Pete Peterson đã kết thúc nhiệm kỳ Đại sứ Mỹ ở Việt Nam, nhưng trước khi rời khỏi Hà Nội ông còn để lại một mối hận lòng. Cầu xin mãi, rút cuộc ông Peterson đã được Hà Nội cho phép đi thăm Cao nguyên Trung Phần trước ngày ông treo ấn từ quan Đại sứ, vậy mà khi đến Gia Lai ông vẫn bị bẽ mặt vì những thái độ hung hăng cản trở của cán bộ địa phương không cho ông tiếp xúc với bất cứ người nào, kể cả những chức sắc ở các buôn bản người thiểu số. Hung hăng cản trở, ngăn cản không cho ông nói ngay tại hiện trường và ép ông phải đi theo đúng đường và giờ giấc do chính quyền Cộng sản đặt ra chặt chẽ, điều đó có nghĩa là một thái độ rất vô lễ đối với Đại sứ của một nước lớn như nước Mỹ.
Vị Đại sứ cựu phi công Mỹ, cựu tù binh ở nhà pha Hỏa Lò Hà Nội, là người đã tích cực cổ võ cho việc ký kết bản thương ước Việt-Mỹ nhưng cũng là người đã thất vọng vì bản thương ước không được phê chuẩn và thi hành trước ngày ông rời khỏi Việt Nam như ông đã mong muốn. Nay vào những ngày chót của sứ mạng, ông lại bị thất vọng khi đi tìm hiểu tình hình thật sự ở Cao Nguyên sau các vụ biến động 4 tháng trước đây. Tại sao Hà Nội không thể làm thỏa mãn một ước mơ nho nhỏ của Peterson, một người đã có ơn với họ vì đã vun trồng cho mối quan hệ Việt-Mỹ được phát triển tốt đẹp như chính bộ Ngoại giao Hà Nội đã chính thức nhìn nhận và ca ngợi"
Trong mối quan hệ cá nhân của ông Peterson với chế độ Cộng sản Việt Nam, điều thật trớ trêu là những gì làm ông đau khổ nhất lại giúp ông thành công nhất. 6 năm rưỡi chịu đựng đủ mọi sự hành hạ từ tinh thần đến thể xác trong nhà giam tù binh ở Hà Nội đã khiến ông trở thành một người anh hùng, do đó ông đã có vinh dự làm một Đại sứ đầu tiên của Mỹ tại Việt Nam sau khi chiến tranh kết thúc. Bây giờ sự thất vọng sau chót của ông ở Việt Nam cũng giúp ông làm được một việc hữu ích. Bản tuyên bố của ông về vụ đi thăm Cao nguyên là một lời chứng thiết thực cho thế giới bên ngoài nhìn thấy Cao nguyên vẫn chưa được ổn định.
Tình hình Gia Lai khác với Đác-Lác và Kontum, vì Gia Lai là nơi xuất phát những cuộc biểu tình phản kháng của người Thượng hồi tháng 2 và 3 vừa qua, ông Peterson gặp khó khăn ở Gia Lai là điều rất có ý nghĩa. Ba ngày sau khi Peterson trở về Hà Nội và đưa ra lời tuyên bố chính thức tỏ ý thất vọng không được tìm hiểu sự thật, một nguồn tin của Cao ủy Tị nạn LHQ cho biết đã có thêm 109 người Thượng vượt biên qua Cam Bốt. Đây là một bằng chứng cụ thể thêm vào lời tuyên bố của Đại sứ Peterson, cho thấy tình hình Cao nguyên Trung phần quả thật còn rắc rối.
Hai sự kiện liên tiếp diễn ra vào đúng lúc Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ bắt đầu cứu xét thương ước Việt-Mỹ. Vì thế phát ngôn nhân bộ Ngoại giao Hà Nội đã vội vã lên tiếng bác bỏ lời than phiền của ông Peterson, để nói một câu rất chung chung đại sứ Peterson đã được tiếp đón tử tế và “nhà cầm quyền địa phương đã tạo mọi điều kiện thuận tiện cho hoạt động của đại sứ Peterson”. Vậy đại sứ Mỹ nói dối hay bộ Ngoại giao Hà Nội nói dối" Trong hai tiếng nói này tất nhiên chỉ có một nói thật, phải tin bên nào" Cùng lúc đó báo nhà nước Tuổi Trẻ loan tin Công an địa phương đã tịch thu 375 khẩu súng của dân thiểu số ở Kontum và Đác-Lác, còn ở trọng điểm Gia Lai không thấy nói đã tịch thu được bao nhiêu súng, nhưng báo nhà nước cũng phải nhìn nhận đa số các khẩu súng là do dân thiểu số tự chế để săn bắn. Như vậy nhân danh chiến dịch an ninh, nhà cầm quyền Cộng sản trên thực tế đã tước đoạt một phương tiện kiếm sống chính yếu của người dân Thượng. Sau cuộc vượt biên mới nhất của 109 người từ Cao Nguyên Trung phần, số người Thượng hiện nay tị nạn ở Cam Bốt dưới sự bảo trợ của LHQ đã lên đến hơn 400 người. Mỹ không thể nhắm mắt trước sự kiện này, bởi vì phần lớn các sắc tộc thiểu số ở Trung phần đã chiến đấu bên cạnh quân lực Mỹ trong thời chiến tranh. Họ là đồng minh của Mỹ, trong bất cứ trường hợp nào Mỹ cũng không thể bỏ rơi họ. Cuối tuần qua, các nhóm nhân quyền có trụ sở ở Mỹ hiện đang tìm hiểu số phận của những người Thượng, đã tuyên bố những người Thượng tị nạn không thể được gửi trả lại Việt Nam vì có những điều đáng lo ngại cho sự an toàn của họ.
Bà Kay Reibold, Giám đốc một dự án Viện trợ cho miền Cao nguyên Việt Nam, nói những tin tức về sự ngược đãi các cộng đồng người Thượng từ khi xẩy ra những cuộc biểu tình phản kháng hồi tháng 2 vừa qua đã cho thấy LHQ cần phải thận trọng khi trả lại người tị nạn cho Hà Nội. Bà nói: “Chúng ta đã đánh giá thấp sự thù ghét của chính quyền CSVN đối với những sắc dân này. Đây là điều cần phải xét cho kỹ”. Các tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Mỹ đã gửi một phái đoàn qua Cam Bốt tìm hiểu sự thật, trước cuộc họp của ba phía Việt Nam, Cam Bốt và Cao ủy Tị nạn LHQ cuối tháng này tại Bangkok, thảo luận chi tiết kế hoạch hồi hương 300 người Thượng như đã được loan tin trước đây. Michel Benge, một cố vấn cao cấp của Tổ chức Nhân quyền người Thượng, nói thành tích đàn áp nhân quyền của Việt Nam khiến “chúng tôi phải nghi ngờ những lời cam kết của Hà Nội đối với LHQ”.
Những người hoạt động cho nhân quyền đã khuyến cáo giải pháp cho phép những người Thượng được định cư ở Mỹ. Hiện đã có hai tổ chức nhân quyền nói sẵn sàng bảo trợ việc định cư tất cả những người Thượng được Cao ủy LHQ bảo vệ. Vấn đề người Thượng bỗng trở nên rắc rối, có thể làm trì hoãn việc phê chuẩn thương ước.
Vị Đại sứ cựu phi công Mỹ, cựu tù binh ở nhà pha Hỏa Lò Hà Nội, là người đã tích cực cổ võ cho việc ký kết bản thương ước Việt-Mỹ nhưng cũng là người đã thất vọng vì bản thương ước không được phê chuẩn và thi hành trước ngày ông rời khỏi Việt Nam như ông đã mong muốn. Nay vào những ngày chót của sứ mạng, ông lại bị thất vọng khi đi tìm hiểu tình hình thật sự ở Cao Nguyên sau các vụ biến động 4 tháng trước đây. Tại sao Hà Nội không thể làm thỏa mãn một ước mơ nho nhỏ của Peterson, một người đã có ơn với họ vì đã vun trồng cho mối quan hệ Việt-Mỹ được phát triển tốt đẹp như chính bộ Ngoại giao Hà Nội đã chính thức nhìn nhận và ca ngợi"
Trong mối quan hệ cá nhân của ông Peterson với chế độ Cộng sản Việt Nam, điều thật trớ trêu là những gì làm ông đau khổ nhất lại giúp ông thành công nhất. 6 năm rưỡi chịu đựng đủ mọi sự hành hạ từ tinh thần đến thể xác trong nhà giam tù binh ở Hà Nội đã khiến ông trở thành một người anh hùng, do đó ông đã có vinh dự làm một Đại sứ đầu tiên của Mỹ tại Việt Nam sau khi chiến tranh kết thúc. Bây giờ sự thất vọng sau chót của ông ở Việt Nam cũng giúp ông làm được một việc hữu ích. Bản tuyên bố của ông về vụ đi thăm Cao nguyên là một lời chứng thiết thực cho thế giới bên ngoài nhìn thấy Cao nguyên vẫn chưa được ổn định.
Tình hình Gia Lai khác với Đác-Lác và Kontum, vì Gia Lai là nơi xuất phát những cuộc biểu tình phản kháng của người Thượng hồi tháng 2 và 3 vừa qua, ông Peterson gặp khó khăn ở Gia Lai là điều rất có ý nghĩa. Ba ngày sau khi Peterson trở về Hà Nội và đưa ra lời tuyên bố chính thức tỏ ý thất vọng không được tìm hiểu sự thật, một nguồn tin của Cao ủy Tị nạn LHQ cho biết đã có thêm 109 người Thượng vượt biên qua Cam Bốt. Đây là một bằng chứng cụ thể thêm vào lời tuyên bố của Đại sứ Peterson, cho thấy tình hình Cao nguyên Trung phần quả thật còn rắc rối.
Hai sự kiện liên tiếp diễn ra vào đúng lúc Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ bắt đầu cứu xét thương ước Việt-Mỹ. Vì thế phát ngôn nhân bộ Ngoại giao Hà Nội đã vội vã lên tiếng bác bỏ lời than phiền của ông Peterson, để nói một câu rất chung chung đại sứ Peterson đã được tiếp đón tử tế và “nhà cầm quyền địa phương đã tạo mọi điều kiện thuận tiện cho hoạt động của đại sứ Peterson”. Vậy đại sứ Mỹ nói dối hay bộ Ngoại giao Hà Nội nói dối" Trong hai tiếng nói này tất nhiên chỉ có một nói thật, phải tin bên nào" Cùng lúc đó báo nhà nước Tuổi Trẻ loan tin Công an địa phương đã tịch thu 375 khẩu súng của dân thiểu số ở Kontum và Đác-Lác, còn ở trọng điểm Gia Lai không thấy nói đã tịch thu được bao nhiêu súng, nhưng báo nhà nước cũng phải nhìn nhận đa số các khẩu súng là do dân thiểu số tự chế để săn bắn. Như vậy nhân danh chiến dịch an ninh, nhà cầm quyền Cộng sản trên thực tế đã tước đoạt một phương tiện kiếm sống chính yếu của người dân Thượng. Sau cuộc vượt biên mới nhất của 109 người từ Cao Nguyên Trung phần, số người Thượng hiện nay tị nạn ở Cam Bốt dưới sự bảo trợ của LHQ đã lên đến hơn 400 người. Mỹ không thể nhắm mắt trước sự kiện này, bởi vì phần lớn các sắc tộc thiểu số ở Trung phần đã chiến đấu bên cạnh quân lực Mỹ trong thời chiến tranh. Họ là đồng minh của Mỹ, trong bất cứ trường hợp nào Mỹ cũng không thể bỏ rơi họ. Cuối tuần qua, các nhóm nhân quyền có trụ sở ở Mỹ hiện đang tìm hiểu số phận của những người Thượng, đã tuyên bố những người Thượng tị nạn không thể được gửi trả lại Việt Nam vì có những điều đáng lo ngại cho sự an toàn của họ.
Bà Kay Reibold, Giám đốc một dự án Viện trợ cho miền Cao nguyên Việt Nam, nói những tin tức về sự ngược đãi các cộng đồng người Thượng từ khi xẩy ra những cuộc biểu tình phản kháng hồi tháng 2 vừa qua đã cho thấy LHQ cần phải thận trọng khi trả lại người tị nạn cho Hà Nội. Bà nói: “Chúng ta đã đánh giá thấp sự thù ghét của chính quyền CSVN đối với những sắc dân này. Đây là điều cần phải xét cho kỹ”. Các tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Mỹ đã gửi một phái đoàn qua Cam Bốt tìm hiểu sự thật, trước cuộc họp của ba phía Việt Nam, Cam Bốt và Cao ủy Tị nạn LHQ cuối tháng này tại Bangkok, thảo luận chi tiết kế hoạch hồi hương 300 người Thượng như đã được loan tin trước đây. Michel Benge, một cố vấn cao cấp của Tổ chức Nhân quyền người Thượng, nói thành tích đàn áp nhân quyền của Việt Nam khiến “chúng tôi phải nghi ngờ những lời cam kết của Hà Nội đối với LHQ”.
Những người hoạt động cho nhân quyền đã khuyến cáo giải pháp cho phép những người Thượng được định cư ở Mỹ. Hiện đã có hai tổ chức nhân quyền nói sẵn sàng bảo trợ việc định cư tất cả những người Thượng được Cao ủy LHQ bảo vệ. Vấn đề người Thượng bỗng trở nên rắc rối, có thể làm trì hoãn việc phê chuẩn thương ước.
Gửi ý kiến của bạn
