Còn quá sớm để lịch sử xét xem TT Bush là một tổng thống thành hay bại, tốt hay không. Nhưng người dân Mỹ đã lật qua trang sử Bush ngay khi Ông còn tại vị tổng thống. Bắt đầu lật trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tổng thống chọn toàn bộ dân biểu Hạ Viện và một phần ba nghị sĩ Thượng Viện Liên bang. Trong cuộc bầu cử đó, người dân Mỹ đã quyết định đổi thay thời đại Bush. Cử tri dành cho đảng đối lập là đảng Dân Chủ quyền đa số ở cả hai viện. Những nhà chánh trị và nhà báo ác khẩu, thích dùng lời lẽ thậm tệ, gọi TT Bush là con "vịt què" như thói quen Mỹ chỉ một tổng thống còn nửa nhiệm kỳ không làm nên công cán gì được khi Quốc Hội về phe đối lập. Một tổng thống như vậy khó mà làm nên công cán gì lớn, trừ việc chờ ngày bàn giao cho tân tổng thống để cáo lão qui điền.
Hành động lật qua trang sử Bush một cách dứt khoát và rõ ràng nhứt thấy trong thái độ, hành động và lời nói của tất cả ứng cử viên của hai đảng Cộng Hòa lẫn Dân Chủ trong các cuộc bầu cử sơ bộ của cả hai đảng. Các ứng cử viên của hai đảng Dân Chủ đối lập với TT Bush chỉ trích đường lối chánh sách của TT Bush là lẽ cố nhiên. Đằng này ứng cử viên của đảng Cộng Hòa trên nguyên tắc thân chánh quyền nhưng thực tế cũng giữ khoảng cách rất xa với TT Bush. Tất cả Cộng Hòa lẫn Dân Chủ đều chủ trương một cuộc đổi thay lớn, khác với đường lối chánh sách của chánh quyền mà TT Bush đã nắm 8 năm.
Đảng Dân Chủ bị chia rẽ vì sự đổi thay nhiều hay ít. Ứng cử viên của đảng Dân Chủ không phải chia rẽ trên ý thức hệ và trên đề cương của Đảng. Mà chia rẽ vì cách đổi thay. Đổi thay tận gốc như một cuộc cách mạng theo Obama chủ trương. Và đổi thay theo kiểu cải cách như Clinton chủ trương. Đảng Dân Chủ có ý đổi thay này lâu rồi. Năm 2000, Đảng đưa một người gốc Do Thái ra làm ứng cử viên phó tổng thống. Năm 2008, mạnh hơn đưa một phụ nữ hoặc một người Da Đen vào Tòa Bạch Cung. Qua nhiều cuộc tranh cử và bầu sơ bộ, hai người này không chống đối nhau trên nội dung mà chỉ chống đối nhau qua cách nói khác nhau về sự, ý, và cách đổi thay. Obama là một người hùng biện khơi động nhiệt tình của đám đông. Vận dụng được sự ủng hộ của người Mỹ trẻ và Da Đen. Đó là lớp người -- tiếc thay -- theo thói quen bầu cử từ lâu thường không đi bầu trong ngày bầu cử. Không quan trọng chương trình tranh cử có khả thi và khả dụng hay không; quan trọng là Obama trở thành thần tượng của những người ưu tú, những người có bằng cấp cao, những người không theo đảng phái nào.
Còn Bà Hillary Clinton là người rành chương trình ứng cử của mình như rành bàn tay của mình. Bà cũng là người có nhiều kinh nghiệm về điều hành chánh quyền liên bang và có nhiều dây mơ rể má với con người và cơ cấu đã sẵn. Và chính cái lợi thế đó của Bà Hillary là mục tiêu để Ô Obama tấn công làm thế mạnh đổi thay tận gốc của mình. Bà Hillary có cử tri phái nữ, cử tri từ 40 trở lên, đa số người gốc Hispanics, và những đảng viên Dân Chủ trung kiên. Bill Clinton, cựu tổng thống đương nhiên thương vợ, có khi quá thương, đã giúp Bà quá sức, khi thì rất lợi nhưng cũng có khi làm Bà thêm bối rối và đảng Dân Chủ âu lo Đảng bị chia rẽ nội bộ thêm.
Cuộc tranh cử của hai người cùng đảng Dân Chủ khác phe nay trở thành một cuộc tranh đấu, chiến đấu không khoang nhượng, ăn miếng trả miếng, lắm khi bạo nữa. Obama hay Clinton ai thắng ai còn chờ nhưng cuộc tranh cử quyết liệt cũng để lại hậu quả. Đó là mối nguy cho cách bầu cử sơ bộ vừa phức tạp, vừa làm người cùng đảng xa rời nhau. Trước khi Đảng làm thống nhứt ứng cử viên các còn một đã làm mất đoàn kết, tạo cho những người cùng đảng chia rẽ khó hàn gắn lại với nhau.
Đảng Cộng Hòa cũng chia rẽ nhưng chia rẽ giữa những người bảo thủ cứng rắn và những người muốn đổi thay. TNS McCain chưa thuyết phục được những đảng viên Cộng Hòa và người dân Mỹ bảo thủ cứng rắn. Đó là những người chống lại quyền phá thai, muốn áp đặt thuyết Chúa sáng tạo ra muôn loài, bảo vệ với bất cứ giá nào tín lý tôn giáo của mình. Những người bảo thủ cực hữu này hậu thuẫn cho Mike Huckabee, một người theo chủ trương phái Tin Lành Baptist.
Nhưng đối ngoại, những đảng viên Cộng Hòa nhận thức cần phải đoàn kết. Từ nhận thức rằng để đối phó với Obama hay Clinton, Cộng Hòa phải sớm đoàn kết lại xung quanh McCain. McCain cũng cần sự thống nhứt thần thánh ấy nên ông có một số nhượng bộ với phái Công Hòa cực hữu. Có thể Ông sẽ đồng ý mời Huckabee đứng chung liên danh làm phó tổng thống nếu Ô thắng trong giai đoạn chung kết của các cuộc bầu cư sơ bộ. Và có nhiều dấu chỉ cho thấy Ô McCain cũng được một số những người Mỹ độc lập không theo đảng phái nào thích con người và chương trình ứng cử của Ông. Lập trường ứng cử của Ông đứng ở giữa chớ không phải hoàn toàn thuộc cánh hữu bảo thủ. Còn cái tuổi lớn 71 của ông cũng không phải là một trở ngại lão lai tài tận như nhiều ngươi e ngại. Vậy chớ TT Ronald Reagan đắc cử nhiệm kỳ đầu vào tuổi 69 và nhiệm kỳ hai vào tuổi 73, có sao đâu. Đối với McCain đó không phải là một trở ngại. Vả lại Ông cũng đã rào đón trước, Ông tuyên bố chỉ ra ứng cử một nhiệm kỳ tổng thống thôi. Trái lại cái tuổi đó có khi là một lợi thế cho Ông khi quốc gia lâm chiến, người ta cần một người tổng thống có kinh nghiệm chiến tranh, gốc một quân nhân dũng cảm, thuộc một gia đình quân nhân nòi của nước Mỹ. Và dấu chỉ đã rõ ràng, TT Bush đã bắt tay McCain, tức nội bộ của Đảng Cộng Hòa đã tương đối thuần nhứt.
Vấn đề còn lại là dân chúng Mỹ, là người làm ra tổng thống mới. Dân chúng Mỹ muốn gì trong cuộc bầu cử 2008 này" Hay nói khác đi, chìa khóa thành công của các ứng cử viên là gì đối với dân chúng Mỹ" Kết quả bầu cử sơ bộ của 30 tiểu bang cho thấy dân chúng Mỹ cần một ứng cử viên nam hay nữ có thể tập trung được nội lực dân tộc và xóa bỏ những chia rẽ và phân hóa sau 8 năm cầm quyền của TT Bush. Nghĩa là dân chúng Mỹ muốn lật qua trang sử Bush và làm ra trang sử mới. TT Mỹ mới, sắp bầu phải là một người duy nhứt được toàn dân bầu và toàn cử tri đoàn đại diện cho lãnh thổ và khuynh hướng chánh trị bầu phê chuẩn. Người dân muốn người đó phải là người có thể nói và làm theo ý nguyện của đa số nhân dân, càng đông càng tốt, càng sát càng tốt. Người đó là người có thể hàn gắn những chia rẽ, tạo quốc gia dân tộc Mỹ out of many one. Nên một ứng cử viên không được một đảng chọn làm ứng cử viên khó mà trở thành người đủ điều kiện ra tổng thống. Khi đắc cử người tin là người đó sẽ tạo đoàn kết thống nhứt dân chúng sẽ giải quyết việc nước chuyện dân với tất cả sự cố gắng và tài ba có thể có của mình. Trong đó phải kể tài thao lược để đương đầu với các cuộc khủng hoảng quốc tế, và những vấn đề lớn ở quốc nội.
Gửi ý kiến của bạn
