Theo báo Người Lao Động, tình trạng khai thác cát trên sông Sài Gòn và sông Đồng Nai đi ngang qua địa phận các tỉnh Tây Ninh, Bình Dương, Đồng Nai và khu vực ngoại thành Sài Gòn đang ở mức báo động. Nhiều đoạn sông đã bị khai thác quá giới hạn mà các chuyên viên đã lượng định. Mới đây, chính quyền CSVN địa phương đã phải ra thông báo quy định thời hạn khai thác mỏ cát trên sông Sài Gòn, sông Đồng Nai sẽ kết thúc vào giữa tháng 6-2001. Do vậy, hiện nay các doanh nghiệp ra sức đào khoét tối đa bất chấp hậu quả môi trường, có nguy cơ ảnh hưởng đến đập tràn Dầu Tiếng. Trình bày về hiện trạng này, báo quốc nội đã ghi nhận như sau.
Đi dọc theo bờ sông Sài Gòn sẽ thấy rất nhiều điểm mua bán cát, nhiều nhất là ở khu vực xã Đôn Thuận, huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Nguồn cát ở đây được khai thác bởi hàng trăm phương tiện bơm hút trên sông. Bức xúc trước tình trạng trên, hàng chục hộ dân ở xã này đã làm đơn khiếu nại việc doanh nghiệp tư nhân Minh Hưng lợi dụng giấy phép khai thác cát suối Cầu Ngang, suối Suốt nhưng lại khai thác trên sông Sài Gòn. Ngoài khiếu nại của người dân còn có khiếu nại của một đơn vị được phép thăm dò khoáng sản trên dòng này đã đầu tư lập đề án đánh giá tác động môi trường. Ông Nguyễn Hồng Châu, quyền trưởng phòng quản lý tài nguyên sở Công nghiệp tỉnh Tây Ninh, thừa nhận: Đơn khiếu nại của người dân là chính xác, ngoài ra họ còn cung cấp cả băng ghi hình về việc doanh nghiệp này tổ chức khai thác trên sông Sài Gòn, nhưng cơ quan chúng tôi chưa phát hiện trực tiếp lần nào.
Việc cấp giấy phép nạo vét trong những con suối nhỏ, nhưng thực chất là lợi dụng để khai thác trên sông Sài Gòn dường như quá dễ dàng nên những doanh nghiệp, tổ chức có tư cách pháp nhân đều tranh thủ. Ông Hồ Ngọc Liễm, phó giám đốc Đoạn quản lý đường sông số 10, đưa ra lời cảnh báo: Những khu vực trên sông Đồng Nai được cấp phép khai thác đang bị đào khoét sâu vượt giới hạn, có những nơi sâu đến 26 mét. Nguy cơ sạt lở bờ sông rất lớn, ảnh hưởng an toàn giao thông đường thủy là điều khó tránh khỏi. Hiện nay, Đoạn Quản lý đường sông 10 chỉ mới hoàn tất đo đạc khảo sát trên đoạn sông từ cầu Đồng Nai đến Cát Lái với 24 vị trí khai thác, đã phát hiện đến 19 vị trí lòng sông bị đào sâu từ 16 đến 20 mét.
Bạn,
Cũng theo báo quốc nội, cũng giống như trường hợp sông Sài Gòn, hiện nay việc khai thác cát trên sông Đồng Nai vẫn còn thời hạn đến giữa tháng 6/2001. Năm doanh nghiệp của Sài Gòn, Đồng Nai và Bình Dương được cấp giấy phép khai thác ở đây với tổng khối lượng không được vượt quá 4.2 mét khối/năm, doanh nghiệp được cấp khối lượng thấp nhất là 250,000 mét khối và cao nhất là 1.5 triệu mét khối. Về quản lý, viên giám cơ quan quản lý đường sông nói: “Hiện nay chưa có quy định gì để các phương tiện khai thác cát trên sông phải chịu sự hướng dẫn của chúng tôi để bảo đảm không xâm phạm đến môi trường. Họ tùy nghi sử dụng vùng nước để khai thác một cách tùy tiện.” Theo các chuyên viên, điều đáng ngại nhất là nếu công tác quản lý trên sông Sài Gòn lơi lỏng có thể ảnh hưởng đến vấn đề an toàn của đập Dầu Tiếng có nguy cơ bị tràn.