Trong nhiều năm liền, thị trường gia cư đã tăng giá mạnh và kéo theo phản ứng đầu tư khiến thị trường tăng giá còn mạnh hơn.
Người chưa có nhà mà muốn mua nhà thì nhiều phần là để ở - trước khi nghĩ tới chuyện đầu tư. Người đã có nhà mà muốn mua thêm vì tin rằng giá nhà sẽ tăng là người đầu tư. Chính vì họ đã trút tiền vào thị trường nhà đất, nhiều khi là do rút tiền từ thị trường chứng khoán đang suy sụp trong các năm 2000-2001, mà giá nhà mới tăng mạnh, và gây khó khăn cho thành phần muốn mua nhà để ở.
Bây giờ, khi trái bóng gia cư ấy đang xì, giới đầu tư đầy khôn ngoan và vinh hiển trên thị trường này đang là thành phần bị bỏng tay nặng nhất.
Một cuộc khảo sát vừa được hiệp hội Mortgage Bankers Asscociation (MBA) công bố tuần qua cho thấy là loại nợ mua nhà mà không ở - mua nhà để đầu tư - chiếm từ 21 đến 32% các khoản nợ không trả nổi. Đây là tình hình xảy ra tại các tiểu bang Arizona, California, Florida và Nevada, những tiểu bang đã thấy giá nhà bốc thẳng lên trời.
Tình trạng các ngân hàng tài trợ bị mất nợ của giới đầu tư xảy ra cho mọi dòng tín dụng, từ loại nhất đẳng tới thứ cấp, từ prime tới sub-prime.
Kinh tế trưởng của hiệp hội MBA, ông Doug Duncan, cho biết là khi thị trường đang nóng tại bốn tiểu bang kể trên, giới đầu tư đã nhảy vào trong tinh thần đầu cơ là mua vào rồi bán ra khi giá nhà tăng vọt để kiếm lời thật nhanh. Bây giờ, khi thị trường bị đình đọng rồi sa sút, các nhà đầu tư ấy bị kẹp tay. Nhiều người đành lặng lẽ buông tay vỗ nợ để ngôi nhà bị kéo. Tình trạng ấy gieo hoạ cho một thị trường vốn đã xanh xám vàng vọt.
Vì vậy mà tổ hợp đầu tư Goldman Sachs dự báo là giá nhà trên toàn quốc có thể giảm trung bình là 7% trong năm nay và năm tới, thay vì 5% như đã ước tính trước đây!
Cũng vì vậy mà các công ty tài trợ đã xanh xám mặt mày kêu gọi Hội đồng Dự trữ Liên bang phải hạ lãi suất để cấp cứu (xin xem bài bên của Trần Vĩnh Kiến).
Đi vào chi tiết của công trình khảo sát của hiệp hội MBA, người ta được biết là tính đến cuối tháng Sáu thì giới đầu tư đã chiếm 32% trong số khách vỗ nợ loại nhất đẳng tại Nevada, 25% tại Florida và Arizona, và 21% tại California, trong khi trung bình toàn quốc là 16%. Điếu ấy có nghĩa là trong 100 hồ sơ vay tiền loại an toàn nhất mà lại không trả nổi, thì có 16% là của giới đầu tư, mua nhà để kiếm tiền không để ở!
Thật ra, các công ty địa ốc cũng chẳng phải là bất cẩn trong thời sung mãn của thị trường. Như công ty KB Home, nổi tiếng về xây nhà tại California, có trụ sở tại Los Angeles, đã đòi hỏi khách mua là không được cho thuê lại. Biện pháp hạn chế nạn đầu cơ ấy vẫn vô hiệu vì nhà đầu tư có nhiều mánh thoát hiểm. Thậm chí cứ mua rồi bán ngay để lấy lời vì từ khi ký giấy mua nhà cho tới khi căn nhà xây xong và được giao thì giá đã tăng đáng kể!
Và phải nói thêm rằng các công ty tài trợ khi ấy cũng lạc quan tếu. Họ có thể cho nhà đầu tư vay tiền rất rộng, chỉ cần 2-3% tiền down là đủ, khi ngôi nhà chưa hoàn tất. Và nhà đầu tư thoải mái thu lời 5-10% trong khoảng thời gian có mấy tháng, từ khi ký hợp đồng tới khi nhà xây xong. Rồi cứ như vậy, người cho vay và đi vay lăn tiếp tới hợp đồng khác, ngôi nhà khác, thứ ba hay thứ tư... Những người nhanh tay thì đã kiếm lời ở các đợt mua đầu tiên và cùng lắm thì mất vốn trong đợt đánh sau cùng, vào năm ngoái, khi chưa kịp bán thì giá đã sụt.
Thành phần này đang vận động mạnh để ngân hàng trung ương Hoa Kỳ cắt giảm lãi suất hầu họ còn hy vọng gỡ vốn vì lãi suất hạ sẽ khiến tiền đi vay thành rẻ hơn và tiền thanh toán hàng tháng cho công ty tài trợ sẽ không làm giới mua nhà bị chết ngộp.
Một chi tiết nhỏ, liên quan đến California, là giữa khung cảnh u ám đó, với những dự phóng kém vui về tình hình nhà đất thì cơ quan Office of Federal Housing Enterprise Oversight (Ofheo) đã công bố một chỉ số khác về giá nhà. Cơ quan thanh tra hoạt động gia cư Hoa Kỳ cho biết là trong quý II (tam cá nguyệt thứ nhì, từ Tháng Ba đến Tháng Năm), giá nhà tại Mỹ đã tăng 3,2% so với năm ngoái. Tưởng rằng vô lý, hoá là không. Cơ quan Ofheo chỉ tính trên số tiền vay được Fannie Mae hay Freddie Mac đảm bảo và không kể trong chỉ số loại nợ "sang", cao hơn giới hạn tài trợ của hay công ty tái tài trợ nói trên là 417 ngàn. Tức là chỉ số của Ofheo không tính đa số các ngôi nhà đã bán tại California hay những địa phương đắt giá khác.
Mà chính tại nơi đó mới có nhiều nhà đầu tư đánh quả, chơi bạo và đang bị phỏng tay.
Gửi ý kiến của bạn
