Hôm nay,  

Hia Tuồng Bình Định

22/09/201200:00:00(Xem: 8925)
Bạn thân,
Một thời chúng ta có cơ duyên học về Đào Tấn, và những dòng thơ trong tuồng ông viết vẫn làm rung động nhiều thế hệ về sau. Đó là những dòng thơ ngậm ngùi của thời Pháp thuộc, hồi cuối thế kỷ 19, khi thấy vua quan lơ laó, đất nước bị chà đạp dưới gót giày Tây.

Như những dòng thơ:

Ngóng tùng thu - non nước luống xa xôi
Nhìn chung kiếm mặt mày thêm - tủi hổ...
Hay là lời điệu hát:
Hai vai bên nước bên nhà
Hiếu trung không trọn lòng ta không đành...

Bây giờ thì nói tới chữ tuồng, đó lại là những gì rất là xa vắng. Chúng ta có phim ảnh, có kịch nói, có hòa tấu, nhưng các loaị hình nghệ thuật cổ xem chừng xa thật xa. Có thể sẽ tới ngày biến mất. Trong đó, cũng là “hia tuồng Bình Định.”

Báo Bình Định đã ghi về di sản văn hóa hiếm hoi này, như sau.

“...Từ năm 2000 trở về trước, Nhà hát tuồng Đào Tấn đều mua hia ở Huế để sử dụng biểu diễn. Khi người nghệ nhân làm hia ở Huế qua đời, không chỉ Nhà hát tuồng Đào Tấn mà Nhà hát tuồng Nguyễn Hiền Dĩnh (Đà Nẵng), Nhà hát tuồng Khánh Hòa đều lúng túng không biết tìm đâu ra hia tuồng kiểu miền Trung để trang bị cho diễn viên.

"Cũng là hia tuồng, nhưng hia ở mỗi vùng miền, thậm chí mỗi tỉnh, nhà hát lại có một số nét riêng về kiểu dáng, quy chuẩn, phong cách. Mua hia lạ về, anh em diễn viên nhà hát đi không quen, khó biểu diễn", NSND Minh Ngọc giải thích. Có năng khiếu về nghề mộc, nghề may, một chút am hiểu về kỹ thuật làm hia, NSND Minh Ngọc (khi ấy là NSƯT) thử sức với công việc bếp núc trong nghề khá đặc biệt này.

Đôi hia đầu tiên làm ra, Minh Ngọc mang đến nhờ NSND Võ Sĩ Thừa - người nổi tiếng đi hia đẹp và rất kén chọn hia - nhờ "duyệt" sản phẩm. NSND Minh Ngọc nhớ lại: "Ông cụ đi qua đi lại mấy vòng, vuốt râu, dậm chân xuống sàn, xoay, trụ một chân… sau đó, gật đầu bảo: Được, được. Đây đúng là hia phong cách Bình Định".

Theo lời cố NSND Võ Sĩ Thừa, Bình Định là nôi tuồng, ở vào thời trang phục biểu diễn (trong đó có hia) mỗi địa phương tự sản xuất, cung ứng lấy, hia tuồng phong cách Bình Định ra đời từ đấy. Những chiếc hia cao nửa tấc trở lên, mũi cong vút như mũi thuyền, bé như chiếc hài nhưng lại thu cả bàn chân những anh kép hát bội nông dân thô kệch vào đấy, hia trông chòng chành như chiếc sõng, người mang cứ lướt nhẹ như không. Riêng với NSND Minh Ngọc, thời niên thiếu bắt đầu học tuồng thầy Nhưn Son ở Cát Trinh, Phù Cát, cũng là lần đầu tiên anh biết đến đôi hia kiểu ấy...

Diễn viên tuồng Bình Định vốn được bạn trong nghề cả nước nể phục ở kỹ thuật đi hia và nghệ thuật biểu diễn hia đẹp. Góp phần làm nên tiếng thơm này là nhờ những đôi hia xuất xứ Bình Định. Hia tuồng sản xuất ở một số nơi, ngay cả ở Huế có đế bằng, độ cao chỉ khoảng 2-3 phân, mũi hia hơi hất lên chứ không cong vút. Hia Bình Định cao từ 5 phân, hia cho những diễn viên hạn chế về chiều cao còn cao hơn, mặt tiếp xúc đất chỉ chiếm một khoảng rất nhỏ ở giữa đế chừng 2 phân, mũi hia cong vút như mũi thuyền....”

Rồi sẽ có ngày hia biến mất, tuồng biến mất. Nhưng chỉ hy vọng rằng tấm lòng yêu nước của cụ Đào Tấn sẽ vẫn còn mãi trong sử nước nhà.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tạp chí Văn Học Mới số 5 dày 336 trang, in trên giấy vàng ngà, bìa tranh nghệ thuật của Nguyễn Đình Thuần, sáng tác từ hơn 50 nhà văn, nhà thơ, nhà biên khảo và phê bình nghệ thuật.- Văn Học Mới số 6 sẽ ấn hành vào tháng 3/2020, có chủ đề về nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn
Một tuyệt phẩm thi ca gồm những bài thơ dị thường chưa bao giờ xuất hiện bất cứ đâu, viết bởi một thi sĩ dị thường. Tựa: Tuệ Sỹ Ba ngôn ngữ: Việt - Anh - Nhật Dịch sang tiếng Anh: Nguyễn Phước Nguyên Dịch sang tiếng Nhật: G/s Bùi Chí Trung Biên tập: Đào Nguyên Dạ Thảo
Mùa thu là cơ hội bước sang trang mới khi nhiệt độ bắt đầu dịu lại. Trong mùa này, người dân California không cần mở điều hòa không khí lớn hết cỡ và cũng còn quá sớm để lo chạy máy sưởi.
Garden Grove xin mời cộng đồng tham gia chương trình đóng góp tặng quà cuối năm nhằm mang lại niềm vui, hy vọng và giúp đỡ cho những trẻ em địa phương không có quà trong mùa lễ Noel.
Ngồi niệm Phật miên man, dù cố tâm vào Phật hiệu nhưng hôm nay vẫn không sao “ nhập” được, đầu óc nó cứ văng vẳng lời anh nó lúc sáng: - Tu hú chứ tu gì mầy!
Một đường dây buôn người bán qua TQ do một phụ nữ Việt là nạn nhân buôn người trước đây tổ chức vừa bị phát hiện và bắt 2 người tại tỉnh Nghệ An, miền Trung Việt Nam, theo bản tin hôm 5 tháng 12 của Báo Dân Trí cho biết.
Điều trần luận tội đầu tiên của Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện đã nhanh chóng nổ ra cuộc đấu đá nội bộ đảng phái hôm Thứ Tư, 4 tháng 12 năm 2019, khi các nhà Dân Chủ cáo buộc rằng Tổng Thống Donald Trump phải bị truất phế khỏi chức vụ vì tranh thủ sự can thiệp của nước ngoài vào cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ và đảng Cộng Hòa giận dữ vặn lại không có căn cứ cho hành động quyết liệt như vậy.
Đó là cuộc khảo sát của công ty tài chánh WalletHub đối với 182 thành phố khắp Hoa Kỳ, để xếp thứ tự an toàn nhất cho tới bất an nhất. Cuộc nghiên cứu dựa trên 41 thước đo liên hệ tới an toàn
Cảnh sát đã bắn chết một người đàn ông cầm dao tại El Monte, Nam California hôm Thứ Hai.
Một phần thưởng 50,000 đô la được đưa ra để bắt một người đàn ông của thành phố Burnaby đã bị truy nã trước đây vì tội rửa tiền như một phần của nhóm tội phạm có tổ chức người Việt Nam hoạt động tại Canada và Hoa Kỳ.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.