Dưới đây là bài phỏng vấn nhà văn Hoàng Tiến, một nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng và là một tiếng nói kêu gọi dân chủ từ Hà Nội. Cuộc phỏng vấn đặc biệt này thực hiện bởi Kicon.com, một trang Web vùng Nam Cali, toàn văn như sau.
Phỏng vấn nhà văn Hoàng Tiến ở Hà Nội: “Bản Hiệp định thương mại Mỹ-Việt có lợi cho cả dân lẫn lợi cho giới lãnh đạo đảng Cộng Sản. Chính vì thế người ta mới ký, chứ nếu chỉ lợi cho dân không thôi thì người ta đã không ký.”
Nhà văn Hoàng Tiến năm nay 70 tuổi và hiện sống tại Hà Nội. Ông là một nhà nghiên cứu đã viết nhiều tác phẩm về lịch sử, văn hóa và chữ Nôm của Việt Nam. Từ năm 1990, Hoàng Tiến nhiều lần công khai lên tiếng đòi dân chủ cho Việt Nam. Khi cựu trung tướng Trần Độ bị đảng cộng sản khai trừ năm 1998, Nhà văn Hoàng Tiến phát biểu nguyên văn rằng “Chuyện giành độc lập đã phải trả giá lớn rồi, bây giờ tới chuyện dân chủ phải trả giá không phải là ít đâu. Thôi thì cứ làm cho hết cái lương tâm của mình. Anh em đều nghĩ như thế, vì đây là cái nghĩa cả, cái nghĩa lớn ấy mà. Đất nước mình không thể thua các nước khác được. Bây giờ cả thế giới sống trong trào lưu dân chủ thì mình sống trong cái ốc đảo sao được. Làm sao cho quyền làm người, quyền làm dân được hiểu đúng thì lúc đó khó ai mà o ép dân được. Tôi tin là thế hệ sau này không đến nỗi nổ súng bắn vào lịch sử. Trong nước bây giờ nhiều anh em như thế lắm. Cũng mừng. Tôi tin là đất nước sẽ tiến lên, sẽ dân chủ, đời sống người dân sẽ phải tốt hơn. Tôi là người theo đạo Phật, tôi tin Giời Phật đã chi phối như thế rồi.”
Lúc 7 giờ sáng ngày 19 tháng Chín năm 2000, giờ miền Tây Hoa Kỳ, tức 9 giờ tối cùng ngày, tính theo giờ Việt Nam, nhà văn Hoàng Tiến đã dành cho Kicon.com cuộc phỏng vấn sau đây:
Kicon: Thưa nhà văn Hoàng Tiến, kể từ đầu tháng Tư vừa qua, sau khi ông và các ông Hoàng Minh Chính, Nguyễn Thanh Giang, Phạm Quế Dương, Trần Dũng Tiến gởi một lá thư cho quốc hội kêu gọi giới lãnh đạo đảng và nhà nước cộng sản phải chấm dứt hành động đàn áp trí thức, đặc biệt là trường hợp nhà trí thức Hà Sĩ Phu ở Đà Lạt, từ đó đến nay, diễn tiến vụ việc ra sao ạ"
Nhà văn Hoàng Tiến: Sau lá thư thứ nhất đó, 5 vị lão thành lại gởi lá thư thứ hai cho quốc hội mà vẫn không thấy trả lời.
Kicon: Xin ông nói rõ hơn, 5 vị lão thành đó là những ai"
Nhà văn Hoàng Tiến: Những vị đó là ông Hoàng Minh Chính, cựu Viện trưởng Viện Triết Học Mác-Lê; Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang, Chủ tịch hội Địa Vật Lý Việt Nam; cựu đại tá Phạm Quế Dương, nguyên Tổng biên tập tạp chí Lịch sử Quân Sự; ông Trần Dũng Tiến, cựu đảng viên và tôi, là nhà văn.
Kicon: Trong lá thư thứ hai gởi Quốc hội này, quí ông nhấn mạnh và yêu cầu những điều gì"
Nhà văn Hoàng Tiến: Chúng tôi nêu lên vấn đề là tại sao Quốc hội không trả lời thư của chúng tôi, tất cả đều là những công dân khả kính. Trong thư này, chúng tôi yêu cầu Quốc hội phải trả lời. Ngoài ra, chúng tôi nhắc lại những yêu cầu trong lá thư thứ nhất. Thí dụ chúng tôi yêu cầu nhà nước phải bỏ nghị định 31/CP do ông Võ Văn Kiệt ký, vì nghị định này vi phạm Hiến pháp. Chúng tôi cũng nêu vấn đề là trong tình hình hiện nay của đất nước, và trong bối cảnh thế giới ngày càng đi lên, Việt Nam cần phải chú tâm tới vấn đề “kinh tế tri thức”. Còn bây giờ mà cứ kinh tế quốc doanh làm chủ đạo thì không được. Cho nên bây giờ phải chú ý phát triển lãnh vực tư nhân, hơn nữa phải chú ý đến tri thức. Hiện nay trong nước, người ta nói đến xã hội tri thức, kinh tế tri thức. Nghĩa là phải trọng trí thức và trí thức là động lực sản xuất, chứ trí thức không còn là thanh phần để mà bị lôi kéo, bị chạy theo nữa đâu. Việt Nam bây giờ phải biết tận dụng chất xám của trí thức để làm lợi cho đất nước, để còn hòng bắt kịp các nước tiên tiến hiện nay. Trong nước bây giờ người ta còn nói đến kinh doang “phần mềm”. Nghĩa là mình sử dụng trí thức Việt Nam để làm những phần mềm (software) rất tốt.
Kicon: Xin ông cho biết nhận định của ông về bản Hiệp định thương mại Mỹ-Việt được Hà Nội và Wahsington ký ngày 13 tháng 7 vừa qua"
Nhà văn Hoàng Tiến: Thú thực là tôi biết rất ít về bản Hiệp định thương mại, biết lơ mơ lắm. Vì trước hết là người ta không đăng, báo chí không đưa tin. Bây giờ người dân cũng không biết nội dung bản Hiệp định như thế nào. Dân chúng chỉ biết đáng nhẽ ra, mình có thể ký với Mỹ trước Trung Quốc, thế rồi do trong nội tình nó có điều này điều kia cho nên cuối cùng là mình không ký được. Trung Quốc người ta lại ký được trước, rồi mới tới lượt mình ký. Còn nội tình ký như thế nào, có những điều khoản nào thì dân làm sao mà biết được. Thành ra nói chung, bản thân tôi cũng không nhận định gì được đâu.
Kicon: Nhưng một cách tổng quát, theo ông thì bản Hiệp định có lợi cho Việt Nam không"
Nhà văn Hoàng Tiến: Lợi quá đi chứ. Bây giờ Việt Nam cần phát triển kinh tế, cần nêu cao đời sống của dân, cần hội nhập với thế giới, thì Hiệp định thương mại ký được với Mỹ là tốt quá rồi còn gì nữa. Nhiều nước khác đều mong muốn được ký như thế. Tiếc rằng Việt Nam đáng nhẽ có thể ký sớm hơn, nhưng do nội tình thế nào ấy nên mình chậm chạp sau người ta. Nhưng mà thôi thế cũng là tốt rồi.
Kicon: Ông nói bản Hiệp định có lợi cho Việt Nam theo nghĩa nào, sẽ giúp cũng cố vị thế cầm quyền độc tôn của đảng cộng sản hay sẽ thúc đẩy nhanh hơn tiến trình dân chủ hóa tại Việt Nam"
Nhà văn Hoàng Tiến: Tôi thì tôi thấy việc ký bản Hiệp định là có lợi chung cho đất nước, trong đó có mặt dân chủ. Ký hiệp định thì Mỹ họ vào thì kinh tế sẽ tốt lên, và như thế cũng khiến mặt dân chủ tốt lên. Tôi ủng hộ bản Hiệp định là ủng hộ cái mặt đó. Nhưng cũng phải nói là bản Hiệp định cũng có lợi cho nhà cầm quyền, cũng có lợi cho lãnh đạo đảng. Vì một khi kinh tế lên, đời sống người dân khá giả thì uy tín của lãnh đạo cũng lên. Như thế là có lợi cho cả hai phía. Còn nếu mà dân tình đói khổ, thì sẽ sinh ra điều không hay. Người xưa có câu nói rằng “Giặc giã là ai" Giặc giã là dân đấy”. Nghĩa là dân được no đủ thì người ta yên ổn làm ăn. Còn dân người ta đói khổ quá thì người ta sẽ nổi dậy. Người xưa đã khuyên như thế, nên theo tôi thì việc ký bản Hiệp định là có lợi cho cả dân lẫn lợi cho cả giới lãnh đạo. Chính vì thế người ta mới ký, chứ nếu chỉ lợi cho dân không thôi thì người ta đã không ký.
Kicon: Ông có lạc quan về tiến trình dân chủ tại Việt Nam không"
Nhà văn Hoàng Tiến: Tôi rất lạc quan. Hiện nay còn nhiều khó khăn. Nhưng mà cũng có nhiều dấu hiệu đáng lạc quan, đáng tin tưởng. Vì dân trí ngày càng lên, rồi truyền thông, rồi những thông tin của thế giới vào trong nước, các tin tức của đài nước ngoài, dân chúng vẫn nghe. Bây giờ không cấm được như trước nữa. Rồi người nước ngoài vào Việt Nam, người trong nước đi ra nước ngoài trở về lại, rồi những thông tin do Việt kiều du nhập về những nét sinh hoạt dân chủ ở các nước, về quyền cá nhân được tôn trọng, v.v... tất cả những cái ấy vào trong nước cũng làm sinh hoạt trong nước khác đi, sinh hoạt trong nước phải thay đổi. Cái lối chỉ huy bằng mệnh lệnh, cái lối bưng bít tin tức thì sẽ không còn ra lệnh được nữa, không bít được nữa. Vì thế tôi tin rằng dân chủ của đất nước sẽ sáng sủa. Thế rồi giới trí thức, văn nghệ sĩ thấy cái trách nhiệm của người ta với đất nước, đối với dân chủ, thì người ta phải lên tiếng. Tất nhiên là vấn đề dân chủ hóa đất nước không phải là chuyện dể dàng. Tất nhiên là phải có những tổn thất. Thế nhưng, nói chung là lạc quan.
Gửi ý kiến của bạn
