(Dich theo “Vietnam: Political Battles Heat Up As Economy Falters,” tin AFP ngày 26-08-2012.)
Theo nhận định của các chuyên gia, việc bắt giữ một trong những ông trùm ngân hàng của Việt Nam phản ảnh sự tranh dành quyền hành giữa những nhà cai trị Cộng Sản về vấn đề làm sao giải quyết những khó khăn kinh tế ngày càng trầm trọng.
Triệu phú phô trương Nguyễn Đức Kiên, một người có cổ phần trong một vài định chế tài chánh lớn nhất ở Việt Nam và một sáng lập viên của Asia Commercial Bank (ACB) đã bị tống giam vào ngày thứ Hai. Cựu tổng giám đốc của ACB cũng bị bắt ba ngày sau.
Những việc bắt giữ vì tội ác kinh tế không nói rõ ràng đã làm cho công chúng hoảng sợ, rút hàng trăm triệu Mỹ kim ra khỏi ACB và thị trường chứng khoán của Việt Nam sụt giá $5 tỉ Mỹ kim. Nhưng theo một bài tường thuật của nhóm nghiên cứu tình báo Stratfor, mối lo ngại lớn hơn là tiềm năng bất ổn chính trị… Việc bắt giam ông Kiên báo hiệu sự bất hòa giữa những chính trị gia cao cấp và những phe cánh.”
Ông Kiên, một người đam mê túc cầu, một nhà tài chánh, 48 tuổi, rất dễ nhận biết với mớ tóc bù xù bạc trắng, được nhiều người biết là có những liên hệ mật thiết với Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng và người con gái của ông ta, một chuyên gia về ngân hàng, tốt nghiệp tại Thụy Sĩ.
Kể từ thập niên 1990, khi Việt Nam mở cửa kinh tế, quyền lực chuyển từ đảng cộng sản qua nhà nước – và qua Ông Dũng kể từ khi ông đảm nhiệm chức vụ này vào 2006, ông được nói là vị thủ tướng mạnh nhất từ trước đến giờ.
Ông Dũng, người được chọn làm thủ tướng nhiệm kỳ thứ hai 5 năm vào 2011, đã dùng quyền lực này để thúc đẩy mạnh mẽ cho nền kinh tế có mức phát triển cao và chủ trương việc phát triển theo kiểu Chaebol của Nam Hàn, dựa vào những công ty quốc doanh lớn.
Lúc đầu, Việt Nam đạt được mức phát triển hàng năm trên 7 % và nhanh chóng trở thành một quốc gia được các nhà đầu tư ngoại quốc ưa chuộng kể cả định chế ngân hàng quốc tế lớn Standard Chartered, sở hữu 15% cổ phần của ACB.
Nhưng với mức tăng trưởng hiện nay tính trên căn bản hàng năm 4.4% trong nửa năm đầu của 2012, đầu tư ngoại quốc giảm 30% trong cùng một thời gian và nợ xấu trong hệ thống ngân hàng yếu ớt ở mức báo động theo ngân hàng trung ương, sự chỉ trích lớn tiếng chống lại ông Dũng ngày càng gia tăng.
Một cựu đại biểu quốc hội nói với AFP rằng “Chưa bao giờ xã hội Việt Nam lại phải đương đầu với nhiều xáo trộn mạnh mẽ như thế. Những xáo trộn này làm suy yếu sự lãnh đạo của đảng và đe dọa sự sống còn của toàn thể hệ thống chính trị.”
Với điều kiện ẩn danh, vị đại biểu này nói thêm rằng “Một vài lãnh tụ trong đảng đã mất kiên nhẫn, và cảm thấy là đã đến lúc phải loại trừ những đe dọa tiềm năng này và lấy lại sự tín cậy của công chúng.”
Trong một bài góp ý trên báo vào thứ Năm vừa qua, Chủ Tịch Nhà Nước Trương Tấn Sang – một trong những đối thủ chính của ông Dũng – nói rằng “Việt Nam hiện nay phải chịu một sức ép đáng kể vì sự đổ vỡ của những doanh nghiệp nhà nước.”
Ông Sang chỉ trích “Sự thoái hóa của tư tưởng chính trị và đạo đức, và nếp sống” của các viên chức – một đòn đánh mạnh vào những ông trùm như ông Kiên một người có chiếc xe Rolls Royce. Ông kêu gọi thực hiện cải tổ kinh tế và phát động chiến dịch bài trừ tham nhũng mới.
GS Carl Thayer, một chuyên viên về Việt Nam, nói rằng một đợt tranh chấp mới giữa các phe phái đã bắt đầu và “trận địa chính là cải tổ kinh tế bao gồm khu vực quốc doanh và ngân hàng và tiêu diệt những vụ tham nhũng lớn ăn sâu vào trong các guồng máy.”
Ông Thayer nói tiếp “Ông Sang và Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng bây giờ lại nhắc lại điệp khúc cũ nhưng đúng sự thật là tham nhũng là một trong những đe dọa chính đối với sự chính thống của hệ thống độc đảng ở Việt Nam.
Quần chúng bất mãn về tham nhũng trong chính quyền đã sôi sục thành những cuộc biểu tình dữ dội nhiều lần trong năm nay. Trường hợp một nông dân sử dụng chất nổ tự chế tạo để chống lại sự cưỡng chế đất đai bởi những viên chức địa phương tham nhũng đã xuất hiện đầy trên trang nhất của các tờ báo vào tháng 1 vừa qua.
Ông Thayer trình bầy rõ mức quan trọng của một quyết định vào đầu tháng này. Theo đó quyền kiểm soát ủy ban chỉ đạo chống tham nhũng được chuyển từ thủ tướng trở về lại đảng.
Ông Dũng trước đây đã chịu nhiều áp lực vì những vụ tham nhũng tại những công ty quốc doanh ông đã khuyến khích. Vào năm 2010 ông đã bị bắt buộc phải nhận trách nhiệm cá nhân trong trường hợp đại công ty đóng tầu Vinashin gần sụp đổ.
Các quan sát viên tiên đoán rằng người ta không trông đợi những biện pháp chống lại ô. Kiên sẽ buộc ông Dũng phải rời bỏ chức vụ thủ tướng, nhưng một số những vây cánh của ông Dũng sẽ trở thành mục tiêu.
Ông Kiên “có thể là một người nổi bật nhất và giầu nhất” cho đến nay, nhưng ông đã không phải là người đầu tiên cũng sẽ không phải là người sau cùng. Đây là nhận xét của ô. Thayer, một giáo sư về hưu tại University of New South Wales, Úc châu.
Chính ông Dũng đã ca ngợi những cố gắng của công an về việc điều tra tham nhũng trong việc cải tổ ngân hàng và đã kêu gọi trừng trị những thủ phạm, “bất cứ họ là ai.” Những chuyên viên cho rằng ông Dũng hành động như vậy để tự bảo vệ chính ông.
Theo nhận định của các chuyên gia, việc bắt giữ một trong những ông trùm ngân hàng của Việt Nam phản ảnh sự tranh dành quyền hành giữa những nhà cai trị Cộng Sản về vấn đề làm sao giải quyết những khó khăn kinh tế ngày càng trầm trọng.
Triệu phú phô trương Nguyễn Đức Kiên, một người có cổ phần trong một vài định chế tài chánh lớn nhất ở Việt Nam và một sáng lập viên của Asia Commercial Bank (ACB) đã bị tống giam vào ngày thứ Hai. Cựu tổng giám đốc của ACB cũng bị bắt ba ngày sau.
Những việc bắt giữ vì tội ác kinh tế không nói rõ ràng đã làm cho công chúng hoảng sợ, rút hàng trăm triệu Mỹ kim ra khỏi ACB và thị trường chứng khoán của Việt Nam sụt giá $5 tỉ Mỹ kim. Nhưng theo một bài tường thuật của nhóm nghiên cứu tình báo Stratfor, mối lo ngại lớn hơn là tiềm năng bất ổn chính trị… Việc bắt giam ông Kiên báo hiệu sự bất hòa giữa những chính trị gia cao cấp và những phe cánh.”
Ông Kiên, một người đam mê túc cầu, một nhà tài chánh, 48 tuổi, rất dễ nhận biết với mớ tóc bù xù bạc trắng, được nhiều người biết là có những liên hệ mật thiết với Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng và người con gái của ông ta, một chuyên gia về ngân hàng, tốt nghiệp tại Thụy Sĩ.
Kể từ thập niên 1990, khi Việt Nam mở cửa kinh tế, quyền lực chuyển từ đảng cộng sản qua nhà nước – và qua Ông Dũng kể từ khi ông đảm nhiệm chức vụ này vào 2006, ông được nói là vị thủ tướng mạnh nhất từ trước đến giờ.
Ông Dũng, người được chọn làm thủ tướng nhiệm kỳ thứ hai 5 năm vào 2011, đã dùng quyền lực này để thúc đẩy mạnh mẽ cho nền kinh tế có mức phát triển cao và chủ trương việc phát triển theo kiểu Chaebol của Nam Hàn, dựa vào những công ty quốc doanh lớn.
Lúc đầu, Việt Nam đạt được mức phát triển hàng năm trên 7 % và nhanh chóng trở thành một quốc gia được các nhà đầu tư ngoại quốc ưa chuộng kể cả định chế ngân hàng quốc tế lớn Standard Chartered, sở hữu 15% cổ phần của ACB.
Nhưng với mức tăng trưởng hiện nay tính trên căn bản hàng năm 4.4% trong nửa năm đầu của 2012, đầu tư ngoại quốc giảm 30% trong cùng một thời gian và nợ xấu trong hệ thống ngân hàng yếu ớt ở mức báo động theo ngân hàng trung ương, sự chỉ trích lớn tiếng chống lại ông Dũng ngày càng gia tăng.
Một cựu đại biểu quốc hội nói với AFP rằng “Chưa bao giờ xã hội Việt Nam lại phải đương đầu với nhiều xáo trộn mạnh mẽ như thế. Những xáo trộn này làm suy yếu sự lãnh đạo của đảng và đe dọa sự sống còn của toàn thể hệ thống chính trị.”
Với điều kiện ẩn danh, vị đại biểu này nói thêm rằng “Một vài lãnh tụ trong đảng đã mất kiên nhẫn, và cảm thấy là đã đến lúc phải loại trừ những đe dọa tiềm năng này và lấy lại sự tín cậy của công chúng.”
Trong một bài góp ý trên báo vào thứ Năm vừa qua, Chủ Tịch Nhà Nước Trương Tấn Sang – một trong những đối thủ chính của ông Dũng – nói rằng “Việt Nam hiện nay phải chịu một sức ép đáng kể vì sự đổ vỡ của những doanh nghiệp nhà nước.”
Ông Sang chỉ trích “Sự thoái hóa của tư tưởng chính trị và đạo đức, và nếp sống” của các viên chức – một đòn đánh mạnh vào những ông trùm như ông Kiên một người có chiếc xe Rolls Royce. Ông kêu gọi thực hiện cải tổ kinh tế và phát động chiến dịch bài trừ tham nhũng mới.
GS Carl Thayer, một chuyên viên về Việt Nam, nói rằng một đợt tranh chấp mới giữa các phe phái đã bắt đầu và “trận địa chính là cải tổ kinh tế bao gồm khu vực quốc doanh và ngân hàng và tiêu diệt những vụ tham nhũng lớn ăn sâu vào trong các guồng máy.”
Ông Thayer nói tiếp “Ông Sang và Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng bây giờ lại nhắc lại điệp khúc cũ nhưng đúng sự thật là tham nhũng là một trong những đe dọa chính đối với sự chính thống của hệ thống độc đảng ở Việt Nam.
Quần chúng bất mãn về tham nhũng trong chính quyền đã sôi sục thành những cuộc biểu tình dữ dội nhiều lần trong năm nay. Trường hợp một nông dân sử dụng chất nổ tự chế tạo để chống lại sự cưỡng chế đất đai bởi những viên chức địa phương tham nhũng đã xuất hiện đầy trên trang nhất của các tờ báo vào tháng 1 vừa qua.
Ông Thayer trình bầy rõ mức quan trọng của một quyết định vào đầu tháng này. Theo đó quyền kiểm soát ủy ban chỉ đạo chống tham nhũng được chuyển từ thủ tướng trở về lại đảng.
Ông Dũng trước đây đã chịu nhiều áp lực vì những vụ tham nhũng tại những công ty quốc doanh ông đã khuyến khích. Vào năm 2010 ông đã bị bắt buộc phải nhận trách nhiệm cá nhân trong trường hợp đại công ty đóng tầu Vinashin gần sụp đổ.
Các quan sát viên tiên đoán rằng người ta không trông đợi những biện pháp chống lại ô. Kiên sẽ buộc ông Dũng phải rời bỏ chức vụ thủ tướng, nhưng một số những vây cánh của ông Dũng sẽ trở thành mục tiêu.
Ông Kiên “có thể là một người nổi bật nhất và giầu nhất” cho đến nay, nhưng ông đã không phải là người đầu tiên cũng sẽ không phải là người sau cùng. Đây là nhận xét của ô. Thayer, một giáo sư về hưu tại University of New South Wales, Úc châu.
Chính ông Dũng đã ca ngợi những cố gắng của công an về việc điều tra tham nhũng trong việc cải tổ ngân hàng và đã kêu gọi trừng trị những thủ phạm, “bất cứ họ là ai.” Những chuyên viên cho rằng ông Dũng hành động như vậy để tự bảo vệ chính ông.
Gửi ý kiến của bạn
