Cấm Dùng Bóng Đèn Bằng Dây Tungsten"
 |
| Đèn tiết kiệm điện hơi đắt tiền. |
Dân biểu Dân chủ Lloyd Levine của Tiểu bang California vừa đệ nạp dự luật cấm bán bóng đèn bằng dây tóc kể từ năm 2012 để tiết kiệm điện bằng loại bóng đèn "fluorescent". Đài Radio France Internationale đã phỏng vấn kinh tế gia Nguyễn Xuân Nghĩa về quyết định bất ngờ này. Vì đề tài liên hệ đến chuyện nhà cửa của chúng ta, Việt Báo Địa Ốc xin lược thuật cuộc phỏng vấn này.
- Xin anh cho thính giả biết về Dự luật Light Bulb Act này.
- California là một tiểu bang hay dẫn đầu nước Mỹ về rất nhiều sáng kiến và vì là một nền kinh tế đứng hàng thứ chín của thế giới, những quyết định của tiểu bang này gây ảnh hưởng rất lớn cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ và thế giới. Người ta có thể gọi đó là "hiệu ứng California".
Lloyd Levine là một Dân biểu Dân chủ trong Hạ viện Tiểu bang California tại miền Nam California và trù tính ra tranh cử chức Nghị sĩ Tiểu bang vào năm tới. Là một Dân biểu Tiểu bang - khác với Dân biểu Liên bang là một chức vụ trong Hạ viện Hoa Kỳ, ông Levine làm Chủ tịch Ủy ban Tiện ích và Thương mại Tiểu bang. Ông đề nghị dự luật cấm bán bóng đèn thông dụng kể từ năm 2012 và thay thế bằng bóng đèn lân tinh, hay bóng đèn phosphore để tiết kiệm được chừng 10% điện năng hầu bảo vệ môi sinh. Vì một phần ba tiền điện của California là để thắp sáng, người ta mới nói là biện pháp thay bóng đèn này tiết kiệm được 0,3% tiền điện cho tiểu bang.
- Thế liệu dự luật này có khả năng thông qua hay không"
- Dự luật của ông có thành công hay chăng, chúng ta chưa biết được vì các lý do sau đây:
Thứ nhất, quyết định này sẽ có ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề sản xuất và phân phối và ngành nào cũng bỏ tiền ra vận động vào dư luận và chính giới tiểu bang theo quan điểm có lợi cho mình. Điểm lý thú là hệ thống bán lẻ Wal-Mart trước đây bị đảng Dân chủ đả kích trong cuộc tranh cử năm ngoái lại ủng hộ quyết định này. Họ trù tính sẽ bán ra 100 triệu bóng đèn lân tinh để tiết kiệm điện.
Thứ hai, bóng đèn lân tinh hiện còn đắt gấp năm bóng đèn thường, nên trước khi biết được là mình sẽ tiết kiệm được tiền điện, giới tiêu thụ đã mất ngay một khoản tiền khá bộn. Thành phần bình dân ở những ngôi nhà cổ và thiếu tiện nghi hay đui đèn tân kỳ chưa chắc đã chịu dự luật này. Thứ ba, ngoài bóng đèn lân tinh, còn nhiều loại đèn khác cũng có công dụng tiết kiệm điện năng mà chưa mấy thông dụng và có thể trở thành hấp dẫn hơn nếu được khai triển và sản xuất rộng rãi.
Thứ tư, dân California hay đi đầu nước Mỹ về tinh thần nổi loạn, một trong những việc nổi loạn là không muốn chính quyền bắt họ phải xài cái này, dùng cái kia, họ muốn tự ý chọn lựa lấy căn cứ trên những lợi ích thấy trước mặt.
- Nếu được thông qua, liệu dự luật này sẽ tác động ra sao"
|
| Garage loại mới với loại đèn tiết kiệm điện. |
Căn cứ trên lợi ích kinh tế của từng quyết định, tại Hoa Kỳ, người ta thường có hai giải pháp. Một là chính giới, bằng luật lệ tiểu bang hay liên bang, chọn lựa cho người dân. Hai là thị trường nhìn thấy lợi ích đó mà đi trước để thỏa mãn và người dân sẽ tự động chọn giải pháp có lợi nhất do thị trường đề nghị cho họ. Giải pháp thứ hai này phù hợp với tâm lý dân chúng hơn, nhưng tất cả tùy thuộc ở một yếu tố rất quan trọng là phí tổn.
Nếu giá xăng dầu hay điện ga mà tăng quá cao trong quá lâu thì người dân cuối cùng cũng vẫn đồng ý với giải pháp cưỡng hành của nhà nước, nhưng nếu chuyện giá cả gia tăng chỉ nhất thời thì người ta chưa cần đổi thói quen tiêu thụ và vì vậy, sẽ lại không mấy hài lòng với những áp đặt của nhà nước.
Nhìn rộng hơn ra khỏi khuôn khổ tiểu bang, người ta còn có cuộc tranh luận ngay trong đảng Dân chủ về nhu cầu có nên tìm một giải pháp hài hòa với cả quốc gia, tức là với chính quyền liên bang và các tiểu bang khác, hay California cứ độc diễn một mình.
Dù sao, dự luật của ông Levine cũng gây ra một cuộc tranh luận hữu ích trong dư luận về nhu cầu tiết kiệm năng lượng để bảo vệ môi sinh. Thống đốc California Arnold Schwarzenegger thì còn nghe ngóng dư luận chứ chưa cho biết ý kiến của mình mặc dù năm qua ông cũng tích cực vận động và lấy nhiều quyết định tiên phong để bảo vệ môi sinh của California.
- Những lý do nào khiến California đi tiên phong trong lãnh vực môi trường"
- California dẫn đầu nước Mỹ về nhiều sáng kiến, kể cả những sáng kiến làm các tiểu bang khác bật cười. Lý do vì sao Cali lại đi tiên phong về bảo vệ môi trường có thể kể ra khá nhiều. Đây là tiểu bang tự do nhất, xài nhiều xe hơi nhất tính theo dân số, nên cũng gây nhiều khí thải nhất và có mức độ ô nhiễm rất cao ở nhiều khu vực nội thành. Tiểu bang này cũng ham sống nhưng sợ chết vì bụi khói, muốn xài điện rẻ mà lại không muốn có nhà máy lọc dầu hay nhà máy biến điện vì sợ hư hại môi sinh. Nhìn một cách nào đó, California có đặc tính của một trẻ em Mỹ được nuông chiều, cái gì cũng thích nhưng lại không muốn phải trả giá.
Từ vài năm nay, những đổi thay đột ngột về khí hậu khiến người Mỹ nói chung quan tâm nhiều hơn đến hiện tượng nhiệt hoá địa cầu hoặc "hiệu ứng nhà kính". California vì vậy, sốt sắng đi bước đầu qua một số biện pháp khá táo bạo.
Chẳng hạn tháng Chín năm ngoái, để chuẩn bị tranh cử chức Tổng Ngân khố, cựu Bộ trưởng Tư pháp Tiểu bang đã nộp đơn kiện sáu tổ hợp xe hơi lớn nhất của Mỹ và Nhật đòi bồi thường thiệt hại cho tiểu bang về việc xe hơi đã và sẽ phun ra thán khí làm hư hại môi sinh của tiểu bang. Bộ trưởng Tư pháp tân cử của Tiểu bang là ông Edmund Brown hiện đang ôm mấy vụ kiện này trong tay mà chưa biết xoay trở ra sao.
|
Thay bóng đèn này, không dễ. |
Đáng chú ý hơn cả là những quyết định mới nhất của Thống đốc Schwarzenegger trong việc bảo vệ môi sinh. Là một nhân vật Cộng hoà bị thất thế năm 2005, ông Schwarzenegger đã ngoạn mục xoay chuyển tình hình trong năm qua và tái đắc cử vẻ vang nhờ thi hành một số biện pháp do đảng Dân chủ đề xướng. Trong đó có việc thứ nhất, ký quyết định hạn chế khí thải trên toàn tiểu bang và nhất là kết hợp cùng một số tiểu bang miền Đông Bắc Hoa Kỳ để vận động sự quan tâm và phản ứng đối với hiệu ứng nhà kính. Cụ thể là khuyến khích doanh giới và thị trường cùng hợp tác để phát triển những kỹ thuật có lợi cho môi sinh và cho việc tiết kiệm năng lượng.
Xuất thân là một diễn viên điện ảnh, ông khéo tác động vào dư luận qua việc thăm viếng thị trường chứng khoán Nasdaq vào tháng 10 năm ngoái để giới thiệu một chỉ số mới của thị trường này là "Kỹ thuật sạch", Cleantech, nhằm chấm điểm các doanh nghiệp về những sáng kiến và nỗ lực phát huy công nghệ bảo vệ môi sinh.
Những quyết định trên của California khiến doanh trường Mỹ và các nước Á châu buôn bán với tiểu bang sẽ phải theo dõi nếu muốn thỏa mãn nhu cầu của thị trường rất lớn này.
Do các sáng kiến ấy mà thị trường phải suy nghĩ lại và sẽ tìm cách kiếm ra tiền khi đề xướng những sản phẩm hay dịch vụ phù hợp với đòi hỏi của giới tiêu thụ. Chúng ta đang chứng kiến một loại luân vũ tay ba, giữa chính quyền tiểu bang muốn thay đổi thói quen của giới tiêu thụ, với thị trường thì muốn nương theo thói quen ấy để kiếm lời và với giới tiêu thụ, vốn cũng là cử tri, thì cân nhắc lợi hại để chọn lựa, nhưng lại không thích bị ép buộc. Vấn đề vì vậy là làm sao khéo tác động vào tâm lý cử tri và giới tiêu thụ để họ chọn lựa giải pháp có lợi nhất cho tiểu bang và quốc gia mà vẫn cứ tưởng là mình tự do.
Đổi bóng đèn vì vậy là một sáng kiến ăn khách, nhưng chưa chắc đã ăn phiếu vì có lẽ còn quá sớm.
Gửi ý kiến của bạn
