưng trước nhứt là người của Hồng Kông.
Theo Ô. Martin Lee, TQ sẽ không dùng trấn áp táo bạo hơn ở Thiên An Môn hồi năm 1989 vì những lãnh đạo đảng nhà nước TC đang lo Đảng đang lâm nguy trong việc sống còn. Không gì có thể cản được CS. Nhưng không phải trường hợp này, ở đây. Tôi không biết chuyện này kết thúc ra sao, nhưng tôi không tin sẽ đổ máu nhiều nữa.
Về sự kiện tại sao người trẻ là những người được huy động nhiều nhứt, Ô Martin Lee nói, những cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên ở Hồng Kông xảy ra vào năm 1991, đó là năm đảng Dân Chủ Hồng Kông UDHK thành lập. Từ ấy lý tưởng dân chủ bám rễ vào những thế hệ mới. Cuộc chiến chống đường lồi “giáo dục yêu nước” mà CS Bắc Kinh muốn áp đặt vào Hồng Kông năm 2012, là một bước ngoặt của những thế hệ mới của Hồng Kông. Joshua Wong (lúc bấy giờ mới 15 tuổi) đã trở nên nổi bật trong hàng ngũ học sinh đệ nhị cấp. Ngọn lửa dân chủ đó tiếp tục cháy trong tim óc của lớp trẻ là tương lai của Hồng Kông. Nó sẽ được tiếp nối cho các tuổi trẻ như trong cuộc chạy đua tiếp sức trao đuốc Thế Vận Hội vậy. Bàn tay sắt của TC khó mà dập tắt. Cho đến bây giờ lớp trẻ Hồng Kông coi như bước đầu đã thành công.
Lịch sử cổ kim cho thấy, qui luật đấu tranh chánh trị của phong trào nhân dân, bước đầu nhà cầm quyền không dẹp được thì phong trào nhân dân sẽ phát triển và trưởng thành trên tro tàn của chế độ độc tài và bạo quyền. Như Ky tô giáo trưởng thành trên tro tàn của Đế Quốc La Mã. Như các cuộc cách mạng của người dân lật đổ chế độ độc tài ở Đông Âu, ở Bắc Phi./.(Vi Anh)
- Từ khóa :
- Hồng Kông
- ,
- Trung Quốc
- ,
- Pháp
- ,
- Bắc Kinh
Gửi ý kiến của bạn
