Phàm ở đời có ai mà lại không thích được sung sướng, không thích được hạnh phúc đâu...
Hạnh phúc là cứu cánh của cuộc đời. Ai cũng cố mưu cầu được hạnh phúc trong cuộc sống, nhưng ít có người dám nói chắc rằng mình đã đạt được hạnh phúc trọn vẹn!
Hạnh phúc là cái chi chi?
Rất khó định nghĩa được hai chữ 'hạnh-phúc' là gì.
Tùy thuộc vào quan điểm của mỗi tôn giáo, triết học hay mỗi nghệ sĩ, văn thi sĩ hoặc mỗi nhà xã hội học, nhà tâm lý học, vân vân và cũng còn tùy thuộc vào sự suy nghĩ của mỗi cá nhân mà hạnh phúc được định nghĩa và diễn giải theo mọi cách mọi kiểu khác nhau.
Định nghĩa hạnh phúc có thể rất thay đổi theo những chiều hướng khác nhau, nhưng hạnh-phúc thật sự thì vẫn là... bất biến.
Theo định nghĩa của tự điển Petit Robert, hạnh phúc là một trạng thái của ý thức hoàn toàn sung mãn (un état de conscience pleinement satisfaite).
Không gì dễ dàng hơn là chính mình tự tạo ra những khó khăn khổ sở trong tâm trí của mình. Đó là trường hợp mình tự ấn định những định mức quá xa vời và…không thực tế.
Và có biết bao người đã suy nghĩ và hành động như thế mà họ có hay có biết gì đâu...
Từ cả ngàn năm nay, các nhà hiền triết đều không ngừng lập đi lập lại là muốn sống hạnh phúc thì chẳng phải là một việc gì khó khăn cả.
Chỉ cần mình yêu thích và chấp nhận những gì mình đang có và biết trân quý mỗi giây phút trôi qua trong cuộc sống là đủ, đơn giản chỉ thế thôi!
Con đường dẫn tới hạnh phúc được lát bằng những ý tưởng có sẵn trong đầu, thí dụ như 'À, phải chi khi tôi còn trẻ, tôi có tiền và giàu sang hơn, thì…'
Để thu hút thị hiếu của quần chúng, các báo chí và các tập san thường viết về sự giàu sang hào nhoáng trong đời sống cũng như thường đề cập và mô tả đến đời sống của các tài tử thượng thặng, các siêu sao điện ảnh thượng hạng, các nhà thể thao vô địch, các doanh nhân nổi tiếng cùng như những bực vua chúa với các công nương đài các…mặc dù bên cạnh đó tình hình kinh tế tài chánh trong xứ sở của họ đang còn èo uột hay không mấy sáng sủa gì cho lắm.
Phải chăng các giới truyền thông báo chí đã nắm bắt được cái yếu điểm và khát vọng sâu xa của
mỗi con người, là họ muốn được nhìn thấy trước mắt những hình ảnh lộng lẫy và đẹp đẽ tiêu biểu cho sự sang giàu và hạnh phúc nào đó?
Hạnh phúc có phải là một tập hợp của những niềm vui nho nhỏ hằng ngày hay là một trạng thái tinh thần vĩnh cửu?
Tiền tài, danh vọng, quyền thế, vợ đẹp, con khôn và sức khỏe đều là những yếu tố cần thiết, nhưng chưa phải là những điều kiện để tạo được hạnh phúc thật sự theo đúng nghĩa của nó.
Một loại hạnh phúc khác, đó là hạnh-phúc-tinh-thần hay còn có thể gọi là hạnh phúc hướng thượng, ý nói đến một trạng thái tự mãn có được khi mình làm một việc gì hay, một việc gì tốt đúng với lương tâm và lý trí của mình, thí dụ như mình dù bằng cách trực tiếp hay gián tiếp giúp ích được cho người trong một tinh thần bất vụ lợi và không màng đến việc được người trả ơn hay nhắc hoặc nhớ tới...
Vậy, có khi nào bạn tự hỏi mình thật sự có được hạnh phúc hay chưa?
Thỏa mãn mọi nhu cầu
Thỏa mãn mọi nhu cầu, có thể nói đó chính là một điều kiện ắt có và đủ để đưa ta đến bến bờ hạnh phúc.
Dù ở bất cứ thời đại nào hay dù ở bất kỳ văn hóa nào, thì một vài yếu tố cho thấy nó đã đóng một vai trò chủ yếu trong việc đưa con người đến bến bờ hạnh phúc.
Đó, chính là sự sung mãn của các nhu cầu căn bản về vật chất lẫn về tinh thần, nghĩa là trạng thái đã đạt được những khát vọng mà mình hằng mong đợi trong đời.
Những thái độ cần nên có
Rf: Marie Hélène Simard, Psychologue - A la recherche du bonheur
+ Sẵn sàng chấp nhận những đổi thay (être disponible au changement)
Những sự đổi thay trong cuộc sống cần được xem là những cơ hội để mình tự thăng tiến chớ không nên xem như là những trở ngại cho sự mưu cầu hạnh phúc.
Các đổi thay có thể là xảy ra trong mọi lãnh vực như học vấn hay việc làm hoặc tình yêu...
+ Biết thụ hưởng giây phút hiện tại (profiter du moment présent)
Những người hạnh phúc là những người biết sống trong giây phút hiện tại của mình.
Họ chẳng màng bận tâm lo nghĩ đến quá khứ hay tương lai… 'que sera, sera'
Và thái độ nầy không là có trở ngại gì trong việc họ hoạch định những dự án xây dựng tương lai.
Thí dụ một sinh viên để hết tâm trí hoàn tất học vấn mà chẳng cần phải lúc nào cũng phải bận tâm lo nghĩ đến kết quả của cuộc thi cuối năm.
"Thở vào tâm tỉnh lặng
Thở ra miệng mỉm cười
An trú trong hiện tại
Giờ phút đẹp tuyệt vời"
(An lạc từng bước chân-Thích Nhất Hạnh)
+ Tự mình tìm hiểu mình một cách cặn kẽ (bien se connaitre)
Những người hạnh phúc là những người rất có ý thức đến những ưu khuyến điểm của mình.
Nói một cách khác, họ biết cân nhắc, biết rõ cái sức mạnh và cái yếu kém của chính mình.
+ Bắt tay vào việc (passer à l'action)
Phải mạnh dạn bắt tay vào việc, may ra chúng ta mới có điều kiện để được hạnh phúc.
Phải nhúng tay vào bột 'mettre la main dans la pâte'
Phải xắn tay áo lên, phải hành động mới thấu hiểu rõ được môi trường mà chúng ta đang sống…Thí dụ một sinh viên sau khi nghiền ngẫm coi mình muốn học ngành nào, thì hãy mạnh dạn ghi danh vào một chương trình nào mà mình ưa thích nhất mặc dù mình có thể sai lầm trong việc chọn lựa đó.
Các nhà tâm lý học cho biết là thường trong nhóm người thành công, đồng thời người ta cũng thấy có một tỷ lệ thất bại cũng khá cao.
+ Dám từ bỏ (être capable de s'abandonner)
Những người hạnh phúc là những người biết buông bỏ trước những tình huống họ không thể kiểm soát được hoặc không thể tiên đoán được...
Họ dám biết phải buông xả và không cố chấp, nhưng họ vẫn cứ tiếp tục tin tưởng vào cuộc đời.
Năm điều không thể thay đổi được và phải biết chấp nhận để có hạnh phúc
Rf: David Richo, PH.D., M.F.T. - Tác phẩm:The Five Things We Cannot Change - And the Happiness We Find by Embracing Them
Tác giả David Richo là một nhà tâm lý học nổi tiếng và cũng là giáo sư tại Esalen Institute, California.
Tại sao có biết bao nhiêu người, mặc dù đã hết sức cố gắng nhưng vẫn không đạt được một cuộc sống an vui và hạnh phúc?
Lý do là tại gì họ đã phung phí biết bao nhiêu là năng lực để cố thay đổi những gì mà họ không thể nào thay đổi được!
Nên biết rằng có năm điều bất-di bất-dịch mà chúng ta có muốn thay đổi cũng không được, chỉ phí công phí sức một cách vô ích mà thôi. Đó là:
1) Tất cả mọi sự, mọi vật, mọi việc trên cõi đời nầy đều biến đổi và phải có ngày chấm dứt - 'Everything changes and ends'
2) Mọi sự việc không phải luôn luôn diễn tiến đúng như kế hoạch - 'Things do not always go according to plan'
3) Cuộc sống không phải lúc nào cũng được công bằng - 'Life is not always fair'
4) Khổ đau là một phần trong cuộc đời - 'Pain is part of life'
5) Người đời không phải lúc nào cũng yêu thương và trung thành với nhau - 'People are not loving and loyal all the time'
Bảy bước để có được hạnh phúc theo nhà tâm-lý-học Christophe André
Rf: Christophe André - 7 pistes pour se rendre heureux
1*/ Trước tiên, mình phải quyết định là muốn có hạnh phúc / Prendre la décision d'aller bien;
2*/ Không nhường bước cho những tình cảm bất hạnh / Ne pas laisser trop d'espace au sentiment de malheur;
3*/ Phải biết tự mình quan tâm, săn sóc lấy mình / Prendre soin de soi surtout quand on ne va bien;
4*/ Không nên đòi hỏi một sự hoàn hảo cũng như không để bị ám ảnh về tình trạng tốt đẹp về tinh thần và vật chất / Pas de perfectionnisme ni d'obsession du bien être;
5*/ Đối mặt với những âu lo trong cuộc sống hằng ngày, hãy suy nghĩ cho kỹ, nhưng đừng nên ấp ủ dày vò trong tâm / Face aux soucis quotidiens, réfléchir, ne pas ruminer;
6*/ Không nên nuôi dưỡng những cảm xúc hay những tình cảm tiêu cực / Ne pas nourrir d'émotions hostiles;
7*/ Và sau cùng là, biết tận hưởng những giây phút sung sướng có được / Savourer les moments de bien être.
Hình ảnh về hạnh phúc.
Ngoài bảy bước nêu trên, Christophe André cũng có nêu ra một loại hạnh-phúc thanh-tịnh 'bonheur de sérénité'.
Đây là loại hạnh phúc thực sự đem lại sự an lạc và thanh tịnh cho tâm hồn trong giây phút hiện tại, đồng nghĩa với sự hòa mình với thiên nhiên cũng như ngoại cảnh xung quanh thí dụ như thưởng thức cảnh mặt trời lặn đỏ bên bờ đại dương hay ngắm nhìn một đàn chim đang bay ngang hàng thẳng lối hoặc lắng nghe một bản nhạc êm dịu trữ tình…
Tuy nhiên, cũng theo nhà tâm lý học trên, nếu lạm dụng thường xuyên loại hạnh phúc thanh tịnh kể trên, thì lại dễ tạo cho chúng ta một tinh thần thụ động, một thái độ buông xuôi và một sự tin vào định mệnh khi đứng trước một nghịch cảnh...
Khoa học xác định được gene hạnh phúc 'happiness gene'
Rf: New study is first to identify a "happiness gene" / May 2011
Một nhóm khoa học gia thuộc London School of Economics and Political Science đã xác định được một gene có nhiệm vụ điều khiển chất serotonin (5-HT) trong não.
[Giải thích: Serotonin được sản xuất phần lớn 80% từ niêm mạc đường tiêu hóa và giúp vào nhu động ruột… Một phần nhỏ serotonin hiện diện trong tế bào máu blood platelet. Trong não bộ, serotonin được sàn xuất ra từ một số tế bào thần kinh (serotonergic cells).
Tại nơi đây, serotonin có nhiệm vụ như một chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitter), khi thì nó kích thích (stimulate), khi thì nó ức chế (inhibit) tùy theo thụ thể tiếp nhận (receptor) của tế bào thần kinh não bộ. Nồng độ serotonin ảnh hưởng trên tâm tánh (humor) vui buồn hay sầu não của mỗi con người]
"Serotonin and depression: Scientists know that serotonin is involved in making people with depression feel sad, but not exactly how. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs), such as Zoloft (sertraline) and Prozac (fluoxetine), are antidepressant medications which work by raising brain levels of serotonin."
Đây là khảo cứu đầu tiên cho thấy có mối liên hệ giữa hạnh phúc cá nhân và một gene đặc thù. Đó là gene 5 HTT.
Giáo sư Jan Emmanuel De Neve đã cho thu thập dữ kiện di truyền của trên 2.500 người trong khảo cứu mang tên National Longitudinal Study of Adolescent Health.
Các nhà khoa học đã tập trung khảo sát các biến đổi (variant) của gene 5 HTT ở các nhóm người được nghiên cứu. Các gene allele** có thể dài hay ngắn.
Allele càng dài thì sức khỏe càng tốt, càng yêu đời… Ngược lại, allele ngắn cho biết một thể chất và tinh thần kém…
**Gene allele là một dạng trung gian của gene nằm ở một vị trí cá biệt còn gọi là locus trên một nhiễm sắc thể đặc thù (specific chromosome). Mã số DNA nầy quyết định các đường nét hay tính chất rõ rệt truyền từ thế hệ cha mẹ sang cho thế hệ con cháu.
Chính nhà di truyền học Gregor Mendel đã tìm ra nguyên lý phân ly nầy và đặt tên là Mendel's law of segregation (About.com)
An allele is an alternative form of a gene 'one member of a pair' that is located at a specific position on a specific chromosome. These DNA codings determine distinct traits that can be passed on from parents to offspring. The process by which alleles are transmitted was discovered by Gregor Mendel and formulated in what is known as Mendel's law of segregation. (About.com)
Một cặp nhiễm sắc thể chromosome tương ứng có gene allele mang tính trắng và gene allele mang tính đỏ (hình minh họa về gene allele)
= Câu hỏi được đặt ra:
Bạn hài lòng cuộc đời bạn đến mức độ nào?
How satisfied are you with your life as a whole?
= Các câu trả lời:
Rất hài lòng - Hài lòng - Chán lắm - Thật chán kinh khủng - Không biết
(Very satisfied - Satisfied - Dissatisfied - Very dissatisfied - Neither)
Kết quả nói chung cho thấy những người có gene allele dài thường hài lòng và hạnh phúc hơn trong cuộc sống so với những người có gene allele ngắn. (xem mục tham khảo the happiness gene located)
Tạo hoàn cảnh để có được hạnh phúc (choose to be happy)
Rf: Wm.J. Diehm - Dealing with Loneliness
+ Tránh tình trạng cô đơn
Nếu bạn cảm thấy cô đơn thì chắc chắn bạn cũng cảm thấy buồn chán, khổ sở vô cùng. Hoàn cảnh này dễ đưa bạn đến tình trạng trầm cảm không mấy hồi. Hãy tự hỏi liệu những sự dày vò về tinh thần có thể nào giúp mình làm thay đổi được hoàn cảnh của mình hay không? Câu trả lời chắc chắn là không rồi.
Bởi vậy, bạn nên gia nhập và tham gia vào những nhóm sinh hoạt để chia sẻ, nói ra bớt những sầu muộn của mình với bạn bè thân thích, với các thầy trong chùa hoặc với các cha trong nhà thờ, hoặc với những người nào thật tình muốn nghe mình nói.
+ Bạn cũng có thể nuôi thú vật (chó, mèo) để giúp xóa bớt sự cô đơn.
+ Giúp đỡ người khác (Help others)…Sự kiện giúp đỡ người khác sẽ làm cho mình cảm thấy hữu ích trong cuộc sống và quên đi nỗi niềm hiu quạnh cô đơn. Cuộc đời mình sẽ có ý nghĩa hơn.
+ Lo phần tâm linh (spirituality)
Đi chùa, đi thiền viện, đi nhà thờ, đọc kinh, sách tìm hiểu về tôn giáo và tín ngưỡng đều là những cách giúp những người cao tuổi tìm được sự thanh tịnh trong tâm hồn nhờ đó mà thân tâm được nhiều an lạc.
Thiền sư Munindra và hạnh phúc
Rf: "Living this life fully"
Khoa học neuroscience đã chứng minh được hành động bố thí sẽ tạo cảm giác sung sướng, hạnh phúc ở người cho.
Ngoài sự vui sướng ra, bố thí còn làm tăng tính miễn nhiễm đối với một số bệnh tật.
Thiền sư Munindra trong tác phẩm "Living this life fully" quan niệm rằng có người rất từ tâm, sẵn sàng bố thí một cách sốt sắng và họ cảm thấy được vui sướng khi có dịp bố thí hay giúp đỡ người khác…
Hành động của họ xuất phát từ tâm quảng đại bố thí generosity, từ tâm metta (loving kindness) và từ bi karuna (compassion)…
Do đó, có thể nói là lòng vị tha hay bố thí cũng có thể mang đến cho ta được niềm hạnh phúc.
Hình ảnh về hạnh phúc.
Công Giáo nghĩ gì về hạnh phúc
"…Từ ngày nguyên tổ phạm tội, loài người phải mang án phạt do Thiên Chúa đã ấn định là: phải đau khổ và phải chết, nên đời sống con người luôn luôn cảm thấy lo âu, buồn phiền, sợ hãi. Vì thế, loài người luôn mong ước và tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.
Như vậy, sự bình an trong tâm hồn mà mọi người luôn tìm kiếm chính là hạnh phúc. Nói cách khác, hạnh phúc là trạng thái tâm hồn được bình an.
Đọc Thánh Kinh, chúng ta có thể nhận ra hai thứ hạnh phúc: Một là hạnh phúc ở đời này, hai là hạnh phúc trường sinh trong Nước Trời. Hai thứ hạnh phúc này liên hệ mật thiết với nhau; nghĩa là muốn được hưởng hạnh phúc trường sinh thì phải đạt được hạnh phúc ngay ở đời này.
Hạnh phúc là sự bình an trong tâm hồn, không phải là tiền tài, vật chất, hay danh vọng, nên cha mẹ không thể ban hạnh phúc cho con cái và vợ chồng cũng không thể ban hạnh phúc cho nhau. Vì thế, chỉ có Thiên Chúa mới ban bình an - hạnh phúc cho loài người mà thôi..." (ngưng trích -Lm Giuse Hoàng Kim Đại - Hạnh Phúc Con Người)
Phật Giáo nói gì về hạnh phúc
''…Phật giáo thiết lập nền tảng hạnh phúc bước đầu bằng sự tự thân tu tập theo lộ trình hướng tới giải thoát khổ đau. Bởi vì, toàn bộ giáo lý của Ðức Phật chỉ nói lên sự thật về khổ đau và con đường diệt khổ…
Phật giáo không dừng ở phạm vi tự thân mỗi người mà còn đề cập hạnh phúc cho người khác trong mối liên hệ hữu cơ giữa cá thể với môi trường sống, cộng đồng xã hội. Bởi vì, thực tế sinh ra ở đời ai cũng muốn hạnh phúc như nhau, không ai muốn khổ đau hay an lạc chỉ một mình…
Hạnh phúc của ta chính là hạnh phúc của mọi người và đồng thời hạnh phúc của mọi người chính là hạnh phúc của chính ta. Ðây là điều kiện cần và đủ để xác lập nền tảng hạnh phúc theo quan điểm Phật giáo một cách trọn vẹn…" (ngưng trích - Thích Phước Đạt - Hạnh Phúc Theo Quan Điểm Phật Giáo)
Đức Đạt Lai Lạt Ma và hạnh phúc
Rf: "Dalai Lama-Calm mind is key to happiness"
Khi đề cập đến hạnh phúc trong nghịch cảnh (pappiness in troubled times), Đức Đạt Lai Lạt Ma nhấn mạnh rằng chúng ta cần phải nghĩ đến hai loại khổ đau, đó là loại khổ đau về thể chất và loại khổ đau về tinh thần.
Ngày nay, nhờ vào các tiến bộ vượt bực về khoa học và kỹ thuật nên khổ đau thể chất đã giảm đi nhiều trong đời sống nhưng trái lại khổ đau về mặt tinh thần vẫn còn tồn tại. Chính loại khổ đau nầy là cội nguồn của các nổi bất hạnh của con người.
Mức độ khổ đau về tinh thần hay stress phát xuất từ bối cảnh cạnh tranh trong đời sống mà ra và chúng rất nổi bật tại các thành phố lớn như Kolkata và New Delhi. Ngược lại, tại vùng nông thôn thì khổ đau về thể chất rất nhiều nhưng khổ đau về tinh thần thì lại ít thấy hơn.
Cốt lõi thông điệp của Đức Đạt Lai Lạt Ma tại Darbar Hall of the Taj Palace Hotel, New Delhi là chúng ta nên tìm hạnh phúc và lòng từ bi compassion từ bên trong.
Nhắc lại lời nói của nhà Phật học của thế kỷ thứ VIII là Shantideva, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã phát biểu như sau: "…Chúng ta không thể nào dùng da để bọc hết tất cả các gai nhọn mọc trên thế giới được, nhưng da chỉ đủ để bọc hai bàn chân của chúng ta lại mà thôi. Cùng một ý như thế, bằng cách kiềm chế lòng tức giận của mình, chúng ta có thể khuất phục được tất cả kẻ thù…".
Tóm lại, trong tất cả các giai đoạn của cuộc sống, mọi người đều có nhu cầu cho và nhận lòng yêu thương, bản chất của loài người là muốn sống hài hoà với những tình cảm trên… Lòng lo sợ tức giận hay hận thù sẽ phá vỡ mất đi cái tâm thanh tịnh... Chỉ có lòng bao dung, tin tưởng hay hiểu biết sâu xa nào đó xuất phát từ bên trong mới có thể đương đầu với những ma lực bên ngoài.
Hạnh-phúc thật sự phải được tìm từ bên-trong
Tóm lại, hạnh phúc là một trạng thái chủ quan của một ý-thức sung-mãn.
Đối diện cùng một nghịch cảnh như nhau, có người thì lo sợ và cảm thấy khổ sở, nhưng ngược lại, cũng có người thì nhìn sự kiện đó một cách dửng dưng bình thản với một tâm-thanh-tịnh trong tỉnh-thức.
Có ai dám nói là mình được hoàn toàn hạnh phúc không?
Phải chăng hạnh phúc chỉ là một cái bóng hay một cứu cánh để chúng ta cố vươn tới?
Phật Giáo khuyên chúng sanh chớ nên tìm hạnh phúc ở bên ngoài vì chúng ta sẽ không bao giờ đạt tới được đâu, bởi lý do là lòng ham muốn của con người là vô giới hạn.
Muốn có cái hạnh phúc thật sự thì phải cố gắng quên đi cái ngã, dẹp bớt ái-dục và tập nhìn vào cái bên-trong-của-chính-mình.
Hay nói một cách khác, muốn được hạnh-phúc chúng ta phải biết cải hóa cái bản-thân của chính mình vậy!
(Matthieu Ricard - Plaidoyer pour le bonheur)
(mời xem videos Matthieu Ricard trong mục tham khảo - có phụ đề - vietnamese subtitle)./.
Đọc thêm:
- Video: Matthieu Ricard.The habits of happiness (phụ đề Việt ngữ-click Subtitle Vietnamese-Matthieu Ricard bàn về các thói quen đem lại hạnh phúc) dài 20 phút
http://www.ted.com/talks/matthieu_ricard_on_the_habits_of_happiness.html
- Video: Dalai Lama.The Art of Happiness (43 phút)
http://www.youtube.com/watch?v=Fq4DPdLkrEE
- Marie Hélène Simard, Psychologue. A la recherche du bonheur
https://www.aide.ulaval.ca/cms/Accueil/Psychologie/Developpement/Bonheur
- Christophe André. 7 pistes pour se rendre heureux
http://www.psychologies.com/Moi/Se-connaitre/Bonheur/Articles-et-Dossiers/Les-chemins-d-une-vie-reussie/7-pistes-pour-se-rendre-heureux
- Happiness gene located
http://www.medicalnewstoday.com/articles/224536.php
- Thích Phước Đạt. Hạnh phúc theo quan điểm Phật Giáo
http://www.budsas.org/uni/u-vbud/vbpha333.htm
- Linh mục Giuse Hoàng Kim Đại (Công Giáo VN). Hạnh phúc con người
http://www.tinmung.net/GIADINH/GiaDinhKitoHuu/TongHop/HanhPhucConNguoi.htm
- Nguyễn Thượng Chánh
Tâm an lạc là chìa khóa của hạnh phúc
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-125_4-15066_5-50_6-3_17-169_14-1_15-1/
Bình thản trong tỉnh thức
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-125_4-10801_5-50_6-1_17-77_14-1_15-1/
Giây phút nhiệm mầu
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-125_4-12704_5-50_6-1_17-102_14-1_15-1/
Năm Điều Không Thể Thay Đổi Được Trong Đời Và Chấp Nhận Chúng Để Có Hạnh Phúc
http://vietbao.com/D_1-2_2-282_4-197115/
- Cư sĩ Nguyên Giác
Đừng nghĩ quá khứ, đừng nghĩ tương lai
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-112_4-9242_5-50_6-1_17-90_14-1_15-1/
- Audio VOA: Bs Hồ văn Hiền trả lời: Việc sử dụng thuốc chống trầm cảm
http://www.voatiengviet.com/content/call-in-show-medicine-528-151570625/1119797.html
Montreal, Jan 17, 2014
Hạnh phúc là cứu cánh của cuộc đời. Ai cũng cố mưu cầu được hạnh phúc trong cuộc sống, nhưng ít có người dám nói chắc rằng mình đã đạt được hạnh phúc trọn vẹn!
* * *
Hạnh phúc là cái chi chi?
Rất khó định nghĩa được hai chữ 'hạnh-phúc' là gì.
Tùy thuộc vào quan điểm của mỗi tôn giáo, triết học hay mỗi nghệ sĩ, văn thi sĩ hoặc mỗi nhà xã hội học, nhà tâm lý học, vân vân và cũng còn tùy thuộc vào sự suy nghĩ của mỗi cá nhân mà hạnh phúc được định nghĩa và diễn giải theo mọi cách mọi kiểu khác nhau.
Định nghĩa hạnh phúc có thể rất thay đổi theo những chiều hướng khác nhau, nhưng hạnh-phúc thật sự thì vẫn là... bất biến.
Theo định nghĩa của tự điển Petit Robert, hạnh phúc là một trạng thái của ý thức hoàn toàn sung mãn (un état de conscience pleinement satisfaite).
Không gì dễ dàng hơn là chính mình tự tạo ra những khó khăn khổ sở trong tâm trí của mình. Đó là trường hợp mình tự ấn định những định mức quá xa vời và…không thực tế.
Và có biết bao người đã suy nghĩ và hành động như thế mà họ có hay có biết gì đâu...
Từ cả ngàn năm nay, các nhà hiền triết đều không ngừng lập đi lập lại là muốn sống hạnh phúc thì chẳng phải là một việc gì khó khăn cả.
Chỉ cần mình yêu thích và chấp nhận những gì mình đang có và biết trân quý mỗi giây phút trôi qua trong cuộc sống là đủ, đơn giản chỉ thế thôi!
Con đường dẫn tới hạnh phúc được lát bằng những ý tưởng có sẵn trong đầu, thí dụ như 'À, phải chi khi tôi còn trẻ, tôi có tiền và giàu sang hơn, thì…'
Để thu hút thị hiếu của quần chúng, các báo chí và các tập san thường viết về sự giàu sang hào nhoáng trong đời sống cũng như thường đề cập và mô tả đến đời sống của các tài tử thượng thặng, các siêu sao điện ảnh thượng hạng, các nhà thể thao vô địch, các doanh nhân nổi tiếng cùng như những bực vua chúa với các công nương đài các…mặc dù bên cạnh đó tình hình kinh tế tài chánh trong xứ sở của họ đang còn èo uột hay không mấy sáng sủa gì cho lắm.
Phải chăng các giới truyền thông báo chí đã nắm bắt được cái yếu điểm và khát vọng sâu xa của
mỗi con người, là họ muốn được nhìn thấy trước mắt những hình ảnh lộng lẫy và đẹp đẽ tiêu biểu cho sự sang giàu và hạnh phúc nào đó?
Hạnh phúc có phải là một tập hợp của những niềm vui nho nhỏ hằng ngày hay là một trạng thái tinh thần vĩnh cửu?
Tiền tài, danh vọng, quyền thế, vợ đẹp, con khôn và sức khỏe đều là những yếu tố cần thiết, nhưng chưa phải là những điều kiện để tạo được hạnh phúc thật sự theo đúng nghĩa của nó.
Một loại hạnh phúc khác, đó là hạnh-phúc-tinh-thần hay còn có thể gọi là hạnh phúc hướng thượng, ý nói đến một trạng thái tự mãn có được khi mình làm một việc gì hay, một việc gì tốt đúng với lương tâm và lý trí của mình, thí dụ như mình dù bằng cách trực tiếp hay gián tiếp giúp ích được cho người trong một tinh thần bất vụ lợi và không màng đến việc được người trả ơn hay nhắc hoặc nhớ tới...
Vậy, có khi nào bạn tự hỏi mình thật sự có được hạnh phúc hay chưa?
Thỏa mãn mọi nhu cầu
Thỏa mãn mọi nhu cầu, có thể nói đó chính là một điều kiện ắt có và đủ để đưa ta đến bến bờ hạnh phúc.
Dù ở bất cứ thời đại nào hay dù ở bất kỳ văn hóa nào, thì một vài yếu tố cho thấy nó đã đóng một vai trò chủ yếu trong việc đưa con người đến bến bờ hạnh phúc.
Đó, chính là sự sung mãn của các nhu cầu căn bản về vật chất lẫn về tinh thần, nghĩa là trạng thái đã đạt được những khát vọng mà mình hằng mong đợi trong đời.
Những thái độ cần nên có
Rf: Marie Hélène Simard, Psychologue - A la recherche du bonheur
+ Sẵn sàng chấp nhận những đổi thay (être disponible au changement)
Những sự đổi thay trong cuộc sống cần được xem là những cơ hội để mình tự thăng tiến chớ không nên xem như là những trở ngại cho sự mưu cầu hạnh phúc.
Các đổi thay có thể là xảy ra trong mọi lãnh vực như học vấn hay việc làm hoặc tình yêu...
+ Biết thụ hưởng giây phút hiện tại (profiter du moment présent)
Những người hạnh phúc là những người biết sống trong giây phút hiện tại của mình.
Họ chẳng màng bận tâm lo nghĩ đến quá khứ hay tương lai… 'que sera, sera'
Và thái độ nầy không là có trở ngại gì trong việc họ hoạch định những dự án xây dựng tương lai.
Thí dụ một sinh viên để hết tâm trí hoàn tất học vấn mà chẳng cần phải lúc nào cũng phải bận tâm lo nghĩ đến kết quả của cuộc thi cuối năm.
"Thở vào tâm tỉnh lặng
Thở ra miệng mỉm cười
An trú trong hiện tại
Giờ phút đẹp tuyệt vời"
(An lạc từng bước chân-Thích Nhất Hạnh)
Hình ảnh về hạnh phúc.
+ Tự mình tìm hiểu mình một cách cặn kẽ (bien se connaitre)
Những người hạnh phúc là những người rất có ý thức đến những ưu khuyến điểm của mình.
Nói một cách khác, họ biết cân nhắc, biết rõ cái sức mạnh và cái yếu kém của chính mình.
+ Bắt tay vào việc (passer à l'action)
Phải mạnh dạn bắt tay vào việc, may ra chúng ta mới có điều kiện để được hạnh phúc.
Phải nhúng tay vào bột 'mettre la main dans la pâte'
Phải xắn tay áo lên, phải hành động mới thấu hiểu rõ được môi trường mà chúng ta đang sống…Thí dụ một sinh viên sau khi nghiền ngẫm coi mình muốn học ngành nào, thì hãy mạnh dạn ghi danh vào một chương trình nào mà mình ưa thích nhất mặc dù mình có thể sai lầm trong việc chọn lựa đó.
Các nhà tâm lý học cho biết là thường trong nhóm người thành công, đồng thời người ta cũng thấy có một tỷ lệ thất bại cũng khá cao.
+ Dám từ bỏ (être capable de s'abandonner)
Những người hạnh phúc là những người biết buông bỏ trước những tình huống họ không thể kiểm soát được hoặc không thể tiên đoán được...
Họ dám biết phải buông xả và không cố chấp, nhưng họ vẫn cứ tiếp tục tin tưởng vào cuộc đời.
Năm điều không thể thay đổi được và phải biết chấp nhận để có hạnh phúc
Rf: David Richo, PH.D., M.F.T. - Tác phẩm:The Five Things We Cannot Change - And the Happiness We Find by Embracing Them
Tác giả David Richo là một nhà tâm lý học nổi tiếng và cũng là giáo sư tại Esalen Institute, California.
Tại sao có biết bao nhiêu người, mặc dù đã hết sức cố gắng nhưng vẫn không đạt được một cuộc sống an vui và hạnh phúc?
Lý do là tại gì họ đã phung phí biết bao nhiêu là năng lực để cố thay đổi những gì mà họ không thể nào thay đổi được!
Nên biết rằng có năm điều bất-di bất-dịch mà chúng ta có muốn thay đổi cũng không được, chỉ phí công phí sức một cách vô ích mà thôi. Đó là:
1) Tất cả mọi sự, mọi vật, mọi việc trên cõi đời nầy đều biến đổi và phải có ngày chấm dứt - 'Everything changes and ends'
2) Mọi sự việc không phải luôn luôn diễn tiến đúng như kế hoạch - 'Things do not always go according to plan'
3) Cuộc sống không phải lúc nào cũng được công bằng - 'Life is not always fair'
4) Khổ đau là một phần trong cuộc đời - 'Pain is part of life'
5) Người đời không phải lúc nào cũng yêu thương và trung thành với nhau - 'People are not loving and loyal all the time'
Bảy bước để có được hạnh phúc theo nhà tâm-lý-học Christophe André
Rf: Christophe André - 7 pistes pour se rendre heureux
1*/ Trước tiên, mình phải quyết định là muốn có hạnh phúc / Prendre la décision d'aller bien;
2*/ Không nhường bước cho những tình cảm bất hạnh / Ne pas laisser trop d'espace au sentiment de malheur;
3*/ Phải biết tự mình quan tâm, săn sóc lấy mình / Prendre soin de soi surtout quand on ne va bien;
4*/ Không nên đòi hỏi một sự hoàn hảo cũng như không để bị ám ảnh về tình trạng tốt đẹp về tinh thần và vật chất / Pas de perfectionnisme ni d'obsession du bien être;
5*/ Đối mặt với những âu lo trong cuộc sống hằng ngày, hãy suy nghĩ cho kỹ, nhưng đừng nên ấp ủ dày vò trong tâm / Face aux soucis quotidiens, réfléchir, ne pas ruminer;
6*/ Không nên nuôi dưỡng những cảm xúc hay những tình cảm tiêu cực / Ne pas nourrir d'émotions hostiles;
7*/ Và sau cùng là, biết tận hưởng những giây phút sung sướng có được / Savourer les moments de bien être.
Ngoài bảy bước nêu trên, Christophe André cũng có nêu ra một loại hạnh-phúc thanh-tịnh 'bonheur de sérénité'.
Đây là loại hạnh phúc thực sự đem lại sự an lạc và thanh tịnh cho tâm hồn trong giây phút hiện tại, đồng nghĩa với sự hòa mình với thiên nhiên cũng như ngoại cảnh xung quanh thí dụ như thưởng thức cảnh mặt trời lặn đỏ bên bờ đại dương hay ngắm nhìn một đàn chim đang bay ngang hàng thẳng lối hoặc lắng nghe một bản nhạc êm dịu trữ tình…
Tuy nhiên, cũng theo nhà tâm lý học trên, nếu lạm dụng thường xuyên loại hạnh phúc thanh tịnh kể trên, thì lại dễ tạo cho chúng ta một tinh thần thụ động, một thái độ buông xuôi và một sự tin vào định mệnh khi đứng trước một nghịch cảnh...
Khoa học xác định được gene hạnh phúc 'happiness gene'
Rf: New study is first to identify a "happiness gene" / May 2011
Một nhóm khoa học gia thuộc London School of Economics and Political Science đã xác định được một gene có nhiệm vụ điều khiển chất serotonin (5-HT) trong não.
[Giải thích: Serotonin được sản xuất phần lớn 80% từ niêm mạc đường tiêu hóa và giúp vào nhu động ruột… Một phần nhỏ serotonin hiện diện trong tế bào máu blood platelet. Trong não bộ, serotonin được sàn xuất ra từ một số tế bào thần kinh (serotonergic cells).
Tại nơi đây, serotonin có nhiệm vụ như một chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitter), khi thì nó kích thích (stimulate), khi thì nó ức chế (inhibit) tùy theo thụ thể tiếp nhận (receptor) của tế bào thần kinh não bộ. Nồng độ serotonin ảnh hưởng trên tâm tánh (humor) vui buồn hay sầu não của mỗi con người]
"Serotonin and depression: Scientists know that serotonin is involved in making people with depression feel sad, but not exactly how. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs), such as Zoloft (sertraline) and Prozac (fluoxetine), are antidepressant medications which work by raising brain levels of serotonin."
Đây là khảo cứu đầu tiên cho thấy có mối liên hệ giữa hạnh phúc cá nhân và một gene đặc thù. Đó là gene 5 HTT.
Giáo sư Jan Emmanuel De Neve đã cho thu thập dữ kiện di truyền của trên 2.500 người trong khảo cứu mang tên National Longitudinal Study of Adolescent Health.
Các nhà khoa học đã tập trung khảo sát các biến đổi (variant) của gene 5 HTT ở các nhóm người được nghiên cứu. Các gene allele** có thể dài hay ngắn.
Allele càng dài thì sức khỏe càng tốt, càng yêu đời… Ngược lại, allele ngắn cho biết một thể chất và tinh thần kém…
**Gene allele là một dạng trung gian của gene nằm ở một vị trí cá biệt còn gọi là locus trên một nhiễm sắc thể đặc thù (specific chromosome). Mã số DNA nầy quyết định các đường nét hay tính chất rõ rệt truyền từ thế hệ cha mẹ sang cho thế hệ con cháu.
Chính nhà di truyền học Gregor Mendel đã tìm ra nguyên lý phân ly nầy và đặt tên là Mendel's law of segregation (About.com)
An allele is an alternative form of a gene 'one member of a pair' that is located at a specific position on a specific chromosome. These DNA codings determine distinct traits that can be passed on from parents to offspring. The process by which alleles are transmitted was discovered by Gregor Mendel and formulated in what is known as Mendel's law of segregation. (About.com)
Một cặp nhiễm sắc thể chromosome tương ứng có gene allele mang tính trắng và gene allele mang tính đỏ (hình minh họa về gene allele)
= Câu hỏi được đặt ra:
Bạn hài lòng cuộc đời bạn đến mức độ nào?
How satisfied are you with your life as a whole?
= Các câu trả lời:
Rất hài lòng - Hài lòng - Chán lắm - Thật chán kinh khủng - Không biết
(Very satisfied - Satisfied - Dissatisfied - Very dissatisfied - Neither)
Kết quả nói chung cho thấy những người có gene allele dài thường hài lòng và hạnh phúc hơn trong cuộc sống so với những người có gene allele ngắn. (xem mục tham khảo the happiness gene located)
Tạo hoàn cảnh để có được hạnh phúc (choose to be happy)
Rf: Wm.J. Diehm - Dealing with Loneliness
+ Tránh tình trạng cô đơn
Nếu bạn cảm thấy cô đơn thì chắc chắn bạn cũng cảm thấy buồn chán, khổ sở vô cùng. Hoàn cảnh này dễ đưa bạn đến tình trạng trầm cảm không mấy hồi. Hãy tự hỏi liệu những sự dày vò về tinh thần có thể nào giúp mình làm thay đổi được hoàn cảnh của mình hay không? Câu trả lời chắc chắn là không rồi.
Bởi vậy, bạn nên gia nhập và tham gia vào những nhóm sinh hoạt để chia sẻ, nói ra bớt những sầu muộn của mình với bạn bè thân thích, với các thầy trong chùa hoặc với các cha trong nhà thờ, hoặc với những người nào thật tình muốn nghe mình nói.
+ Bạn cũng có thể nuôi thú vật (chó, mèo) để giúp xóa bớt sự cô đơn.
+ Giúp đỡ người khác (Help others)…Sự kiện giúp đỡ người khác sẽ làm cho mình cảm thấy hữu ích trong cuộc sống và quên đi nỗi niềm hiu quạnh cô đơn. Cuộc đời mình sẽ có ý nghĩa hơn.
+ Lo phần tâm linh (spirituality)
Đi chùa, đi thiền viện, đi nhà thờ, đọc kinh, sách tìm hiểu về tôn giáo và tín ngưỡng đều là những cách giúp những người cao tuổi tìm được sự thanh tịnh trong tâm hồn nhờ đó mà thân tâm được nhiều an lạc.
Thiền sư Munindra và hạnh phúc
Rf: "Living this life fully"
Khoa học neuroscience đã chứng minh được hành động bố thí sẽ tạo cảm giác sung sướng, hạnh phúc ở người cho.
Ngoài sự vui sướng ra, bố thí còn làm tăng tính miễn nhiễm đối với một số bệnh tật.
Thiền sư Munindra trong tác phẩm "Living this life fully" quan niệm rằng có người rất từ tâm, sẵn sàng bố thí một cách sốt sắng và họ cảm thấy được vui sướng khi có dịp bố thí hay giúp đỡ người khác…
Hành động của họ xuất phát từ tâm quảng đại bố thí generosity, từ tâm metta (loving kindness) và từ bi karuna (compassion)…
Do đó, có thể nói là lòng vị tha hay bố thí cũng có thể mang đến cho ta được niềm hạnh phúc.
Công Giáo nghĩ gì về hạnh phúc
"…Từ ngày nguyên tổ phạm tội, loài người phải mang án phạt do Thiên Chúa đã ấn định là: phải đau khổ và phải chết, nên đời sống con người luôn luôn cảm thấy lo âu, buồn phiền, sợ hãi. Vì thế, loài người luôn mong ước và tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.
Như vậy, sự bình an trong tâm hồn mà mọi người luôn tìm kiếm chính là hạnh phúc. Nói cách khác, hạnh phúc là trạng thái tâm hồn được bình an.
Đọc Thánh Kinh, chúng ta có thể nhận ra hai thứ hạnh phúc: Một là hạnh phúc ở đời này, hai là hạnh phúc trường sinh trong Nước Trời. Hai thứ hạnh phúc này liên hệ mật thiết với nhau; nghĩa là muốn được hưởng hạnh phúc trường sinh thì phải đạt được hạnh phúc ngay ở đời này.
Hạnh phúc là sự bình an trong tâm hồn, không phải là tiền tài, vật chất, hay danh vọng, nên cha mẹ không thể ban hạnh phúc cho con cái và vợ chồng cũng không thể ban hạnh phúc cho nhau. Vì thế, chỉ có Thiên Chúa mới ban bình an - hạnh phúc cho loài người mà thôi..." (ngưng trích -Lm Giuse Hoàng Kim Đại - Hạnh Phúc Con Người)
Phật Giáo nói gì về hạnh phúc
''…Phật giáo thiết lập nền tảng hạnh phúc bước đầu bằng sự tự thân tu tập theo lộ trình hướng tới giải thoát khổ đau. Bởi vì, toàn bộ giáo lý của Ðức Phật chỉ nói lên sự thật về khổ đau và con đường diệt khổ…
Phật giáo không dừng ở phạm vi tự thân mỗi người mà còn đề cập hạnh phúc cho người khác trong mối liên hệ hữu cơ giữa cá thể với môi trường sống, cộng đồng xã hội. Bởi vì, thực tế sinh ra ở đời ai cũng muốn hạnh phúc như nhau, không ai muốn khổ đau hay an lạc chỉ một mình…
Hạnh phúc của ta chính là hạnh phúc của mọi người và đồng thời hạnh phúc của mọi người chính là hạnh phúc của chính ta. Ðây là điều kiện cần và đủ để xác lập nền tảng hạnh phúc theo quan điểm Phật giáo một cách trọn vẹn…" (ngưng trích - Thích Phước Đạt - Hạnh Phúc Theo Quan Điểm Phật Giáo)
Đức Đạt Lai Lạt Ma và hạnh phúc
Rf: "Dalai Lama-Calm mind is key to happiness"
Khi đề cập đến hạnh phúc trong nghịch cảnh (pappiness in troubled times), Đức Đạt Lai Lạt Ma nhấn mạnh rằng chúng ta cần phải nghĩ đến hai loại khổ đau, đó là loại khổ đau về thể chất và loại khổ đau về tinh thần.
Ngày nay, nhờ vào các tiến bộ vượt bực về khoa học và kỹ thuật nên khổ đau thể chất đã giảm đi nhiều trong đời sống nhưng trái lại khổ đau về mặt tinh thần vẫn còn tồn tại. Chính loại khổ đau nầy là cội nguồn của các nổi bất hạnh của con người.
Mức độ khổ đau về tinh thần hay stress phát xuất từ bối cảnh cạnh tranh trong đời sống mà ra và chúng rất nổi bật tại các thành phố lớn như Kolkata và New Delhi. Ngược lại, tại vùng nông thôn thì khổ đau về thể chất rất nhiều nhưng khổ đau về tinh thần thì lại ít thấy hơn.
Cốt lõi thông điệp của Đức Đạt Lai Lạt Ma tại Darbar Hall of the Taj Palace Hotel, New Delhi là chúng ta nên tìm hạnh phúc và lòng từ bi compassion từ bên trong.
Nhắc lại lời nói của nhà Phật học của thế kỷ thứ VIII là Shantideva, Đức Đạt Lai Lạt Ma đã phát biểu như sau: "…Chúng ta không thể nào dùng da để bọc hết tất cả các gai nhọn mọc trên thế giới được, nhưng da chỉ đủ để bọc hai bàn chân của chúng ta lại mà thôi. Cùng một ý như thế, bằng cách kiềm chế lòng tức giận của mình, chúng ta có thể khuất phục được tất cả kẻ thù…".
Tóm lại, trong tất cả các giai đoạn của cuộc sống, mọi người đều có nhu cầu cho và nhận lòng yêu thương, bản chất của loài người là muốn sống hài hoà với những tình cảm trên… Lòng lo sợ tức giận hay hận thù sẽ phá vỡ mất đi cái tâm thanh tịnh... Chỉ có lòng bao dung, tin tưởng hay hiểu biết sâu xa nào đó xuất phát từ bên trong mới có thể đương đầu với những ma lực bên ngoài.
Hạnh-phúc thật sự phải được tìm từ bên-trong
Tóm lại, hạnh phúc là một trạng thái chủ quan của một ý-thức sung-mãn.
Đối diện cùng một nghịch cảnh như nhau, có người thì lo sợ và cảm thấy khổ sở, nhưng ngược lại, cũng có người thì nhìn sự kiện đó một cách dửng dưng bình thản với một tâm-thanh-tịnh trong tỉnh-thức.
Có ai dám nói là mình được hoàn toàn hạnh phúc không?
Phải chăng hạnh phúc chỉ là một cái bóng hay một cứu cánh để chúng ta cố vươn tới?
Phật Giáo khuyên chúng sanh chớ nên tìm hạnh phúc ở bên ngoài vì chúng ta sẽ không bao giờ đạt tới được đâu, bởi lý do là lòng ham muốn của con người là vô giới hạn.
Muốn có cái hạnh phúc thật sự thì phải cố gắng quên đi cái ngã, dẹp bớt ái-dục và tập nhìn vào cái bên-trong-của-chính-mình.
Hay nói một cách khác, muốn được hạnh-phúc chúng ta phải biết cải hóa cái bản-thân của chính mình vậy!
(Matthieu Ricard - Plaidoyer pour le bonheur)
(mời xem videos Matthieu Ricard trong mục tham khảo - có phụ đề - vietnamese subtitle)./.
Đọc thêm:
- Video: Matthieu Ricard.The habits of happiness (phụ đề Việt ngữ-click Subtitle Vietnamese-Matthieu Ricard bàn về các thói quen đem lại hạnh phúc) dài 20 phút
http://www.ted.com/talks/matthieu_ricard_on_the_habits_of_happiness.html
- Video: Dalai Lama.The Art of Happiness (43 phút)
http://www.youtube.com/watch?v=Fq4DPdLkrEE
- Marie Hélène Simard, Psychologue. A la recherche du bonheur
https://www.aide.ulaval.ca/cms/Accueil/Psychologie/Developpement/Bonheur
- Christophe André. 7 pistes pour se rendre heureux
http://www.psychologies.com/Moi/Se-connaitre/Bonheur/Articles-et-Dossiers/Les-chemins-d-une-vie-reussie/7-pistes-pour-se-rendre-heureux
- Happiness gene located
http://www.medicalnewstoday.com/articles/224536.php
- Thích Phước Đạt. Hạnh phúc theo quan điểm Phật Giáo
http://www.budsas.org/uni/u-vbud/vbpha333.htm
- Linh mục Giuse Hoàng Kim Đại (Công Giáo VN). Hạnh phúc con người
http://www.tinmung.net/GIADINH/GiaDinhKitoHuu/TongHop/HanhPhucConNguoi.htm
- Nguyễn Thượng Chánh
Tâm an lạc là chìa khóa của hạnh phúc
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-125_4-15066_5-50_6-3_17-169_14-1_15-1/
Bình thản trong tỉnh thức
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-125_4-10801_5-50_6-1_17-77_14-1_15-1/
Giây phút nhiệm mầu
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-125_4-12704_5-50_6-1_17-102_14-1_15-1/
Năm Điều Không Thể Thay Đổi Được Trong Đời Và Chấp Nhận Chúng Để Có Hạnh Phúc
http://vietbao.com/D_1-2_2-282_4-197115/
- Cư sĩ Nguyên Giác
Đừng nghĩ quá khứ, đừng nghĩ tương lai
http://www.thuvienhoasen.org/D_1-2_2-112_4-9242_5-50_6-1_17-90_14-1_15-1/
- Audio VOA: Bs Hồ văn Hiền trả lời: Việc sử dụng thuốc chống trầm cảm
http://www.voatiengviet.com/content/call-in-show-medicine-528-151570625/1119797.html
Montreal, Jan 17, 2014
Gửi ý kiến của bạn
