TT Obama Công Du Á Châu
Vi Anh
Chỉ có mấy ngày sau cuộc bầu cử Đảng Dân Chủ mất quyền kiểm soát Hạ Viện, TT Obama người cầm đầu chánh quyền Dân Chủ và phu nhân cùng một phái đoàn trên 3000 người rời thủ đô Washington đi công du Á châu 10 ngày, qua 4 nước Ấn độ, Nam dương, Nam Hàn và Nhựt Bản. Rất nhiều dư luận nhưng nỗi bật nhứt và hữu lý là chuyến công du Á châu của TT Obama là nhằm mục đích. Một là đối ngoại để phát huy và củng cố vòng kềm tỏa TC. Và hai là đối nội, một phần kiếm thêm thị trường cho Mỹ và chánh yếu là để mở đường cộng tác với Đảng Cộng Hoà qua lãnh vực đối ngoại là lãnh vực Cộng Hoà và Dân Chủ gần gũi nhau nhứt.
Có người nói TT Obama đi vì lịch trình công du đã sắp xếp trước, sẵn dịp Ông về Nam Dương thăm nơi Ông sống thời thơ ấu, thư giãn phần nào sau mấy tháng trời làm việc bứt hơi, đi không kịp nghỉ để vận động cho ứng cử viên Dân Chủ.
Còn Đảng Cộng Hòa đối lập như thường lệ chỉ trích Ông không kể gì đến thông điệp mà cử tri gửi đến Ông trong cuộc bầu cử vừa qua, đó là ưu tiên giải quyết các vấn đề trong nước. Và giữa lúc ngân sách khiềm hụt trầm trọng mà Ông công du với một phái đoàn hơn 3000 người tháp tùng – thật là vô cùng tốn kém cho công quỹ.
Có người thông cảm cái khó khổ của tổng thống Mỹ, cái gì cũng có thể bị chê trách và trăm dâu đổ đầu tằm, nghĩ chiếc Air Force One chở Ông ra khỏi nước lo chuyện đối ngoại nhưng chắc tâm tư TT Obama vẫn hướng về Mỹ với bao nhiêu vấn đề nội địa gai góc, rối bời mà Ông phải giải quyết trong tình thế mới, tương quan mới với một quốc hội đa số ở Hạ Viên thuộc về Cộng hoà đối lập, còn ở Thượng Viện Dân Chủ vẫn đa số nhưng quá khít khao.
Nhưng xét cho cùng ký lý chuyến công du Á Châu này của TT Obama là một chuyến công du công tư lưỡng lợi, hơp thời cơ và nhân hoà, vừa vận động kinh tế ở Á châu vừa kềm chế TC. Đối ngoại là lãnh vực TT Obama có thể dễ dàng cộng tác vời một Quốc Hội mà Cộng hoà đối lập ở thế thượng phong. Công du để phát triển thị trường, tạo công ăn việc làm sản xuất hàng hoá xuất cảng cho Mỹ. Nên trong cuộc họp nội các hôm thứ năm, TT Obama tuyên bố «Mục tiêu công du chính là đưa doanh nghiệp Mỹ đến với thị trường Châu Á». Ba ngàn người tháp tùng đại đa số là những doanh nhân.
Công du để củng cố bang giao và liên minh quân sự nhằm kềm chế TC. Suốt gần hai năm chấp chánh, người ta thấy chánh quyền TT Obama ít khi bị chống đối về đối ngoại. Nhiều nhà nghiên cứu đánh giá cao chánh sách ngoại giao thời Obama. Trong thời hậu Iraq và hậu Afghanistan, thách thức từ phía TC không ngừng gia tăng. Từ 6 tháng nay, Mỹ với chánh quyển Obama đang ra sức chống ảnh hưởng của TC ở Á châu Thái bình Dương. Lâu nay hai Đảng Dân Chủ và Cộng Hoà đều cùng chú tâm về vấn đề Iraq, Afghanistan và cùng lo ngại về Trung Cộng. Kể cả trong thời tranh cử những dân biều, nghị sĩ tái ứng cử và mới ứng cử của Cộng Hoà cũng không nhắc đến, không chống chánh sách ngoại giao của TT Obama.
Lãnh vực đối ngoại vì thế là lãnh vực TT Obama có thể thoả hiệp, đồng thuận dễ dàng với Cộng Hoà. Vấn đề Đông Nam Á,TT Bush cũng chú trọng nhưng quá bận bịu và mất thì giờ và công sức với Trung Đông, chiến tranh Iraq, Afghanistan, và chiến tranh chống khủng bố trong nội địa Mỹ và với các nước đồng minh Tây Phương nên không tăng cường mạnh sự hiện diện Mỹ ở Á châu nhiều được. Dù vậy TT Bush vẫn đưa quân qua Phi luật tân, siết chặt thêm quan hệ chiến lược với Ấn độ qua hiệp ước nguyên tử.
Bây giờ TT Obama rảnh tay với Chiến tranh Iraq hơn và nhu cầu chiến lựợc và chiến thuật đòi hỏi phải đối phó với một TC vùng lên muốn làm bá chủ trên vùng biển Á châu Thái bình dương. Á châu là tiêu điểm đối ngoại của Mỹ. Cả hai đảng Cộng Hoà và Dân Chủ đều hướng về và tuy hai mà một trong nhiều vấn đề trong lãnh vực đối ngoại. Đăc biệt Cộng Hòa rất mừng khi chính phủ Obama chú ý hơn đến châu Á.
Và theo thông lệ, khi gặp khó khăn, cản trở, chống đối trong đối nội, đa số các lãnh đạo quốc gia thường tăng cường nỗ lực trong lãnh vực đối ngoại cho thành công đề bù trừ, làm loãng đi tình hình bất mãn và giảm căng thẳng trong công luận - là chuyện bình thường mà các vị lãnh đạo quốc gia hay làm.
Việc Mỹ khẳng định ảnh hưởng của mình ở Đông và Bắc Á châu Thái bình Dương gần đây là một thành công của chánh quyền TT Obama. Hầu hết các nước trong vùng đếu mong mỏi Mỹ có mặt để làm lá chắn trước thế mạnh về kinh tế của TC nhưng còn thiếu trách nhiệm như một siêu cường đối với các nước trong vùng.
Bây giờ đích thân TT Obama công du Á châu là để xác quyết những gỉ Ngoại Trưởng Mỹ, Bộ Trưởng Quốc Phòng Mỹ đã tranh thủ vận động cho vai trò Mỹ cả năm nay. TT Obama đến Ấn độ củng cố thêm tương quan Mỹ- Ấn về hợp tác chiến lược đã được xây dựng từ vị tiền nhiệm là Tổng Thống George W. Bush là ngăn chận đà bành trướng của TC ở Đông Nam Á và Nam Á nhứt là ở Pakistan.
Với Nam Dương, trước nhìn lại cảnh cũ người xưa nơi Ông trải qua thời thơ ấu 4 năm ở Djakarta, chỉ là chuyện nhỏ. Chuyện lớn lá phát triển và siết chặt tình thân với nước đông dân hàng thứ tư trên thế giới và lại là nước đông người theo đạo Hổi nhứt, nhưng dân chủ nhứt trong thế giới Hồi Giáo. TT Obama do hoàn cảnh cuộc đời riêng là người Mỹ đậm nét Á châu, dễ làm việc này nhứt. Đến Nhật một là chứng tỏ tình đồng minh và trách nhiệm Mỹ phải bảo vệ an ninh cho Nhựt. Hai là họp Thượng Đỉnh APEC, mở rộng con đường APEC để đi sâu, đi sát với các nước trong vùng này như sâu sát với các nước vùng Đông Nam Á qua Asean. Đến Nam Hàn một là họp Thượng Đỉnh G-20, và hai là dằn mặt Bắc Hàn CS đứng có đùa với nguyên tử mà có thể đột tử. Và ba là TT Obama giải bài toán thỏa thuận tự do mậu dịch Mỹ ký năm 2007 với Nam Hàn nhưng chưa thi hành được vì đảng Dân Chủ có nhiều phản đối. Đó là một trong những hồ sơ mà Obama hy vọng có thể hợp tác với Đảng Cộng Hòa./. (Vi Anh)