Trong các số trước, VB đã lược trình một số hoạt động trong vùng địch của các đơn vị đặc nhiệm Việt-Mỹ như: NACV-SOG, Trung tâm Huấn luyện và Hành quân Delta (Kế hoạch Delta) Kế hoạch Omega của bộ phận B-50, Kế hoạch Sigma của bộ phận B-56... trong thời gian từ năm 1964 đến giữa năm 1970. Sau thời gian này, Liên đoàn 5 Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ tại Việt Nam chấm dứt các hoạt động biệt kích trên chiến trường Việt Nam, tuy nhiên các hoạt động đặc nhiệm mang tính cách chiến lược và hành động khẩn cấp vẫn được Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ thực hiện, và một trong những công tác ngoạn mục nhất và nguy hiểm nhất của binh chủng này là cuộc hành quân đột kích giải cứu tù binh Mỹ tại nhà tù Sơn Tây, cách Hà Nội 23 dặm về hướng Tây Bắc Việt.
Công tác đặc biệt này có tên là Cuộc hành quân đặc nhiệm Kingpin POW diễn ra ngày 21-11-1970 do đại tá Arthur Simons, có biệt danh là “Bò Tót” chỉ huy. Lực lượng đặc nhiệm gồm 56 quân nhân Lực lượng Đặc biệt (LLĐB) chọn từ Toán LLĐB số 6 và số 7 cùng Trung tâm Chiến tranh Đặc biệt Lục quân Hoa Kỳ ở căn cứ Fort Brag, North Carolina cũng như từ trường Biệt động ở Fort Beening, Georgia. Được chính thức hoạt động ngày 8 tháng 8/1970 với danh xưng Lực lượng đặc nhiệm Liên quân Bờ Biển Ngà, kế hoạch này được chuẩn tướng Donald Blackburn, phụ tá đặc biệt về hoạt động cho Bộ Tham mưu Liên quân soạn thảo. Năm 1965, khi còn mang cấp đại tá, ông được bổ nhiệm giữ chức chỉ huy trưởng MACV-SOG. Năm 1970, ông là người đưa ra ý kiến tổ chức cuộc đột kích và đệ trình kế hoạch tổng quát lên Tổng tham mưu trưởng Liên quân là đại tướng Earle Wheeler.
Theo kế hoạch, Lực lượng đặc nhiệm lên các trực thăng HH-53 tại căn cứ Không quân Udom ở Thái Lan, bay qua đất Lào vào Sơn Tây, trong khi các phi cơ chiến đấu Không quân, Hải quân Mỹ mở cuộc không tập đánh lạc hướng trên không phận Bắc Việt. Đúng 2 giờ 18 phút sáng ngày 21-11, trung tá Không quân Hebert Zehnder đáp trực thăng chở toán xung kích của đại úy Richard J. Dick Meadows xuống ngay sân nhà tù Sơn Tây. Mặc dù đã tập dượt kỹ càng, chiếc trực thăng chở toán quân này cũng bị vướng một dây phơi quần áo, cánh quạt đụng phải một thân cây làm máy bay rớt xuống đất trong sự va chạm dữ dội. Theo lời kể của đại úy Meadows thì chỉ có 1 trung sĩ bị bình chữa lửa đập vào chân làm bể mắt cá, còn trung úy George Petrie thì bị té văng ra khỏi trực thăng, ngoài ra không có ai bị thương. Dưới quyền điều động của trưởng toán Meadows, tất cả nhảy ra khỏi trực thăng và tác xạ triệt hạ các lính canh CSBV. Đại úy Meadows khom người phóng mình vào trại, vừa nói qua loa phóng thanh cầm tay: Chúng tôi là quân nhân Mỹ đến cứu các anh, tất cả nằm xuống tránh đạn. Chúng tôi sẽ vào ngay, thế nhưng không một ai trả lời.
Trong khi đó, trung tá Không quân John A. Allison hạ trực thăng của ông chở toán an ninh và chỉ huy của trung tá Elliott P. Sudnor, biệt danh là But xuống bên ngoài tường nhà đúng kế hoạch. Chuyên viên phá hoại, thượng sĩ Herman Spencer, đã dùng chất nổ phá thủng tường. Họ tiếp tay với toán xung kích đang chiến đấu tiến vào nhà tù, lục soát các tòa nhà. Trung sĩ Tyrone J. Adderly, thuộc toán chỉ huy dưới đất, đã dùng súng phóng lựu M 79 để tiêu diệt một vị trí súng máy nguy hiểm nhất của địch.
Cùng vào thời gian này, trung tá Không quân Warren A. Britton đã chở toán do đại tá Arthur Simons chỉ huy, hạ cánh xuống tọa độ được ấn định, thế nhưng nhưng cả toán đã bị thả lộn xuống một trường trung học cách trại tù chừng 500 mét, được sử dụng làm trại lính CSBV. Nhận thấy cảnh trí lạ hoắc, toán của đại tá Simons biết là sai địa điểm, nhưng trực thăng đã bay lên cao nên cả toán phải quyết tử. Quân CSBV túa ra, hoảng hốt trong quần xà lỏn, áo thun. Đại úy Wather bắn gục 3 CQ. Đại tá Simons vừa nhảy xuống giao thông hào thì đụng một lính CSBV mặt mày ngơ ngác kinh ngoài, CQ này bị bắn hạ liền khi đó. Trong vòng 5-10 phút, cả toán của đại tá Simons đã tiêu diệt trên 100 quân CSBV. Ngay sau đó, phi công trực thăng biết là thả lầm nên đã hạ xuống đón và đổ toán này xuống trại tù Sơn Tây. Về hoạt động của toán do đại tá Simons chỉ huy, một tài liệu được phổ biến trong tạp chí KBC số 18 có một số chi tiết khác hẳn với sự kiện trình bày ở trên, nội dung như sau: “Trung tá Warren A. Britton đã hạ cánh trực thăng chở toán yểm 21 người của ông xuống sai địa điểm, lọt vào một doanh trại địch gần trường tiểu học. Tại đây đại tá Simons và các chiến binh của ông đã lọt vào cuộc giao tranh nặng với hàng trăm quân lính Nga và Trung Cộng cố vấn, họ đã triệt hạ đám cố vấn này cho đến khi trung tá Britton quay trở lại hạ cánh bốc toán lên để đến trại tù. Xui nhưng may, nhờ bị thả lạc mà đại tá Simons và toán của ông đã triệt hạ được đe dọa chính của quân CSBV ở ngoại vi cách trại tù khoảng 400 thước”.
Bên trong nhà tù Sơn Tây, quân lính dưới quyền chỉ huy của đại úy Meadows và trung tá Sydnor đã tiêu diệt trên 50 lính gác CQ trong khi lục soát nhà tù và tìm các đường hầm, nhưng họ không tìm thấy một tù binh nào. Cảm tử quân được rút lui sau 20 phút trên mặt đất, hành động cuối cùng của đại tá Medows là tiêu hủy chiếc trực thăng đáp bị bể trước khi rút lui. Sau khi cuộc hành quân kết thúc, bộ phận tình báo Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ mới biết rõ là toán tù binh Mỹ đã được di chuyển đi nơi khác khỏi Sơn Tây từ hồi tháng Bảy, vì miền này bị lụt. Một nghi vấn được nhiều nhà quân sự và quân sử gia Hoa Kỳ nêu lên là tại sao đô đốc Moorer-người thay thế đại tướng Wheeler trong chức vụ Tổng tham mưu trưởng Liên quân, vào ngày 19/11/1970 (ngày N-2) được báo là tù binh đã di chuyển trại mà vẫn ra lệnh xuất phát cuộc đột kích. Về kết quả, theo nhận định của bộ Tư lệnh Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ, thì mặc dù tình báo cấp cao đã thiếu sót theo dõi và thu thập tin này, nhưng cuộc đột kích được coi là hoàn toàn không vô ích. Một sự kiện được các quan sát viên ghi nhận là sau trận đột kích bất thành, Hà Nội biết rằng Hoa Kỳ rất quan tâm đến an toàn của tù binh Mỹ nên buộc lòng đã phải thay đổi cách đối xử với các quân nhân Hoa Kỳ bị CSBV giam giữ tại miền Bắc để tìm sự thương thảo tại hội đàm Paris. (Biên soạn dựa theo tài liệu của LLĐB Hoa Kỳ, một số bài viết trong tạp chí KBC, tài liệu của ông Trần Văn Tâm, Hồi ký của đại tướng Westmoreland-Nhà xuất bản Thế giới...)
Công tác đặc biệt này có tên là Cuộc hành quân đặc nhiệm Kingpin POW diễn ra ngày 21-11-1970 do đại tá Arthur Simons, có biệt danh là “Bò Tót” chỉ huy. Lực lượng đặc nhiệm gồm 56 quân nhân Lực lượng Đặc biệt (LLĐB) chọn từ Toán LLĐB số 6 và số 7 cùng Trung tâm Chiến tranh Đặc biệt Lục quân Hoa Kỳ ở căn cứ Fort Brag, North Carolina cũng như từ trường Biệt động ở Fort Beening, Georgia. Được chính thức hoạt động ngày 8 tháng 8/1970 với danh xưng Lực lượng đặc nhiệm Liên quân Bờ Biển Ngà, kế hoạch này được chuẩn tướng Donald Blackburn, phụ tá đặc biệt về hoạt động cho Bộ Tham mưu Liên quân soạn thảo. Năm 1965, khi còn mang cấp đại tá, ông được bổ nhiệm giữ chức chỉ huy trưởng MACV-SOG. Năm 1970, ông là người đưa ra ý kiến tổ chức cuộc đột kích và đệ trình kế hoạch tổng quát lên Tổng tham mưu trưởng Liên quân là đại tướng Earle Wheeler.
* Các giai đoạn của Kế hoạch:
Tháng 6/1970, đại tướng Lục quân Aerle Wheeler chuẩn y kế hoạch tổng quát để giải cứu tù binh Mỹ do chuẩn tướng Blackburn đề xướng, đồng thời chỉ định một toán gồm 15 chuyên viên tình báo được đặt dưới quyền điều động của vị tướng này để bắt tay vào việc soạn thảo chi tiết kế hoạch, chia làm 3 giai đoạn:
-Giai đoạn 1: Thu thập tin tức tình báo
Trại tù Sơn Tây không lớn, được xây dựng theo phối trí hình vuông, mỗi cạnh có chiều dài khoảng 45 mét, chung quanh có tường cao trên 2 mét. Trại nằm giữa một ruộng lúa, quanh trại có 3 vọng gác cao, tù binh Mỹ bị nhốt trong bốn cán láng.
Trại Sơn Tây và Ấp Lỡ, một trại tù binh khác, đã được toán Tình Báo Đặc nhiệm Tù Binh Hoa Kỳ xác định vị trí vào tháng 5/1970. Đây là toán đặc nhiệm được thành lập vào năm 1967 với nhiệm vụ là theo dõi hồ sơ các tù binh Mỹ, xác định vị trí của các trại tù, để thông báo cho Không quân Hoa Kỳ tránh thả bom vào các khu vực đó. Riêng trại tù Sơn Tây, theo sự xác định của toán đặc nhiệm, trại này giam giữ khoảng 55 tù binh Hoa Kỳ.
Sau khi đã xác định vị trí, Không quân Hoa Kỳ đã tiến hành các chuyến bay thám sát. Không ảnh từ các chuyến bay tiết lộ những trở ngại quan trọng chung quanh trại tù: đó là một bộ chỉ huy của Sư đoàn 12 CSBV, gồm 12 ngàn quân nhân đồn trú gần đó, và một trường huấn luyện Pháo binh. Cách trại Sơn Tây 500 mét là một trường trung học. Tại tỉnh Phúc Yên, cách trại tù 32 km là một căn cứ Không quân. Như thế có nghĩa là cuộc đột kích phải được thực hiện chớp nhoáng vì viện binh của địch quân có thể hiện diện mau lẹ tại trận địa.
-Giai đoạn tuyển mộ và huấn luyện:
Ở giai đoạn này, Lục quân Hoa Kỳ tuyển mộ chiến sĩ tình nguyện và tổ chức huấn luyện các cảm tử quân này. Trong khi đó bộ phận tình báo tiếp tục thực hiện những phi vụ chụp không ảnh vùng Sơn Tây bằng phi cơ bay cao loại Lockheed SR-71 và phi cơ không người lái Buffalo Hunter, các ảnh chụp được trong mùa hè cho thấy các hoạt động tại Sơn Tây giảm thiểu và đến mùa thu 1970 thì vắng vẻ. Trong khi đó, trại tù binh cách đó khoảng 26 km về phía Tây thì nhộn nhịp hơn.
-Giai đoạn hành động:
Lệnh thi hành được bộ Tham mưu Liên quân chuẩn y và ban hành ngày 18 tháng 11/1970. Về các cảm tử quân, sau thời gian huấn luyện, vào đêm 18/11/1970 tất cả đội đặc nhiệm này được đưa lên vận tải cơ C-141, từ giờ phút đó, các cảm tử quân không được mặc quân phục hay mang huy hiệu của đơn vị nào. Sau nhiều giờ trên máy bay, họ được thả xuống phi trường Thakhi, Thái Lan. Ngày N sắp bắt đầu sau sáu tháng hoạch định và ba tháng tập dượt kỹ càng. Trước giờ xuất phát, các cảm tử quân mới được thông báo là cuộc đột kích bí mật này có mục tiêu cứu tù binh Mỹ bị giam tại nhà tù Sơn Tây Bắc Việt, do đó đội đặc nhiệm sẽ tiến hành cuộc tấn công chớp nhoáng và táo bạo.
Theo kế hoạch, Lực lượng đặc nhiệm lên các trực thăng HH-53 tại căn cứ Không quân Udom ở Thái Lan, bay qua đất Lào vào Sơn Tây, trong khi các phi cơ chiến đấu Không quân, Hải quân Mỹ mở cuộc không tập đánh lạc hướng trên không phận Bắc Việt. Đúng 2 giờ 18 phút sáng ngày 21-11, trung tá Không quân Hebert Zehnder đáp trực thăng chở toán xung kích của đại úy Richard J. Dick Meadows xuống ngay sân nhà tù Sơn Tây. Mặc dù đã tập dượt kỹ càng, chiếc trực thăng chở toán quân này cũng bị vướng một dây phơi quần áo, cánh quạt đụng phải một thân cây làm máy bay rớt xuống đất trong sự va chạm dữ dội. Theo lời kể của đại úy Meadows thì chỉ có 1 trung sĩ bị bình chữa lửa đập vào chân làm bể mắt cá, còn trung úy George Petrie thì bị té văng ra khỏi trực thăng, ngoài ra không có ai bị thương. Dưới quyền điều động của trưởng toán Meadows, tất cả nhảy ra khỏi trực thăng và tác xạ triệt hạ các lính canh CSBV. Đại úy Meadows khom người phóng mình vào trại, vừa nói qua loa phóng thanh cầm tay: Chúng tôi là quân nhân Mỹ đến cứu các anh, tất cả nằm xuống tránh đạn. Chúng tôi sẽ vào ngay, thế nhưng không một ai trả lời.
Trong khi đó, trung tá Không quân John A. Allison hạ trực thăng của ông chở toán an ninh và chỉ huy của trung tá Elliott P. Sudnor, biệt danh là But xuống bên ngoài tường nhà đúng kế hoạch. Chuyên viên phá hoại, thượng sĩ Herman Spencer, đã dùng chất nổ phá thủng tường. Họ tiếp tay với toán xung kích đang chiến đấu tiến vào nhà tù, lục soát các tòa nhà. Trung sĩ Tyrone J. Adderly, thuộc toán chỉ huy dưới đất, đã dùng súng phóng lựu M 79 để tiêu diệt một vị trí súng máy nguy hiểm nhất của địch.
Cùng vào thời gian này, trung tá Không quân Warren A. Britton đã chở toán do đại tá Arthur Simons chỉ huy, hạ cánh xuống tọa độ được ấn định, thế nhưng nhưng cả toán đã bị thả lộn xuống một trường trung học cách trại tù chừng 500 mét, được sử dụng làm trại lính CSBV. Nhận thấy cảnh trí lạ hoắc, toán của đại tá Simons biết là sai địa điểm, nhưng trực thăng đã bay lên cao nên cả toán phải quyết tử. Quân CSBV túa ra, hoảng hốt trong quần xà lỏn, áo thun. Đại úy Wather bắn gục 3 CQ. Đại tá Simons vừa nhảy xuống giao thông hào thì đụng một lính CSBV mặt mày ngơ ngác kinh ngoài, CQ này bị bắn hạ liền khi đó. Trong vòng 5-10 phút, cả toán của đại tá Simons đã tiêu diệt trên 100 quân CSBV. Ngay sau đó, phi công trực thăng biết là thả lầm nên đã hạ xuống đón và đổ toán này xuống trại tù Sơn Tây. Về hoạt động của toán do đại tá Simons chỉ huy, một tài liệu được phổ biến trong tạp chí KBC số 18 có một số chi tiết khác hẳn với sự kiện trình bày ở trên, nội dung như sau: “Trung tá Warren A. Britton đã hạ cánh trực thăng chở toán yểm 21 người của ông xuống sai địa điểm, lọt vào một doanh trại địch gần trường tiểu học. Tại đây đại tá Simons và các chiến binh của ông đã lọt vào cuộc giao tranh nặng với hàng trăm quân lính Nga và Trung Cộng cố vấn, họ đã triệt hạ đám cố vấn này cho đến khi trung tá Britton quay trở lại hạ cánh bốc toán lên để đến trại tù. Xui nhưng may, nhờ bị thả lạc mà đại tá Simons và toán của ông đã triệt hạ được đe dọa chính của quân CSBV ở ngoại vi cách trại tù khoảng 400 thước”.
Bên trong nhà tù Sơn Tây, quân lính dưới quyền chỉ huy của đại úy Meadows và trung tá Sydnor đã tiêu diệt trên 50 lính gác CQ trong khi lục soát nhà tù và tìm các đường hầm, nhưng họ không tìm thấy một tù binh nào. Cảm tử quân được rút lui sau 20 phút trên mặt đất, hành động cuối cùng của đại tá Medows là tiêu hủy chiếc trực thăng đáp bị bể trước khi rút lui. Sau khi cuộc hành quân kết thúc, bộ phận tình báo Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ mới biết rõ là toán tù binh Mỹ đã được di chuyển đi nơi khác khỏi Sơn Tây từ hồi tháng Bảy, vì miền này bị lụt. Một nghi vấn được nhiều nhà quân sự và quân sử gia Hoa Kỳ nêu lên là tại sao đô đốc Moorer-người thay thế đại tướng Wheeler trong chức vụ Tổng tham mưu trưởng Liên quân, vào ngày 19/11/1970 (ngày N-2) được báo là tù binh đã di chuyển trại mà vẫn ra lệnh xuất phát cuộc đột kích. Về kết quả, theo nhận định của bộ Tư lệnh Lực lượng Đặc biệt Hoa Kỳ, thì mặc dù tình báo cấp cao đã thiếu sót theo dõi và thu thập tin này, nhưng cuộc đột kích được coi là hoàn toàn không vô ích. Một sự kiện được các quan sát viên ghi nhận là sau trận đột kích bất thành, Hà Nội biết rằng Hoa Kỳ rất quan tâm đến an toàn của tù binh Mỹ nên buộc lòng đã phải thay đổi cách đối xử với các quân nhân Hoa Kỳ bị CSBV giam giữ tại miền Bắc để tìm sự thương thảo tại hội đàm Paris. (Biên soạn dựa theo tài liệu của LLĐB Hoa Kỳ, một số bài viết trong tạp chí KBC, tài liệu của ông Trần Văn Tâm, Hồi ký của đại tướng Westmoreland-Nhà xuất bản Thế giới...)
Kỳ sau: Liên đoàn 5 LLĐB Hoa Kỳ và chiến trường Việt Nam.
Gửi ý kiến của bạn
