Gian hàng bán và vị trí bắn pháo bông đã dựng ở các công trường, đường phố ở Little Saigon, cũng như khắp nước Mỹ. Pháo bông sẽ rực trời, dân chúng Mỹ ăn mừng Lễ Độc Lập July 4. Mừng ngày lễ Độc Lập Mỹ, hưởng tự do, dân chủ Mỹ, người Mỹ gốc Việt không thể không nghĩ đến triết lý của cuộc tranh đấu, chiến đấu cho tự do, dân chủ, nhân quyền của nhân dân và chánh quyền Mỹ. Đó là những giá trị đã làm cho đất nước và nhân dân Mỹ thành siêu cường trên thế giới. Và từ đó không khỏi rút kinh nghiệm để vững tin vào tương lai sán lạn của cuộc tranh đấu cho tư do, dân chủ, nhân quyền VN.
Thực vậy.
Chính vì tự do, dân chủ, nhân quyền, đặc biệt là tự do tín ngưỡng, nhiều người Anh đã rời nước nhà tìm đất hứa ở Mỹ Châu lúc bây giờ gọi là Tân Thế Giới. Vượt Đại Tây Dương đầy sóng gió, chịu khí hậu khắc nghiệt, và những tháng ngày rét buốt, đói khổ ban đầu, gắn bó nhau thành những lãnh thổ, tạo thành 13 tiểu bang gọi chung là Tân Anh Cát Lợi ở Tây Bán Cầu. Tự do, dân chủ, nhân quyền của đất nước nhân dân Mỹ không phải xin mà có, chờ mà được. Đó là thành quả có máu, nước mắt, mồ hôi của các cuộc tranh đấu, chiến đấu, giành lấy, bảo vệ và phát huy, một cách dũng cảm, kiên trì cho niềm tin tư do, dân chủ, nhân quyền. Biết bao máu xương, nước mắt, mồ hôi mới được. Có lúc tưởng như thất bại nhưng thà núi xương sông máu chớ nhứt định không đầu hàng và cố găng tiến lên trong cuộc chiến tranh giành độc lập từ Thực dân Anh.
Hội Nghị Lục đia (Continental Congress) gồm đại diện của 13 tiểu bang sau khi thảo luận, biểu quyết ký ban hành và công bố Bản Tuyên ngôn Độc Lập của Mỹ vào ngày July 4th, 1776. Từ ban đầu, July 4 được xem là ngày sinh nhựt của nước Mỹ tự do, dân chủ. Tuyên ngôn Độc Lập của Mỹ đi liền với quyền tự do, dân chủ, nhân quyền suốt chiều dài lịch sử của quốc gia dân tộc Mỹ -- đối nội cũng như đối ngoại. Cho đến bây giờ July 4 được xem như lễ Tạ Ơn Tổ quốc Mỹ.
Vì tự do, dân chủ, nhân quyền, về quân sự, đại diện 13 tiểu bang kết họp lại đánh đuổi Thực Dân Anh trong cuộc Chiến Tranh Độc Lập kéo dài 7 năm vô cùng gian khổ. Theo sử gia từ 1754- 1763 nhưng thực tế kéo dài 9 năm vì chiến sự đã xảy ra 2 năm trước. Vì năm 1753 từ Virginia George Washington đã gởi dân quân chiếm giao điểm chiến lược Ohio River, Monogahela, Allegony do Anh và Pháp xây hai đồn kiểm soát, Pháp Duquesne Fort, Anh Pitt Fort, nhưng bị thất bại. Năm 1754, Geoge Braddock dẫn quân trở lại và tử thương nên sử gia lấy đó làm năm đầu của chiến tranh.
Nhưng tiếng súng của dân quân Mỹ bắn vào đoàn quân thực dân Anh của Tướng Thomas Gage, Toàn Quyền Boston, đi Concord tại Cầu Lexington, vào ngày 18, 19 tháng 4 năm 1775, mới thực sự vang động quanh thế giới. Ngày 10 tháng 5 năm 1775, Quốc Hội Lục Địa thứ hai họp ở Philadelphia quyết định thành lập Quân Đội, phát triển Hải Quân, cử George Washington là tổng tư lịnh.
Tình thế của 13 thuộc địa hết sức thất lợi so với Thực dân Anh. Trước khi Chiến Tranh Độc Lập bùng nổ, dân thuộc đia chỉ 1 phần 3 đồng ý chiến tranh, 1 phần 3 không ý kiến, và 1 phần 3 chống chiến tranh. Quân binh thuộc địa không được trang bị, huấn luyện, có người phải dẫn ngựa nhà đi tòng chinh. Chánh quyền còn rời rạc, lại phải luôn di chuyển nên khó điều họp nỗ lực chiến tranh, không thâu được thuế, thời gian quân dịch ngắn chỉ có 3 năm, không có ngoại tệ mạnh để mua vũ khí đạn dược, không được các quốc gia lúc bấy giờ có mặt ở Mỹ Châu viện trợ hay cho vay – trừ Pháp sau tham chiến với tư cách đồng minh với Mỹ. Có lúc quân binh bụng đói, không mền, quần áo rách, chân giày lủng, vớ rách, chân rướm máu khi di hành, máu đỏ đồng tuyết. Tướng Washington phải dùng trường kỳ kháng chiến, đánh du kích theo kiểu Da Đỏ, buộc địch quân là Thực dân Anh vào thế căng thẳng không biết bị tấn công ở đâu và lúc nào. Đoàn quân binh của Tướng Washington sẵn sàng rút lui để bảo toàn lực lượng. Tướng Washington là người không bao giờ để phạm sai lầm lần thứ hai. Để sau cùng thắng trận chót, thắng cuộc Chiến tranh Độc Lập, Yortown, Virginia năm 1781, nhận sự đầu hàng của Huân tước Anh Cornwallis. Và Mỹ chấm dứt Chiến tranh Độc Lập với Hòa Ước Paris năm 1783. Anh công nhân nền độc lập của Mỹ. Nước Mỹ định hình, biên giới được phân định. Bắc giáp Đại Hồ; Nam giáp Florida còn thuộc Tây Ban Nha nhưng sau đó Mỹ mua đứt; Đông, Đại tây Dương; và Tây Đông vực sông Missisippi.
Vì tự do, dân chủ, nhân quyền, TT Lincoln giải phóng người Mỹ Da Đen nô lệ, cứu sự tan vỡ của liên bang (union) bằng Nội Chiến, đổi mạng mình cho tư do, dân chủ, nhân quyền, bị ám sát ngay sau khi Nội Chiến chấm dứt. TT Roosevelt đưa quân Mỹ giải phóng Âu Châu trong Thế Chiến 2, Mỹ trở thành đệ nhứt siêu cường thế giới.
Tư do, dân chủ, nhân quyền biến nước Mỹ thành Đất Hứa, Giấc Mơ Mỹ của nhiều dân tộc. 4 đời tổng thống Mỹ đưa quân qua VN ngăn chận làn sóng đỏ CS độc tài đảng trị ở VN, trong Chiến tranh Lạnh. Đó là 3 cuộc chiến tranh làm người Mỹ chết nhiều nhứt để bảo vệ và phát huy niềm tin tự do, dân chủ nhân quyền trong nước và ngoài nước.
Nhờ tự do, dân chủ, nhân quyền mà trên phương diện chánh trị những khó khăn của sư thành hình Hiệp chũng quốc được thông cảm, vượt qua. Hiến Pháp Mỹ của chánh quyền của dân, vì dân, do dân Mỹ thành hình trong thời gian 1789 và 1880. Hai khuynh hướng chánh trị trội yếu, một bên chủ trương liên bang mạnh; một bên, tiểu bang mạnh tranh đấu với nhau phát sinh lưỡng đảng là tiên thân của Đảng Cộng Hòa và Dân Chủ ở Mỹ. Hai bên tương nhương, thỏa hiệp thành chánh quyền tam lập. Lập pháp là Quốc Hội lưỡng viện, Hành pháp là Tổng Thống. Tư pháp là Tối Cao Pháp viện với hệ thống Tòa Án và một Tổng Chưởng Lý giống như Bộ Trưởng Tư Pháp. Chánh quyền đó được giải thích, phát huy dần dần theo sự lớn mạnh của Mỹ trên tinh thân vì dân, do dân, của dân và nguyên tác cân bằng quyền lực và kiểm soát lẫn nhau. Sau cùng cuộc tranh đấu, chiến đấu gian khổ, xây dựng công phu và đầu thông cảm cho tư do, dân chủ, nhân quyền mà Mỹ trở thành giấc mơ, đất hứa cho nhiều dân tộc trên thế giới.
Tư do, dân chủ là điểu kiện cần và đủ của độc lập. CS Hà nội thiếu điều kiện căn bản đó nên lệ thuộc hết Nga rồi Tàu biến thành một thứ tự thực dân, bên trong khai thác đồng bào mình, bên ngoài thần phục những Anh Cả Đỏ ngoại bang. Đó là một bài học quí giá cho người Việt trong ngoài nước đang đấu tranh cho tư do, dân chủ, nhân quyền VN.
So tương quan lực lượng, phong trào đấu tranh của người dân Việt trong ngoài nước có thế mà thiếu lực. Thế từ xu thế thời đại của thế giới, tư do kinh tế, dân chủ chánh trị. Thế từ nhân dân, con người sanh ra ai cũng muốn được tư do. Thế quốc tế có thể nói mạnh hơn người Mỹ trong Chiến tranh Độc Lập. Mỹ chỉ có một đại sứ Benjamin Fraklin vận động Pháp yễm trợ. Còn nhân dân VN, chưa bao giờ VN có một số nhà ngoại giao bình dân đông như người Việt Hải ngoại, quốc tế vận hơn Mỹ trong thời giành độc lập tư do. Trước Chiến Tranh Độc Lập dân 13 thuộc đia chỉ có 1 phần 3 đống ý chiến tranh, mà 1 phần 3 không ý kiến, 1 phần 3 chống chiến tranh. Còn dân VN trừ CS có chức có quyền, 10 người như 1, đều muốn tự do, dân chủ, nhân quyền.
Nhưng thế chưa biến được thành lực tổng hợp. 37 năm CS Hà nội thống trị cả nước nói nghe thì lâu dài, dễ mất kiên nhẫn. Nhưng thời gian mười mấy năm thực sự đấu tranh cho tư do, dân chủ, nhân quyền VN chống lại chế độ CS cai trị trang bị thừa sức diệt chũng, nhiều kinh nghiệm khủng bố, lũng đoạn, và kềm kẹp; thời gian ấy quá ngắn so với những thắng lợi. Vấn đề tư do, dân chủ nhân quyền VN đã đi vào chánh quyền các siêu cường. Biểu tượng tư do, dân chủ, nhân quyền VN đã được chánh quyền của hơn phân nửa dân số Mỹ đệ nhứt siêu cường thế giới công nhận. Vấn dề nhân quyền VN trở thành trở ngại trung tâm trong việc CS Hà nội muốn phát triển đối tác chiến lược với Mỹ, khiến Mỹ là nước bán vũ khí nhứt thế giới mà Thủ Tướng CSVN muốn mua Mỹ vẫn không bán vì CS Hà nội vi phạm nhân quyền.
Trên thế giới này, suốt trong lịch sử Nhân Loại cho đến bây giờ, tư do, dân chủ chưa bao giờ xin mà có, chờ mà được. Chưa có dân tộc nào có tự do, dân chủ, nhân quyền nhờ ngoại bang đem đến. Nội lực dân tộc là chánh. Người dân có tranh đấu, chiến đấu mới có được. Có gạo thiên hạ mới cho mượn chén đủa. Bất cứ ở đâu, bất cứ thời nào, phong trào nhân dân đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền nếu nhà cầm quyền thống trị không diệt được trong buổi ban đầu thì sẽ trưởng thành trên tro tàn của chế độ thống trị, dù là thực dân ngoại quốc như Anh hay tư thực dân như CS Hà nội.
Vi Anh
Thực vậy.
Chính vì tự do, dân chủ, nhân quyền, đặc biệt là tự do tín ngưỡng, nhiều người Anh đã rời nước nhà tìm đất hứa ở Mỹ Châu lúc bây giờ gọi là Tân Thế Giới. Vượt Đại Tây Dương đầy sóng gió, chịu khí hậu khắc nghiệt, và những tháng ngày rét buốt, đói khổ ban đầu, gắn bó nhau thành những lãnh thổ, tạo thành 13 tiểu bang gọi chung là Tân Anh Cát Lợi ở Tây Bán Cầu. Tự do, dân chủ, nhân quyền của đất nước nhân dân Mỹ không phải xin mà có, chờ mà được. Đó là thành quả có máu, nước mắt, mồ hôi của các cuộc tranh đấu, chiến đấu, giành lấy, bảo vệ và phát huy, một cách dũng cảm, kiên trì cho niềm tin tư do, dân chủ, nhân quyền. Biết bao máu xương, nước mắt, mồ hôi mới được. Có lúc tưởng như thất bại nhưng thà núi xương sông máu chớ nhứt định không đầu hàng và cố găng tiến lên trong cuộc chiến tranh giành độc lập từ Thực dân Anh.
Hội Nghị Lục đia (Continental Congress) gồm đại diện của 13 tiểu bang sau khi thảo luận, biểu quyết ký ban hành và công bố Bản Tuyên ngôn Độc Lập của Mỹ vào ngày July 4th, 1776. Từ ban đầu, July 4 được xem là ngày sinh nhựt của nước Mỹ tự do, dân chủ. Tuyên ngôn Độc Lập của Mỹ đi liền với quyền tự do, dân chủ, nhân quyền suốt chiều dài lịch sử của quốc gia dân tộc Mỹ -- đối nội cũng như đối ngoại. Cho đến bây giờ July 4 được xem như lễ Tạ Ơn Tổ quốc Mỹ.
Vì tự do, dân chủ, nhân quyền, về quân sự, đại diện 13 tiểu bang kết họp lại đánh đuổi Thực Dân Anh trong cuộc Chiến Tranh Độc Lập kéo dài 7 năm vô cùng gian khổ. Theo sử gia từ 1754- 1763 nhưng thực tế kéo dài 9 năm vì chiến sự đã xảy ra 2 năm trước. Vì năm 1753 từ Virginia George Washington đã gởi dân quân chiếm giao điểm chiến lược Ohio River, Monogahela, Allegony do Anh và Pháp xây hai đồn kiểm soát, Pháp Duquesne Fort, Anh Pitt Fort, nhưng bị thất bại. Năm 1754, Geoge Braddock dẫn quân trở lại và tử thương nên sử gia lấy đó làm năm đầu của chiến tranh.
Nhưng tiếng súng của dân quân Mỹ bắn vào đoàn quân thực dân Anh của Tướng Thomas Gage, Toàn Quyền Boston, đi Concord tại Cầu Lexington, vào ngày 18, 19 tháng 4 năm 1775, mới thực sự vang động quanh thế giới. Ngày 10 tháng 5 năm 1775, Quốc Hội Lục Địa thứ hai họp ở Philadelphia quyết định thành lập Quân Đội, phát triển Hải Quân, cử George Washington là tổng tư lịnh.
Tình thế của 13 thuộc địa hết sức thất lợi so với Thực dân Anh. Trước khi Chiến Tranh Độc Lập bùng nổ, dân thuộc đia chỉ 1 phần 3 đồng ý chiến tranh, 1 phần 3 không ý kiến, và 1 phần 3 chống chiến tranh. Quân binh thuộc địa không được trang bị, huấn luyện, có người phải dẫn ngựa nhà đi tòng chinh. Chánh quyền còn rời rạc, lại phải luôn di chuyển nên khó điều họp nỗ lực chiến tranh, không thâu được thuế, thời gian quân dịch ngắn chỉ có 3 năm, không có ngoại tệ mạnh để mua vũ khí đạn dược, không được các quốc gia lúc bấy giờ có mặt ở Mỹ Châu viện trợ hay cho vay – trừ Pháp sau tham chiến với tư cách đồng minh với Mỹ. Có lúc quân binh bụng đói, không mền, quần áo rách, chân giày lủng, vớ rách, chân rướm máu khi di hành, máu đỏ đồng tuyết. Tướng Washington phải dùng trường kỳ kháng chiến, đánh du kích theo kiểu Da Đỏ, buộc địch quân là Thực dân Anh vào thế căng thẳng không biết bị tấn công ở đâu và lúc nào. Đoàn quân binh của Tướng Washington sẵn sàng rút lui để bảo toàn lực lượng. Tướng Washington là người không bao giờ để phạm sai lầm lần thứ hai. Để sau cùng thắng trận chót, thắng cuộc Chiến tranh Độc Lập, Yortown, Virginia năm 1781, nhận sự đầu hàng của Huân tước Anh Cornwallis. Và Mỹ chấm dứt Chiến tranh Độc Lập với Hòa Ước Paris năm 1783. Anh công nhân nền độc lập của Mỹ. Nước Mỹ định hình, biên giới được phân định. Bắc giáp Đại Hồ; Nam giáp Florida còn thuộc Tây Ban Nha nhưng sau đó Mỹ mua đứt; Đông, Đại tây Dương; và Tây Đông vực sông Missisippi.
Vì tự do, dân chủ, nhân quyền, TT Lincoln giải phóng người Mỹ Da Đen nô lệ, cứu sự tan vỡ của liên bang (union) bằng Nội Chiến, đổi mạng mình cho tư do, dân chủ, nhân quyền, bị ám sát ngay sau khi Nội Chiến chấm dứt. TT Roosevelt đưa quân Mỹ giải phóng Âu Châu trong Thế Chiến 2, Mỹ trở thành đệ nhứt siêu cường thế giới.
Tư do, dân chủ, nhân quyền biến nước Mỹ thành Đất Hứa, Giấc Mơ Mỹ của nhiều dân tộc. 4 đời tổng thống Mỹ đưa quân qua VN ngăn chận làn sóng đỏ CS độc tài đảng trị ở VN, trong Chiến tranh Lạnh. Đó là 3 cuộc chiến tranh làm người Mỹ chết nhiều nhứt để bảo vệ và phát huy niềm tin tự do, dân chủ nhân quyền trong nước và ngoài nước.
Nhờ tự do, dân chủ, nhân quyền mà trên phương diện chánh trị những khó khăn của sư thành hình Hiệp chũng quốc được thông cảm, vượt qua. Hiến Pháp Mỹ của chánh quyền của dân, vì dân, do dân Mỹ thành hình trong thời gian 1789 và 1880. Hai khuynh hướng chánh trị trội yếu, một bên chủ trương liên bang mạnh; một bên, tiểu bang mạnh tranh đấu với nhau phát sinh lưỡng đảng là tiên thân của Đảng Cộng Hòa và Dân Chủ ở Mỹ. Hai bên tương nhương, thỏa hiệp thành chánh quyền tam lập. Lập pháp là Quốc Hội lưỡng viện, Hành pháp là Tổng Thống. Tư pháp là Tối Cao Pháp viện với hệ thống Tòa Án và một Tổng Chưởng Lý giống như Bộ Trưởng Tư Pháp. Chánh quyền đó được giải thích, phát huy dần dần theo sự lớn mạnh của Mỹ trên tinh thân vì dân, do dân, của dân và nguyên tác cân bằng quyền lực và kiểm soát lẫn nhau. Sau cùng cuộc tranh đấu, chiến đấu gian khổ, xây dựng công phu và đầu thông cảm cho tư do, dân chủ, nhân quyền mà Mỹ trở thành giấc mơ, đất hứa cho nhiều dân tộc trên thế giới.
Tư do, dân chủ là điểu kiện cần và đủ của độc lập. CS Hà nội thiếu điều kiện căn bản đó nên lệ thuộc hết Nga rồi Tàu biến thành một thứ tự thực dân, bên trong khai thác đồng bào mình, bên ngoài thần phục những Anh Cả Đỏ ngoại bang. Đó là một bài học quí giá cho người Việt trong ngoài nước đang đấu tranh cho tư do, dân chủ, nhân quyền VN.
So tương quan lực lượng, phong trào đấu tranh của người dân Việt trong ngoài nước có thế mà thiếu lực. Thế từ xu thế thời đại của thế giới, tư do kinh tế, dân chủ chánh trị. Thế từ nhân dân, con người sanh ra ai cũng muốn được tư do. Thế quốc tế có thể nói mạnh hơn người Mỹ trong Chiến tranh Độc Lập. Mỹ chỉ có một đại sứ Benjamin Fraklin vận động Pháp yễm trợ. Còn nhân dân VN, chưa bao giờ VN có một số nhà ngoại giao bình dân đông như người Việt Hải ngoại, quốc tế vận hơn Mỹ trong thời giành độc lập tư do. Trước Chiến Tranh Độc Lập dân 13 thuộc đia chỉ có 1 phần 3 đống ý chiến tranh, mà 1 phần 3 không ý kiến, 1 phần 3 chống chiến tranh. Còn dân VN trừ CS có chức có quyền, 10 người như 1, đều muốn tự do, dân chủ, nhân quyền.
Nhưng thế chưa biến được thành lực tổng hợp. 37 năm CS Hà nội thống trị cả nước nói nghe thì lâu dài, dễ mất kiên nhẫn. Nhưng thời gian mười mấy năm thực sự đấu tranh cho tư do, dân chủ, nhân quyền VN chống lại chế độ CS cai trị trang bị thừa sức diệt chũng, nhiều kinh nghiệm khủng bố, lũng đoạn, và kềm kẹp; thời gian ấy quá ngắn so với những thắng lợi. Vấn đề tư do, dân chủ nhân quyền VN đã đi vào chánh quyền các siêu cường. Biểu tượng tư do, dân chủ, nhân quyền VN đã được chánh quyền của hơn phân nửa dân số Mỹ đệ nhứt siêu cường thế giới công nhận. Vấn dề nhân quyền VN trở thành trở ngại trung tâm trong việc CS Hà nội muốn phát triển đối tác chiến lược với Mỹ, khiến Mỹ là nước bán vũ khí nhứt thế giới mà Thủ Tướng CSVN muốn mua Mỹ vẫn không bán vì CS Hà nội vi phạm nhân quyền.
Trên thế giới này, suốt trong lịch sử Nhân Loại cho đến bây giờ, tư do, dân chủ chưa bao giờ xin mà có, chờ mà được. Chưa có dân tộc nào có tự do, dân chủ, nhân quyền nhờ ngoại bang đem đến. Nội lực dân tộc là chánh. Người dân có tranh đấu, chiến đấu mới có được. Có gạo thiên hạ mới cho mượn chén đủa. Bất cứ ở đâu, bất cứ thời nào, phong trào nhân dân đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền nếu nhà cầm quyền thống trị không diệt được trong buổi ban đầu thì sẽ trưởng thành trên tro tàn của chế độ thống trị, dù là thực dân ngoại quốc như Anh hay tư thực dân như CS Hà nội.
Vi Anh
Gửi ý kiến của bạn
