Xiết nhà tăng vọt
Cho đến cuối năm nay, thị trường địa ốc đã gần như chạm đáy. Mặc dù những yếu tố như các khoản vay mượn dưới chuẩn hoạc không trả nợ kịp đã gây ra những khủng hoản tài chính, con số xiết nhà hoặc các căn hộ đang bị xiết đã tăng đáng kể. Ngay đến những người mượn trước đây hội đủ tiêu chuẩn, có điểm tín dụng tốt và lịch sử làm việc lâu bền cũng đang nhức đầu với tình hình khủng hoảng.
Trên toàn quốc nói chung, có 3.07% những món nợ địa ốc thuộc dạng “bị xiết” hoặc bị trễ hạn trên 60 ngày trong quý 2 của năm nay, đạt kỷ lục trên cả tỉ lệ trước đó là 1.97% vào năm 1985.
Tại Cali, với tỉ lệ nghỉ việc tăng 8% và giá nhà xuống hơn 40% từ lúc đỉnh điểm, tình hình ngày càng tệ hơn, với 4.15% tỉ lệ mượn chuẩn rơi vào tình trạng trễ hạn. Tỉ lệ này đã vượt xa đỉnh điểm 2.6% trong thời kỳ suy thoái của thập niên 1980.
Cơn sốt vỡ nợ và mất nhà ở giới trung lưu đã trở nên thảm thiết hơn từ khi quý 2 kết thúc, theo các con số thống kê từ các chuyên gia địa ốc đưa ra.
Bằng cách để các căn nhà bị xiết lên thị trường, xu hướng xem ra càng làm giá nhà thêm trầm trọng, gia tăng các cuộc khủng hoảng liên quan đến địa ốc và ảnh hưởng đến các hệ thống tài chính.
“Chúng ta nên lo lắng,” theo lời của Stephen C. Levy, giám đốc trung tâm Nghiên Cứu Kinh Tế Cali, một hãng tư nhân tại Palo Alto. Và khi giá nhà tiếp tục xuống thấp, số người vay mượn trả trễ cuối cùng cũng bị tịch thu nhà.
“Trong thời kỳ hoàng kim của ngành bất động sản, nếu bạn mất việc, bị bệnh hay hôn nhân đổ vỡ, bạn luôn được bảo vệ qua việc bán nhà, trả dứt nợi mà vẫn có dư để bắt đầu lại từ đầu,” trích lời Elizabeth Warren, chuyên gia tài chính tiêu dùng đồng thời là giáo sư tại Đại Học Luật Harvard. “Hoặc là đôi khi bạn có thể dùng nhà của miìh để sống dựa trên tín dụng trong thời gian tạm thời.”
Nhưng bây giờ mọi sự đã khác hẳn. Tại Cali, số người rơi vào tình cảnh đáng thương có thể tăng lên nhiều trong những năm tới. Một trong những lý do chính là những cơ sở cho vay đã quá say sưa trong thành công vào thời điểm nhà đất đang lên mà không để ý đến những tiêu chuẩn của người mượn ngoài việc dựa vào một số thông tin sơ xài được in ra từ máy vi tính.
“ ‘Tiêu chuẩn’ đã mất ý nghĩa của nó trong những năm gần đây,” tiếp lời Thornberg, một trong số ít những chuyên gia đã dự đoán thành công về tương lai xấu của ngành địa ốc.
Không những thế, tai hại còn phát xuất ở những khoản vay dưới chuẩn, được biết là có nguy cơ rủi ro cao nhất nhưng lại được nhiều người sử dụng nhất trong thời gian đó. Những người mượn có tín dụng xấu, mượn nhiều, lãi nặng và có số tiền đặt cọc vô cùng ít ỏi.