Trang Sử Việt: Lê Tắc

(? - ?)

.

 Lê Tắc tự là Cảnh Cao, quê Ái Châu (Thanh Hoá ngày nay), ông nguyên là họ Nguyễn, từ lúc nhỏ được người cậu là Lê Phụng nuôi, nên đổi qua họ Lê. Ông làm tham mưu cho Chương hiếu hầu Trần Kiện (cháu nội Trần Thái Tông).

.

 Năm 1285, quân Nguyên xâm lược nước ta lần thứ hai, thế giặc mạnh, Trần Kiện đầu hàng, tướng Nguyên là Toa Đô đưa về Tàu, khi di chuyển gần đến Lạng Sơn, quân nhà Trần chận đánh, Trần Kiện bị tên chết, Lê Tắc chạy thoát qua Tàu.

 Vua nhà Nguyên cho Lê Tắc tước quan ở Hán Dương, tỉnh Hồ Bắc. Nơi đây, ông soạn bộ An Nam Chí Lược, gồm 20 quyển. Từ thời thượng cổ đến nhà Trần, bài tựa sách đề vào năm 1333. Đáng tiếc nội dung trong sách, Lê Tắc xu thời theo ngoại xâm. Sau đây là một đoạn trong An Nam Chí Lược: “Năm thứ 19 (1282), lại khiến sứ dụ Thế-tử (Trần Nhân Tông) vào triều kiến và mượn đường tiến binh đánh Chiêm Thành, khiến An Nam phải giúp quân, cung cấp lương thực. Thế tử từ chối, nói đau lâu ngày, không thể vào chầu và nước nhỏ không có quân để giúp. Mùa đông tháng 12 năm thứ 21 (1284), đại quân của Trấn Nam Vương (Thoát Hoan) áp đến biên cảnh. Thế Tử đem cả nước nghênh địch, đánh thua, bèn bỏ thành trốn, cận thần bọn Trần-Ích-Tắc, Trần-Kiện... đều đầu hàng. Tháng 4 năm sau (1285) quốc dân thừa lúc viêm nhiệt, đánh thâu phục La Thành. Tháng 5, Trấn Nam Vương vì cớ nước lụt, rút quân về” .

 An Nam Chí Lược, dịch giả Linh mục Cao Văn Luận, Viện trưởng Viện đại học Huế đã viết vào ngày 22-4-1960: “... những lời nịnh nọt a dua của soạn giả... đều khiến cho chúng ta vô cùng uất ức và đau đớn... chúng tôi coi cuốn sách này là một sử liệu, là một đối tượng cho cuộc nghiên cứu sử học thuần túy”.

.

.

Nguyễn Lộc Yên