Lời người dịch: Sau đây là dịch thuật bài viết của Dr. Eyad Sarraj trên tờ Thời Báo (Time), số đề ngày April 8, nhằm giải thích tại sao rất nhiều đồng bào của ông muốn là những người tử đạo.
Tác giả là một y sĩ người Palestine chuyên về tâm thần và là người sáng lập cơ quan (the) Palestinian Independent Commission for Citizens' Rights.
Vài tuần trước đây, chị/em tôi, một chuyên viên và mẹ của bốn đứa con, đã tỏ ra hết sức xúc động, khi coi TV thấy cảnh xe tăng Do Thái cầy nát [nguyên văn: tra tấn] những đường phố, trong khi binh sĩ Israel vò xé [nguyên văn: hãm hiếp] những căn nhà trong một trại tị nạn. Và bà đã làm cho tất cả chúng tôi chết sững, khi tuyên bố, rằng bà cũng muốn trở thành một người tử đạo. Vài giờ sau đó, một phụ nữ Palestine còn trẻ đã làm cả thế giới sững sờ khi biến mình thành trái bom và cho nổ tung tại Jerusalem, làm chết một người Israeli và bị thương 150 người khác. Trong những tuần lễ sau đó, nhiều phụ nữ theo nhau xếp hàng, trong cái danh sách cứ kéo dài mãi ra, những trái bom người trong khi thế giới mỗi lúc một thêm cảnh giác, và vẫn không kém phần hoang mang ngỡ ngàng.
Trả lời câu hỏi tại sao những người đàn ông, và bây giờ đàn bà Palestine cấy bom vào người rồi tự cho nổ tung lên tại những quán ăn nhà hàng, hay trên những chiếc xe buýt Do Thái - là trả lời câu hỏi, tại sao [có] cuộc xung đột Ả Rập-Do Thái"
Quốc gia của chúng tôi là một quốc gia của sự giận dữ và ngang ngược (anger and defiance). Cuộc chiến đấu ở vào lúc này là, làm sao để không cấy bom vào người và cho nổ tung lên. Chúng tôi được biết người người nối đuôi nhau trên con đường đi tới thiên đàng, và tôi tin như vậy.
Điều gì xô đẩy họ làm một hành động như thế, là cả một lịch sử dài của tủi nhục và ước muốn trả thù mà mọi người Ả Rập đều ấp ủ. Kể từ khi thành lập Israel vào năm 1948, và hậu quả của nó là nhổ bật rễ những người Palestine, nỗi tủi hận mọc rễ và ăn sâu vào tâm trí con người Ả Rập. Tủi nhục là cảm thức đau nhức nhất trong văn hóa Ả Rập, nó đưa đến cảm nhận: rằng thật chẳng đáng sống làm chi, nếu con người bị tủi nhục. Con người Ả Rập đáng kính trọng, nể vì, là khi người đó từ chối đau nhức vì tủi nhục, và chết trong danh dự.
Chuỗi thời gian ba mươi năm quân đội Israel chiếm đóng khu vực West Bank và Gaza Trip, là một nhắc nhở thường xuyên, về sự yếu ớt của người Ả Rập. Nhưng chính sự hủy diệt tổ chức giải phóng Palestine (PLO) tại Lebanon, bởi Ariel Sharon, đã chuyển cuộc đụng độ giữa Palestine và Do Thái vào vùng đất bị chiếm đóng và vào Israel. Cảm thấy chẳng trông mong được vào đâu, và cảm thấy tủi nhục, những cảm thức như vậy đã dọn đường đưa tới giận dữ và sau đó, đổ ào ra mặt đường như một cơn lũ của sự khinh thị, ngang bướng. Đó là cuộc chiến đấu "sỏi đá cũng biết đau" (intifadeh: cuộc chiến của gạch đá) lần thứ nhất.
(còn tiếp một kỳ)
Jennifer Tran (dịch thuật)