Hôm nay, quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam mở ra một chương mới, vào cái lúc mà cư dân trên mặt đất [lo] buôn bán, [thích] du lịch, [mong] hiểu biết, trò chuyện với nhau nhiều hơn, so với trước đây. Mặc dù nền độc lập vẫn luôn luôn là một niềm tự hào của bất cứ một quốc gia, dân tộc, nhưng con người ngày một thích dựa vào nhau. Cuộc chuyển động của con người [và cùng với nó], tiền bạc, tư tưởng, xuyên qua những biên cương, cứ nói thẳng ra ở đây, là có gây nghi ngờ, ngay cả ở những con người có thiện ý, tại bất cứ một xứ sở. Họ lo lắng về [hiện tượng] toàn cầu hóa [thế giới], bởi vì những hậu quả về bất ổn định, hoặc không thể tiên đoán được. Tuy nhiên, toàn cầu hóa không phải là một điều mà chúng ta có thể dãn ra, hoặc giập bỏ. Đây là sự đồng đẳng về kinh tế, giống như gió và nước, nếu nói về sức mạnh thiên nhiên. Chúng ta có thể làm cho một cánh buồm no gió. Chúng ta có thể bắt nước làm ra điện. Chúng ta làm việc cần cù, nhẫn nại để bảo vệ con người và tài sản, chống lại bão tố và lũ lụt. Nhưng làm sao có chuyện chối bỏ sự hiện hữu của gió hay của nước, hoặc cố gắng đuổi chúng đi chỗ khác chơi. Cũng hệt như vậy, với [hiện tượng] toàn cầu hóa. Chúng ta có thể làm việc, để hưởng lợi tối đa, nếu nói về thành quả, và giảm rủi ro tới mức tối thiểu, của cái gọi là toàn cầu hóa; nhưng chúng ta không thể vờ nó đi - và nó cũng không chịu cho chúng ta vờ nó đi đâu!
Trong thập niên vừa qua, khi thương vụ thế giới tăng gấp đôi, [mức] đầu tư chẩy từ những quốc gia giầu tới những quốc gia đang phát triển, đã tăng gấp sáu lần, từ 25 tỉ vào năm 1990 tới hơn 150 tỉ vào năm 1998. Những quốc gia mở cửa nền kinh tế của họ cho thông với hệ thống thương mại quốc tế, nền kinh tế của họ đã tăng trưởng ít ra là gấp đôi, nếu nói về tốc độ [tăng trưởng], so với những quốc gia đóng cửa tiệm. Công chuyện làm tới của các bạn có thể phụ thuộc rất nhiều vào buôn bán với nước ngoài, và đầu tư. Đừng lơ là điều này, bởi vì ngay tôi đây, phải rời bỏ cái bàn giấy của mình, chừng tám tuần tới, công chuyện làm tiếp theo của tôi tùy thuộc vào ngoại thương và đầu tư.
Đã hơn 15 năm, kể từ ngày Việt Nam đưa ra chính sách Đổi Mới, gia nhập khối APEC và ASEAN, bình thường hóa quan hệ với Thị Trường Chung Âu Châu, và Hoa Kỳ, và bãi bỏ nông trường tập thể, để cho chủ đất tự do, muốn trồng gì thì trồng, và hưởng thu hoạch, từ chính lao động của mình. Kết quả thật đáng nể, nó cho thấy bằng chứng về sức mạnh thị trường và khả năng của dân chúng các bạn. Các bạn đâu chỉ chiến thắng nạn suy dinh dưỡng, mà còn trở thành đất nước đứng hàng thứ nhì, về xuất cảng gạo, và có được mức tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ.
Lẽ dĩ nhiên, những năm mới rồi, mức độ tăng trưởng có chậm lại, và đầu tư ngoại quốc giảm xuống ở đây, điều này cho thấy: mọi toan tính nhằm tránh xa những rủi ro của kinh tế toàn cầu, là chỉ có được sự cô lập, như là phần thưởng của nó.
Mùa hè này, Tổng Bí Thư Lê Khả Phiêu có nói, mà tôi trích dẫn ở đây: "Chúng tôi chưa đạt được mức phát triển đúng mức, nếu so với những khả năng có thể làm được, của đất nước chúng tôi. Và chỉ có mỗi một cách, sắp tới đây, là mở cửa kinh tế." Như vậy là, mùa hè này, như tôi tin tưởng sẽ được coi như là một trọng điểm, một bước quan trọng, tới tương lai phồn thịnh, [đó là sự kiện] Việt Nam đã cùng Hoa Kỳ ký Thương Ước Chung, đây là một sự kiện lịch sử tạo dựng cơ sở cho Việt Nam sau cùng bước vào Tổ Chức Thương Mại Quốc Tế.
Theo thỏa hiệp này, Việt Nam sẽ bảo đảm cho những công dân của mình, và theo thời gian, những công dân của những quốc gia khác, quyền được nhập cảng, xuất cảng, và phân phối thực phẩm, hàng hóa, nhờ vậy người Việt có quyền tự quyết định số phận cái nồi cơm nuôi sống gia đình mình. (Nguyên văn: quyết định số phận kinh tế của riêng họ). Việt Nam đồng ý sẽ đưa ra những quyết định quan trọng về vấn đề điều hành hệ thống thương mại quốc tế, tăng lượng thông tin tới dân chúng, đẩy mạnh mức phát triển kinh tế tự do và khu vực tư nhân.
Lẽ dĩ nhiên như vậy thật là tốt, cho bạn hàng của Việt Nam, như Hoa Kỳ chẳng hạn. Nhưng như vậy cũng thật là tốt, cho chính những doanh gia người Việt, những người đã cần cù làm việc để có được công chuyện làm ăn buôn bán của riêng mình. Theo thỏa hiệp này, Việt Nam có thể sẽ có thêm 1 tỉ rưỡi thu nhập nữa, từng năm và hàng năm, riêng chỉ về mặt xuất cảng không thôi, theo như Ngân Hàng Thế Giới.
Cả hai quốc gia chúng ta đều ra đời cùng với bản Tuyên Ngôn Độc Lập. Bản thương ước này là một hình thức của tuyên ngôn độc lập, một khẳng định rõ ràng, không có cách chi nhầm lẫn được, rằng phồn thịnh ở thế kỷ 21, là tùy thuộc vào sự dấn mình về mặt kinh tế của một quốc gia, vào với phần còn lại của thế giới.
Khung cửa rộng mới mẻ mở ra tương lai này, là cơ hội lớn lao đối với các bạn. Nhưng không chắc như bắp là thành công đâu! Còn phải làm gì nữa đây" Việt Nam, một xứ sở trẻ trung như thế này, 60 phần trăm cư dân của nó là dưới 30 tuổi, và mỗi năm có thêm 1 triệu 400 ngàn người mới, gia nhập lực lượng lao động. Những vị lãnh đạo đất nước các bạn nhận ra rằng, nhà nước, và những cơ sở quốc doanh không thể thoả mãn, tất cả 1 triệu 400 ngàn tân lao động viên nói trên đều có việc làm mỗi năm. Họ biết những ngành nghề kỹ nghệ đang cầm cương con ngựa kinh tế toàn cầu hiện nay, tất cả đều dựa trên tri thức - máy điện toán, viễn thông, kỹ thuật sinh học (biotechnology). Bạn càng mài đũng quần trên ghế nhà trường lâu chừng nào, nồi cơm của quốc gia càng bảo đảm chừng đó. (Nguyên văn: Điều này giải thích, những nền kinh tế trên thế giới tăng nhanh chừng nào là do những người trẻ chịu ngồi học lâu tại trường lớp chừng đó); chừng nào nữ giới có cơ hội học hành đồng đều như nam giới; chừng nào những người trẻ tuổi như các bạn có mọi cơ hội để khai phá những tư tưởng mới, rồi chuyển nó thành những cơ hội làm ăn của chính mình.
Các bạn có thể là - nói thực với các bạn, những người có mặt tại sảnh đường bữa nay: các bạn phải là - bộ máy tương lai phồn thịnh của Việt Nam. Như Chủ Tịch Trần Đức Lương đã nói, sức mạnh nội tại của đất nước, chính là sự thông minh, khả năng của những người dân của nó.
Hoa Kỳ rất kính nể sự thông minh và khả năng của các bạn. Một trong những chương trình lớn lao nhất về trao đổi học vấn của nhà cầm quyền đất nước chúng tôi, là với Việt Nam. Và chúng tôi còn muốn làm hơn thế nữa. Thượng Nghị Sĩ Kerry thì ở ngay đó, và như tôi đã nhắc tới ông trước đây, ông đang cầm đầu, trong một nỗ lực vận động tại Quốc Hội Hoa Kỳ, cùng với Thượng Nghị Sĩ John McCain và những cựu quân nhân trong cuộc xung đột, ở đây, nhằm thành lập một Hội Học Vấn Việt Nam mới (a new Vietnam Education Foundation). Một khi đưa vào hoạt động, hội sẽ bảo trợ 100 học bổng mỗi năm, hoặc ở đây, hoặc ở Hoa Kỳ, cho những người [muốn] nghiên cứu, hay giảng dậy khoa học, toán học, kỹ thuật học và y học.
Chúng tôi đã sẵn sàng rót thêm tiền bạc, nỗ lực vào những chương trình trao đổi của chúng tôi, và như vậy là mọi chuyện sẽ tiến hành ngay lập tức. Tôi hy vọng, một vài người trong số các bạn ở đây sẽ có cơ may tham dự vào trong đó. Và tôi muốn cám ơn Thượng Nghị Sĩ Kerry về ý tưởng lớn lao này. Cám ơn ngài, về điều ngài đã làm. (Vỗ tay).
Hãy cho tôi nói, một điều chẳng kém quan trọng so với học vấn, đó là: những lợi ích của học vấn không thể tránh khỏi bị hạn chế, do những cấm đoán thái quá, khi sử dụng nó. Chúng tôi, những người Mỹ, tin tưởng ở tự do thám hiểm, du lịch, suy nghĩ, nói năng, đưa ra quyết định, tất cả những gì ảnh hưởng tới cuộc sống của chúng tôi, làm giầu có những cuộc sống của những cá nhân con người, và những quốc gia, theo những đường hướng vượt quá kinh tế.
Bây giờ, về địa hạt này, Hoa Kỳ cũng chẳng được coi là hoàn hảo. Tính ra là, chúng tôi đã phải mất hầu như cả một thế kỷ mới xóa bỏ được chế độ nô lệ. Nữ giới ở Mỹ còn phải đợi một thời gian dài hơn thế nữa, mới có quyền đi bỏ phiếu. Và chúng tôi đang cố làm sao sống, ngày một hợp với những ước mơ của những người tạo lập ra đất nước chúng tôi, ngày một hợp với những từ ở trong bản Tuyên Ngôn Độc Lập, và Hiến Pháp của chúng tôi. Nhưng cả cái quãng đường dài 226 năm - 226 năm đó - chúng tôi học được một vài bài học. Thí dụ, chúng tôi nhận thấy, những nền kinh tế khấm khá hơn, một khi mà báo chí tự do khui chuyện tham nhũng, và những tòa án độc lập có thể cam đoan, rằng những hợp đồng là phải được tôn trọng; rằng cạnh tranh thì [mới có được sự] cường tráng, và [bắt buộc phải] công bằng; rằng những viên chức nhà nước phải tôn trọng luật lệ.
Kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy, bảo đảm quyền thờ phụng tôn giáo và quyền đối kháng chính trị không làm nguy tới sự ổn định của một xã hội. Thay vì vậy, nó còn tạo dựng sự tin cậy của dân chúng vào tính công bằng của những định chế của chúng tôi, và cho chúng tôi sử dụng tới nó, một khi không đồng ý với một quyết định nào đó. Tất cả những điều này làm cho xứ sở của chúng tôi mạnh mẽ hơn lên, ở cả những thời kỳ tốt cũng như xấu. Vẫn theo kinh nghiệm của chúng tôi, những người trẻ tuổi càng thêm tin cậy ở tương lai, nếu họ có tiếng nói trong việc tạo nên vóc dáng tương lai, trong việc lựa chọn những nhà lãnh đạo chính quyền, và có được một chính quyền phục vụ họ.
Nào bây giờ, hãy cho tôi nhấn mạnh điều này, chúng tôi không tìm cách đặt để những lý tưởng trên, làm sao chúng tôi có thể làm điều đó" Việt Nam là một xứ sở lâu đời và đã trường tồn qua bao thế kỷ. Các bạn đã chứng tỏ cho thế giới rằng các bạn sẽ đưa ra những quyết định của chính mình. Chỉ có các bạn mới có thể quyết định, thí dụ như chuyện này: liệu chúng ta có nên chia sẻ với thế giới những tài năng và lý tưởng của Việt Nam" Liệu chúng ta nên mở cửa Việt Nam, nhờ vậy, chúng ta có thể làm cho đất nước giầu có, nhờ những nhận thức, sự sáng suốt của những người khác" Chỉ có các bạn mới có thể quyết định có nên tiếp tục mở cửa thị trường, mở cửa xã hội, làm mạnh luật lệ. Chỉ có các bạn mới có thể quyết định làm thế nào đưa tự do cá nhân và nhân quyền vào trong căn cước quốc gia Việt Nam, làm cho nó giầu có, mạnh mẽ hơn lên.
Tương lai của các bạn là ở trong tay các bạn, những cánh tay của người dân Việt Nam. Nhưng tương lai của các bạn cũng quan trọng đối với đám thế giới còn lại trong đó có chúng tôi nữa đấy nhé. Bởi vì, một khi Việt Nam cứ thế mà thăng tiến, nó đem lợi ích tới cho khu vực này, cho những bạn hàng của nó, và cho bạn bè của nó trên toàn thế giới.
(còn tiếp một kỳ)
Gửi ý kiến của bạn
