Bản tin “Chỉ số Nhận thức Tham nhũng tại Việt Nam” trên đài RFA hôm 27-9-2007 cho biết rằng VN tham nhũng sụt hạng, tụt dốc còn 123 trên tổng số 180 nước khảo sát. Bản tin như sau.
Tổ chức Minh bạch Quốc tế vừa công bố bảng xếp hạng năm 2007 về Chỉ số Nhận thức Tham nhũng CPI. Ba nước hiện đang dẫn đầu về tính minh bạch là Đan Mạch, Phần Lan, và New Zealand.
Chỉ số CPI, thứơc đo uy tín về sự trong sạch của các chính quyền, là kết quả đánh giá thường niên dựa trên nhận thức của doanh gia và giới phân tích tại một quốc gia về mức độ tham nhũng. Số điểm đựơc tính từ 0 đến 10, càng thấp điểm thì chứng tỏ tình hình tham nhũng ở nước đó càng tồi tệ.
Trong 180 quốc gia được khảo sát trên thế giới, vị trí của Việt Nam năm nay tăng hay sụt hạng so với các năm trứơc" Tình hình tham nhũng tại Việt Nam được đánh giá như thế nào"
Trà Mi có cuộc trao đổi với ông Liao Ran, điều phối viên cao cấp của Tổ chức Minh bạch Quốc tế chuyên phụ trách về khu vực Đông Nam Á.
Ông Liao Ran cho biết: “Trên bảng xếp hạng về Chỉ số Nhận thức Tham nhũng năm 2007, Việt Nam bị sụt hạng, hiện đứng thứ 123 trên tổng số 180 quốc gia trên thế giới được khảo sát”.
Trà Mi: Thưa ông, nhà nứơc Việt Nam khẳng định là công tác phòng chống tham nhũng luôn là ưu tiên hàng đầu và đã cũng đã có nhiều chiến dịch đựơc thực hiện. Theo ông, những điều này có đem lại hiệu quả hay sự cải thiện nào đáng kể chưa"
Ông Liao Ran: Dĩ nhiên là công tác chống tham nhũng đang được ưu tiên hàng đầu trong nghị trình chính trị của giới lãnh đạo Việt Nam. Tuy nhiên, quốc gia này đang trải qua những bứơc chuyển mình về kinh tế, trong khi đó khung pháp lý minh bạch thì chưa được thiết kế. Vì vậy đã tạo rất nhiều khe hở và cơ hội cho các quan tham lũng đoạn.
Hơn nữa, công tác quản lý của nhà nước cũng còn yếu kém, chưa sâu sát đến từng cấp địa phương, nghĩa là chính quyền trung ương có chỉ thị nhưng các cấp chính quyền bên dưới lại không tuân theo, lại tuỳ tiện áp dụng những quy luật riêng của mình. Vì vậy, những cái được cho là “tối quan trọng” hay “ưu tiên hàng đầu” trong nghị trình làm việc của trung ương không được thực thi bằng hành động cụ thể tại các cấp địa phương.
Nhà nứơc Việt Nam cũng có một vài biểu hiện chứng tỏ thiện chí muốn cải thiện tình trạng tham nhũng chẳng hạn như tham gia Chương trình hành động phòng chống tham nhũng dành cho khu vực Châu Á-Thái Bình Dương do Ngân hàng Phát triển Á Châu đề xướng, hay ký tên vào Quy ứơc chống tham nhũng của Liên Hiệp Quốc.
Quan chức thẩm quyền của nhà nứơc đang đựơc huấn luyện và công tác này cũng nhận đựơc nhiều sự trợ giúp từ các nứơc khác, điển hình như Việt Nam đang thương thảo với Trung Quốc về việc đào tạo đội ngũ và cơ quan chuyên phòng chống tham nhũng. Các hành động này cho thấy chính quyền có lưu tâm đến việc bài trừ tham nhũng. Thế nhưng, thực tế cho thấy tham nhũng tại Việt Nam vẫn bùng phát tràn lan.
Trà Mi: Theo ông, nguyên nhân cốt lõi là do đâu"
Ông Liao Ran: Tham nhũng tại Việt Nam vẫn tràn lan do các quan chức trong đảng cầm quyền đều được cất nhắc, bổ nhiệm chủ yếu dựa vào các mối liên hệ, quen biết chứ không dựa trên cơ sở thực lực hay khả năng xứng đáng.
Hệ thống ngân hàng còn yếu kém, một mặt gây khó khăn cho nhà nước trong việc quản lý các hoạt động tài chính, mặt khác, tạo cơ hội cho quan chức tham nhũng ngân quỹ.
Hệ thống luật pháp cũng còn nhiều bất cập và chưa đựơc thực thi nghiêm chỉnh. Đặc biệt, khung pháp lý dành riêng cho việc chống tham nhũng vẫn chưa đựơc xây dựng cụ thể, ví dụ như không có luật xác lập rõ ràng phòng chống các trừơng hợp lạm dụng quyền lực để thủ lợi hay luật quy định đạo đức chức vụ.
Trà Mi: Ông vừa nhắc tới luật phòng chống các trừơng hợp lạm dụng quyền lực để thủ lợi hay luật quy định đạo đức chức vụ, những luật này có tầm quan trọng như thế nào, xin ông phân tích thêm"
Ông Liao Ran: Đó là những công cụ pháp lý hết sức quan trọng. Thường Tổ chức Minh bạch Quốc tế chúng tôi phân biệt có hai loại tham nhũng, tạm gọi nôm na là “tham nhũngvi mô” và “tham nhũng vĩ mô”, mà tại Việt Nam thì có cả 2 loại này đang xảy ra cùng một lúc.
Tham nhũng vi mô xảy ra khi những người phục vụ dân không bị giám sát, họ lộng quyền muốn làm gì thì làm, như các trường hợp cảnh sát, quan chức, hay nhân viên hải quan vòi tiền dân. Để đối phó với tình trạng này, ngoài việc phải nâng cao nhận thức của người dân về tham nhũng, nhà nứơc cần phải ban hành luật chống vi phạm đạo đức chức vụ rõ ràng để quy định trách nhiệm và cách hành xử của các ngành nghề phục vụ dân chúng.
Tham nhũng vĩ mô là các trừơng hợp như những dự án xây dựng cơ sở hạ tầng có kinh phí cao được quan chức trao cho những người thân thích hay quen biết. Việt Nam trong giai đoạn phát triển kinh tế có rất nhiều dự án xây dựng, thế nhưng các dự án này thường chỉ được giao cho những người có dây mớ rễ má với lãnh đạo cao cấp mà thôi. Nghĩa là không có thị trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng, khiến quá trình thực hiện các dự án không đựơc công khai và minh bạch.
Một ví dụ khác chẳng hạn như ông Bộ trưởng Tài chính mà lại chỉ định thân nhân vào làm việc trong ngân hàng hay trong bất cứ định chế tài chính nào khác thì dĩ nhiên sẽ tạo cơ hội cho người đó dễ dàng lũng đoạn của công, vì họ biết chắc rằng đã có ô dù che chở, không dễ gì có ai quy trách nhiệm hay sa thải họ cho dù khả năng của họ không xứng đáng với vị trí đó đi chăng nữa.
Đó là lý do vì sao luật chống lạm dụng quyền lực hay quy định đạo đức chức vụ là những công cụ rất cần thiết, không thể thiếu trong cuộc chiến chống tham nhũng.
Trà Mi: Theo ông, có những kinh nghiệm hay chiến lược nào từ các quốc gia thành công hơn trong lĩnh vực chống tham nhũng mà nhà nứơc Việt Nam nên học hỏi"
Ông Liao Ran: Nhà nứơc Việt Nam cần phải xây dựng một chiến lựơc quốc gia và học hỏi ở các nứơc thành công khác trong lĩnh vực xây dựng khung pháp lý, phát triển các luật lệ cụ thể để tạo nhiều phương tiện và công cụ hơn nữa phục vụ cho công tác phòng chống tham nhũng.
Ví dụ như trong khu vực xây dựng của nhiều quốc gia khác, họ đã thiết lập nên hệ thống gọi là “danh sách đen” là biện pháp trừng phạt đối với các công ty xây dựng bỏ tiền ra để hối lộ, để mua các hợp đồng thầu khoáng. Tóm lại, cần phải tạo nên một thị trường cạnh tranh lành mạnh, trong sạch. Tại Việt Nam, những điều kiện cần này chưa hiện hữu.
Trà Mi: Ông có nghĩ Việt Nam cần xây dựng và thực hiện một lộ trình chống tham nhũng từng bứơc một để mang lại hiệu quả cao hơn"
Ông Liao Ran: Vâng, công tác này cần phải thực hiện từng bứơc một và nhà nứơc nên đầu tư cho việc này. Cần có một lộ trình cụ thể áp dụng cho cả nứơc. Nếu chính phủ Việt Nam thật tâm muốn phòng chống tham nhũng, họ nhất thiết phải thông qua các luật lệ hay quy định cụ thể, tạo điều kiện cho hệ thống pháp luật được độc lập.
Ngoài ra, những cơ quan phòng chống tham nhũng và các phương tiện truyền thông, báo chí cũng phải được độc lập, không lệ thuộc nhà nứơc. Quan trọng hơn, nhà nước cần phải khuýên khích ngừơi dân mạnh dạn tố cáo tiêu cực bằng cách ban hành luật lệ rõ ràng bảo vệ người dân khi họ phát giác hay đấu tranh chống tham nhũng.
Gửi ý kiến của bạn
