Iran Tha Tù Mỹ
Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh
Iran đã phóng thích một phụ nữ Mỹ, bà Sarah Shourd 32 tuổi, với số tiền chuộc 500,000 đô-la sau gần một năm bị giam giữ. Bà đã bị bắt cùng với hai người Mỹ khác. Nhưng nhà cầm quyền Iran nói hiện chưa có kế hoạch phóng thích hai người này. Press TV Anh ngữ của Iran loan tin trên nhưng không cho biết rõ chi tiết. Trong khi đó bộ Tư pháp Iran cho biết hai người Mỹ nam giới, Shane Bauer và Joseph Fattal còn bị giam thêm hai tháng nữa trước khi đem ra xử. Người ta đã biết Mỹ đã đoạn giao với Iran sau khi có cuộc Cách Mạng Hồi giáo ở nước này, hiện Thụy sĩ đại diện cho Mỹ trong cuộc giao tiếp với Iran.
Về vụ bà Sharah Shourd, gia đình của bà trước đó cho biết đã gặp khó khăn khi gom góp số tiền chuộc nói trên. Dù vậy theo lời của Chánh Biện lý Iran Dowlatabadi, số tiền chuộc đã được đem nộp cho Ngân hàng Iran ở Muscat, nước Oman ở Trung Đông. Ông này cho biết bà Shourd đã được phóng thích và bà có thể rời Iran bất cứ lúc nào nếu bà muốn. Còn hai thanh niên Mỹ, cả hai đều 28 tuổi, sẽ bị đưa ra xử trước Tòa án Cách mạng.
Luật sư của bà Shourd nói theo thông tấn Ba Tư IRNA, bà đã được phóng thích nhưng hiện vẫn còn làm thủ tục ở trong nhà tù Evin, nơi bà bị giam riêng để chờ phi cơ qua Oman, nơi bà mẹ của bà đang chờ ở đó. Nhưng luật sư cũng không thể xác nhận tin tức trái ngược nói bà sẽ đi đến Doha, thủ đô của nước Qatar, trên bán đảo Á rập trong vịnh Ba Tư. Dù vậy đến sáng Thứ ba tuần này, tin từ Oman cho biết bà Shourd đã đến Oman và gặp mẹ bà rồi.
Tất cả những diễn biến nói trên có gì lạ trong thái độ của Iran" Tại sao đột nhiên Iran đồng ý nhận tiền chuộc và phóng thích bà Shourd, nhưng vẫn giữ lại 2 thanh niên Mỹ" Vì muốn cầm chân họ để đòi thêm tiền chuộc chăng" Chúng tôi không nghĩ đây là vấn đề tiền. Thật ra trong hàng ngũ Cách Mạnh Hồi giáo Iran đã có những phần tử cực đoan lên tiếng chống việc phóng thích bà Shourd. Dù vậy đây chỉ là chống ở bề ngoài, Amahdinejad không khi nào dám tự ý thả tù Mỹ nếu không có sự đồng ý của Đại trưởng lão Iran, người cầm đầu Cách Mạnh Hồi giáo.
Chúng tôi nghĩ rất có thể chiến lược mới của Mỹ ở Trung Đông với việc quân bộ chiến Mỹ rút khỏi Iraq, đồng thời trong tuần này Mỹ xúc tiến cuộc hòa đàm giữa Israel và Palestine, đã làm cấp lãnh đạo tối cao của Iran áy náy không yên. Ahmadinejad không khi nào dám thả tù Mỹ nếu không có sự đồng ý của cấp lãnh đạo tối cao. Người Iran, gốc dân tộc Ba tư, theo hệ Hồi giáo Shi-a vẫn nghi kỵ người Á rập ở bán đảo Trung Đông theo hệ Hồi giáo Sun-ni. Bởi vậy nếu tình hình Trung Đông bất ổn là có lợi nhiều cho họ. Đồng thời Iran căm hận người gốc Do thái ở Israel, sự thù nghịch triền miên giữa Israel và người Á rập là có lợi cho Iran. Israel có bom hạt nhân, Iran cũng muốn chế tạo bom nguyên tử nhưng bị Mỹ và các nước Tây Âu phản đối quyết liệt và còn hăm đưa Iran ra Tòa án Quốc tế vì vi phạm lệnh cấm sự lan tràn vũ khí hạt nhân của Hội đồng Bảo an LHQ.
Trước mắt việc Israel của người Do Thái và Palestine của người Á Rập mở cuộc hòa đàm do Mỹ điều giải là sự kiện Iran lo ngại nhất. Sáng thứ Ba tuần này, cuộc hòa đàm đã khởi sự tại Sharm el-Sheikh (Ai Cập) giữa Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Chủ tịch Palestine Mahmoud Abbas với sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ bà Hillary Clinton. Không một nhà lãnh đạo nào đưa ra một lời tuyên bố công khai ngay trong cuộc họp thượng đỉnh. Đây là cuộc họp đầu tiên từ khi có hòa đàm trực tiếp tại Washington ngày 2 tháng 9 vừa qua. Hai bên đã từng có những sự tranh chấp trong 60 năm qua nổi bật nhất là những vấn đề định cư của người Do thái trên phần đất của Palestine, an ninh, ranh giới và số phận của những người Palestine tị nạn.
Từ trước Israel đã tạm hoãn cho đến ngày 30-9 năm nay việc xây dựng nhà trú ngụ cho những người định cư Do thái nay đã gần hết hạn và phía Palestinhe đã hăm dọa nếu tiếp tục xây dựng, họ sẽ chấm dứt mọi cuộc thương thuyết. Tuy nhiên trong cuộc họp ở Ai Cập tuần này, sau bữa ăn trưa hai bên đã họp lại và đã có quyết định là sẽ có cuộc hội đàm giữa hai đoàn thương thuyết ở ngay Jerusalem nơi Israel đang chiếm giữ vào ngày thứ Tư tuần này. Đặc phái viên Mỹ trong cuộc họp là George Mitchell tỏ ra rất phấn khởi, ông tuyên bố với các phóng viên báo chí tại nơi nghỉ mát Sharm el-Sheik trên bờ biển Hồng Hải của Ai Cập: "Chủ tịch Palestine Abbas và Thủ tướng Israel Netanyahu đã thỏa thuận về một tiến trình hòa đàm ở Jerusalem với mục tiêu là giải quyết mọi vấn đề phức tạp trong vòng 1 năm".
Về vấn đề xây dựng nhà định cư cho người Do thái, Thủ tướng Netanyahu, với một chính quyền Israel liên minh mà đa số là các phần tử cực đoan của Do thái, đã tuyên bố ông sẽ không gia hạn ngưng xây dựng các nhà định cư nhưng giới hạn sự xây dựng các ngôi nhà mới trong vài khu định cư mà thôi. Vì chuyện nội bộ, Thủ tướng Netanyahu phải dè dặt là điều dễ hiểu.
Các cuộc họp ở Jerusalem lần này sẽ không có các lãnh tụ hai bên đến họp mà chỉ có cấp Trưởng phái đoàn, nhưng đã có lời ước hẹn là sẽ đạt thỏa hiệp trong vòng 1 năm. Như vậy là sẽ không có sự bỏ cuộc của Palestine. Tuy nhiên Mỹ sẽ không vắng mặt. Ngoại trưởng Hillary Clinton sẽ tham dự với vai trò dễ hiểu: đó là dùng sức ép của Mỹ để hai bên từ bỏ hận thù, nhượng bộ lẫn nhau, tìm thế chung sống hòa bình.
Nên nhớ sự thù hận này đã kéo dài từ 60 năm qua, sau khi người Do thái lưu vong trở về giải đất Palestine để lập quốc vào năm 1948. Đức quốc xã dưới quyền độc tài khát máu của Hitler đã tàn sát người Do thái trong các lò hỏa thiêu. Sau khi quân đồng minh đánh tan phe Trục trong Thế chiến II, dân Do thái mới có cơ hội tái lập quốc gia của họ và được LHQ công nhận. Bây giờ hãy chờ một năm nữa về cuộc hòa giải giữa hai dân tộc Trung Đông Do thái và Á Rập.
Vậy nước Iran nghĩ sao" Iran đang nóng nẩy chờ hòa đàm Isreal- Palestine tan vỡ, bây giờ giống như người khát nước lại bị bắt buộc phải chờ đến một năm nữa...thật khổ.