KHI TANG GIA BỐI RỐI
Nguyễn Thượng Chánh
Ai cũng vậy, cũng có ngày phải chết. Chừng nào chết, chết bằng cách nào thì mù tịt. Có người có thể đoán biết ngày ra đi của mình chắc cũng không còn xa: đó là người bệnh cancer giai đoạn cuối, bệnh Alzheimer, bệnh tim thận nặng hay người quá già trên 80 (theo Statistics Canada).
***
Trong phạm vi bài nầy, người gõ chỉ bàn về những cái chết vì bệnh tật mà thôi. Bệnh nhân là cha mẹ, là những người cao tuổi trong gia đình, bệnh rề rề cả năm cả tháng, càng ngày sức khỏe càng suy xụp thêm hơn. Có thể những người nầy đã được gởi trong nhà già, trong những trung tâm châm sóc cuối đời (soin palliatif),trong các bệnh viện hoặc họ có thể chờ ngày ra đi ngay chính trong căn nhà của họ.
Chuyện chết bất đắc kỳ tử như bị đứng tim, tai biến mạch máu não, tai nạn bất ngờ, súng đạn không nằm trong bối cảnh của bài viết.
Giây phút lâm chung
Trong những ngày cuối đời, người có trách nhiệm, như vợ, chồng hoặc con cái túc trực bên cạnh người thân ngày đêm, để chờ giây phút ra đi. Rất quan trọng, Theo Phật giáo, tuy người hấp hối nằm nhắm mắt bất động nhưng họ vẫn còm cảm nhận được cái biết, cái nghe người thân đứng bên ở cạnh giường. Trong các gia đình Phật giáo, người ta thường cho người hấp hối nghe kinh vãng sanh. Tạng Thư Sống Chết của đại sư Tây Tạng Sogyal Rinpoché có mô tã rất rõ về vấn đề lâm chung.
Bạn phải làm gì khi biết người thân đã ra đi"
Giữ bình tỉnh tuyệt đối, gọi phone báo tin cho các người thân trong gia đình.
Nếu không liên lạc được ai hết, cũng không sao, không stress vô ích. Hấp tấp cũng chẳng giải quyết được việc gì.
Tại nhà thương thì dễ và đơn giản hơn vì có y công, y tá và bác sĩ trực lo liệu thủ tục.
Trường hợp chết tại nhà, bạn không bắt buộc phải gọi nhà quàn ngay lập tức. Có thể để người chết nằm đó vài giờ, chờ sáng ra hãy tính sau.
Nếu được, bạn cố gắng làm những việc sau đây:
Vuốt mắt người quá cố
Để nằm thẳng trên lưng, đầu hơi cao, hai tay để trên bụng, hoặc xuôi theo hai bên thân.
Nếu có hàm răng giả trong miệng thì để yên nơi đó. Bằng không thì giao cho nhà quàn.
Tháo gỡ nhẫn và đồ nữ trang ra.
Phải liên lạc những ai"
-Báo cho gia đình cùng thân nhân vắng mặt biết.
-Gọi bác sĩ điều trị (medecin traitant), bằng không thì gọi 911
-Giải thích cho nhân viên tổng đài biết là người quá cố đang trong giai đoạn được điều trị cuối đời (soins palliatifs) và đang chờ chết.
-Liên hệ với y tá trách nhiệm hồ sơ của người quá cố.
-Nếu muốn, bạn có thể mời nhà sư hoặc cố đạo đến.
-Liên lạc với nhà quàn để lo liệu việc tống táng
Người chết rồi thì "khỏe quá", hồn bay phất phơ trong phòng nhìn xem thế sự nhân tình.Thân nhân, vợ con mặt mày sầu nảo ("), bấn loạn, cùng gia đình tính toán nầy nọ ngoài kia. Bao nhiêu là câu hỏi được họ đặt ra, giữa người còn sống với nhau.
Trong phòng nhà quàn thì khách khứa, bạn bè tụ tập chia buồn với vẻ mặt trang nghiêm.
Sau đó ra hành lang bình thản, vừa nhâm nhi càphê vừa bàn chuyện stock lên hay xuống, chuyện gia đình, chuyên nghề nghiệp, chuyện con cái, chuyện du lịch và chuyện sư phụ DSK sướng quá, được Mỹ thả ra về với vợ thơ thới.
Thật ra cũng dễ tính. Dịch vụ mai táng là một kỹ nghệ đang lên tại Bắc Mỹ. Họ luôn luôn chực sẵn những mối béo bở, tùy "theo mặt mà đặt tên" chẳng hạn tang chủ là người có máu mặt hay dân lãnh trợ cấp xã hội. Nhưng dù thế nào đi nữa họ cũng gọt được sơ sơ từ vài ngàn đến vài một hai chục ngàn là cái chắc. Giám đốc nhà quàn Directeur des Funérailles sẽ cố vấn tang chủ từ A tới Z, làm gì, giấy tở ra sao, xin ở đâu họ chỉ mình hết ráo, khỏi lo. Bạn chỉ lo chung tiền mà thôi. Visa, Master card, American Express ok.
Có người có kinh nghiệm mách nước là lúc ổng (hay bả) chưa chết thì nên lo làm thủ tục rút tiền ra khỏi trương mục của ông ta ra để tránh rắc rối vì nhà băng sẽ khoá trương mục của người chết khi người đó vừa ra đi. Người gõ không rành nhiều về vụ nầy lắm.
Các bạn nên tham khảo mấy ông chưởng khế hay với nhà băng của bạn lúc thân nhân.
***
Bài viết dưới đây được dịch từ hai tài liệu chánh thức của Canada và Québec:
1) Que faire lors d'un décès-Service Qébec (en Pdf)
http://www4.gouv.qc.ca/FR/Portail/Citoyens/Evenements/deces/Documents/ guide_deces_francais_2010_2011_web.pdf
2) Quoi faire suite à un décès dans famille- Service Canada
http://www.servicecanada.gc.ca/eng/lifeevents/loss.shtml
Theo Service Canada
Áp dụng cho cả xứ Canada.
1- Liên lạc nhà quàn
2- Xin tờ khai tử (death certificate)
3- Hủy bỏ passport của người quá cố.
Liên lạc:Passport Canada 22 de Varennes st Gatineau-Qc J8J 8R1
4-Hủy thẻ Assurance sociale.
Liên lạc Social Insurance Registration (hoặc các bu rô Service Canada tại địa
PO-Box 7000
Bathurst - NB E2A 4T1 Canada
5-Báo cho sở Thuế vụ Revenu Canada
6-Hủy tiền già Old age security and Canada Pension Plan benefits
Còn một số mục sau đây thân nhân có thể xin trợ cấp nếu hội đủ điều kiện:
Additional Information for the Canada Pension Plan and Other Death Related Benefits
Allowance for the Survivor Program
Canada Pension Plan Children's Benefits
Canada Pension Plan Death Benefit
Canada Pension Plan Survivor's Pension
Death Benefit - Veterans Affairs Canada
Decedent Estates Program - Indian and Northern Affairs Canada
Employment Insurance Compassionate Care Benefits
Funeral, Burial and Gravemarking Assistance - Veterans Affairs Canada
International Benefits
Surviving Dependant Benefits - Veterans Affairs Disability Pension Program
Theo Service Québec
Chỉ dành riêng cho cư dân sống tại tỉnh bang Quebec.
Chuẩn bị lúc chưa chết (en prévision du décès)
-Hợp đồng chôn cất (contrat d'arrangements préalables de services funéraires et de sépulture)
-Lập tờ di chúc hay thay đổi di chúc
-Ứớc nguyện lúc chết (volontés exprimées en cas de décès)
-Tìm người giám hộ cho trẻ vị thành niên (tuteur à l'enfant mineur)
Thủ tục kế thừa (succession)
Hồ sơ bệnh lý hoặc xã hội (dossier médical ou social conservé par un organisme public)
Truy tầm di chúc
Vấn đề bảo hộ (Régime de protection, tuteur, curateur ou conseiller au majeur)
Giám hộ trẻ vị thành niên
Kiểm soát di chúc.
1-Hủy bằng lái (để khỏi trả lệ phí) SAAQ
2-Gởi trả thẻ bảo hiểm sức khỏe (carte d'assurance maladie du Québec)RAMQ
3-Liên lạc ngân hàng về vấn đề Obligation d'épargne Placement du Québec
4-Chuyển chủ quyền xe (transfert du droit de propriété d'un véhicule) (SAAQ)
5-Nhận 2500$ tiền Prestation de survivants versée par la Régie des Rentes du Québec (điều kiện là lúc sống, người quá cố có làm việc và có đóng góp)
6-Nhận tiền bồi thường nếu chết vì tai nạn xe cộ.(indemnité de décès à la suite d'un accident de route) (cơ quan: Société de l'Assurance automobile du Québec SAAQ)
7-Tiền bồi thường vì chết do làm việc hay do bệnh tật liên quan đến nghề nghiệp (Indemnité de décès à la suite d'un accident de travail ou d'une maladie professionnelle).
Ngoài ra còn có thể xin các loại tiền trợ cấp sau đây (nếu có điều kiện) như:
Prestations, rentes et autres indemnités aux survivants
Indemnités à la suite d'un acte criminel
Indemnités à la suite d'un acte de civisme
Indemnités de décès à la suite d'un accident de la route
Indemnités de décès à la suite d'un accident du travail ou d'une maladie professionnelle
Indemnités en cas d'accident de chasse ou de piégeage
Pension étrangère
Prestation de décès de la Régie des rentes du Québec
Prestation spéciale pour frais funéraires dans le cadre des programmes d'aide et de solidarité sociale
Prestations versées en cas de décès par la Commission administrative des régimes
de retraite et d'assurances
Régimes complémentaires de retraite surveillés par la Régie des rentes du Québec
Rente d'orphelin
Rente de conjoint survivant
-Nguyễn Thượng Chánh-Chuyện hậu sự
http://www.yduocngaynay.com/8-8TK_NgTChanh_ChuyenHauSu.htm
-Chết có thật đáng sợ hay không"
http://www.tintuccaonien.com/docs/docs_7/7_1_201.htm
-Protégez Vous, Numéro hors série. Guide pratique, Aide aux ainés
-Dương thị Tiến- Vài câu hỏi thực tế lúc về hưu
http://saigonecho.com/main/doisong/suytudongdoi/29069.html
Montreal, Sept 17, 2011
Gửi ý kiến của bạn
