WASHINGTON (Reuters, AP) - Thượng Viện Mỹ hôm thứ tư đã bỏ phiếu với tỉ lệ 88-12 để chấp thuận bản thương ước lịch sử Việt-Mỹ. Bản văn sẽ được trình lên TT Bush, người đã cho biết là ông sẽ ký thành luật. Hạ Viện đã chấp thuận thương ước hồi tháng trước.
Như vậy là tiến trình 10 năm hòa giải đã hoàn tất. Bản văn thương thuyết bởi chính phủ Clinton, được ký năm ngoái ở Hà Nội. Trong bài diễn văn xúc động, TNS John McCain, 1 TNS Cộng Hòa Arizona từng là tù binh ở VN, nói là ông ủng hộ thương ước bởi vì ông "không còn thấy lợi ích gì phải tranh chấp chuyện này nữa."
Khi ký thương ước, các lãnh tụ CSVN đã đánh cuộc tương lai của họ vào quan hệ chặt chẽ với Hoa Kỳ mục đích để giải thoát dân VN ra khỏi xiềng xích của cô lập quốc tế và nền kinh tế hoạch định, theo lời ông. McCain nói, "Hoa Kỳ đã đi tới, VN cũng thế. Nhiệm vụ và quyền lợi của chúng ta đòi hỏi là chúng ta đừng để sự cay đắng quyết định quan hệ của chúng ta với các nước khác."
VN là 1 trong vài nước chưa có mậu dịch bình thường với Mỹ. Cho nên thuế quan Mỹ trên các hàng hóa VN là trung bình 40% - gấp 10 lần mức thuế cho các nước khác.
Trong khi tranh luận, TNS Robert Smith (CH-N.H.), bày tỏ đáng tiếc là Thượng Viện sẽ không bỏ phiếu về Luật Nhân Quyền VN, mà dự thảo đã được Hạ Viện chấp thuận với tỉ lệ phiếu 410-1 nhằm nối kết viện trợ ngoài nhân đạo với các tiến bộ về nhân quyền. Smith nói là nhiều TNS đã "bí mật nhận chìm" dự luật nhân quyền, không cho ra thảo luận.
Smith nói, "Chúng ta nên mong đợi VN cải thiện nhân quyền, nếu chúng ta giao thương với họ. Thế mới thấy cái cực kỳ vô lý [của việc chìm xuồng]."
Nhiều TNS Miền Nam Hoa Kỳ đã bảy tỏ lo lắng về việc nhập cảng cá VN, mà họ nói là VN cứ dán nhãn hiệu sai là "cá bông lau" (catfish) và do đó đã làm điêu đứng các trại nuôi cá Hoa Kỳ. TNS Blanche Lincoln (DC-Ark.) nói, "Họ bán thứ cá hoàn toàn khác lạ, mà cứ gọi đó là cá bông lau. Thứ cá VN vào Hoa Kỳ này không hề lân cận gì với cá bông lau cả, cứ hệt như gọi con trâu núi (yak) là con bò thôi."
TNS Tim Hutchinson (CH-Ark.) nói là cá VN "đang phá hủy ngành cá bông lau Hoa Kỳ."
Thương ước buộc VN phải cải tổ kinh tế, và mở cửa thị trường để được Mỹ duyệt theo từng năm. VN là nước đông dân thứ 14 toàn cầu, nhưng giao thương với Mỹ chỉ có 1.2 tỉ đô năm ngoái. Ước tính là hàng VN nhập cảng vào Mỹ, chủ yếu là tôm, cà phê và vật dụng nhẹ, có thể tăng gấp đôi nhờ thương ước.
Để có hiệu lực, bản thương ước ký Tháng 7 năm ngoái phải được cả Hai Bên phê chuẩn. Phiá Hà Nội không nói rõ khi nào Quốc Hội CSVN phê chuẩn, nhưng cho biết sự công kích của Hoa Kỳ về tình hình nhân quyền tại VN có thể gây trở ngại. Ngoại Trưởng CSVN Nguyễn Dy Niên hôm thứ ba nói : Việc phê chuẩn tùy thuộc chương trình làm việc của Quốc Hội mà ông không biết rõ chi tiết. Trước đây, Hà Nội chỉ ra rằng họ sẽ chờ Washington phê chuẩn trước.
Giới kinh doanh ngoại quốc nghĩ rằng mọi sự chậm trễ từ phiá Hà Nội sau khi Hoa Kỳ phê chuẩn là "tự hại" trong tình hình các công ty xuất cảng trong nước chờ hưởng lợi từ việc thi hành thương ước.
Gửi ý kiến của bạn
