Sau khi nghe ông Khải báo cáo chuyến viếng thăm Hoa Kỳ và Gia Nã Đại từ ngày 19 đến 29 tháng 6 và sau khi nắm vững nội dung thảo luận Hội nghị lần thứ 12 của Trung ương đảng từ ngày 4 đến 13 tháng 7, ông Trần Đức Lương, chủ tịch nước đã dẫn một đoàn tùy tùng lên đường thăm Trung Quốc từ ngày 18 đến 22 tháng 7. Đây là lần thứ hai ông Lương đi Tàu, lần thứ nhất vào tháng 12 năm 2000 do lời mời của Giang Trạch Dân. So với chuyến Mỹ du của ông Khải thì phái đoàn Hoa du của ông Lương không bề thế, tháp tùng có Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Bộ trưởng ngoại giao Nguyễn Di Niên, Chủ nhiệm văn phòng chủ tịch nước Nguyễn Văn Chiến, Bộ trưởng thương mại Trương Đình Tuyển, Bộ trưởng kế hoạch và đầu tư Võ Hồng Phúc, Bộ trưởng công nghiệp Hoàng Trung Hải, Bộ trưởng văn hóa - thông tin Phan Quang Nghị và khoảng 40 doanh nhân, cán bộ đảng và nhà nước. Trên bề mặt, theo giải thích của cả hai phía thì chuyến Hoa du của ông Trần Đức Lương nằm trong khuôn khổ đánh dấu kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước từ năm 1950, sau khi Hồng quân Trung Cộng chiếm Hoa Lục vào tháng 10 năm 1949. Nhưng tìm ẩn bên trong, chuyến đi của ông Lương mang nặng dấu ấn chính trị hơn là kinh tế như báo chí loan tải.
Cũng giống như nhiều chuyến viếng thăm trước đây, ông Lương đã được sắp xếp hội kiến với hầu hết các nhân vật cao cấp của đảng Cộng sản Trung Quốc như tổng bí thư đảng kiêm chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào, thủ tướng Ôn Gia Bảo, chủ tịch quốc hội Ngô Bang Quốc. Song song, hai phía cũng đã tổ chức một hội thảo mang tên Diễn Đàn doanh nghiệp Việt Nam - Trung Quốc, quy tụ 350 doanh nhân của hai phía trong đó có 270 doanh nhân Trung Quốc tham dự, mà chủ đích là để giúp cho Cộng sản Việt Nam vận động đầu tư và quảng cáo thương phẩm hầu mở rộng thị trường Hoa Lục. Tại Hội thảo này, Nguyễn Tấn Dũng đã dăng đàn thuyết trình, quảng cáo về tiềm lực tiêu thụ của 82 triệu người dân Việt Nam để thu hút vốn đầu tư từ doanh nhân Trung Quốc. Trong dịp này, Trung Quốc và Cộng sản Việt Nam đã ký hai văn kiện quan trọng. Một là hiệp định giữa hai bên về việc Cộng sản Việt Nam gia nhập WTO và hai là Hiệp định khung giữa hai bên trong việc Trung Quốc cung cấp cho Cộng sản Việt Nam khoản tín dụng ưu đãi. Tuy hai văn kiện này hoàn toàn mang nội dung kinh tế nhưng để tiến đến việc ký kết trong lần này, quả là phía Trung Quốc có những quan tâm về sự tiếp cận gần đây của Hà Nội đối với Hoa Thịnh Đốn qua chuyến đi Mỹ du của ông Khải vừa rồi.
Theo như ông Trần Đình Tuyến, bộ trưởng thương mại nói là quá trình đàm phán giữa Trung quốc và Cộng sản Việt Nam trong việc gia nhập WTO tiến rất là chậm trong nhiều năm qua; nhưng bỗng nhiên trong vòng đàm phán vào ngày 29, 30 tháng 6 và 1 tháng 7 vừa qua, Trung Quốc đã tích cực và dễ dãi hơn so với các lần trước, và đã thông qua một cách nhanh chóng những điểm cơ bản, chỉ còn lại một số điểm nhỏ sẽ có thể thông qua vào cuối tháng 7. Nhìn vào thời điểm mà Trung Quốc thay đổi thái độ nói trên ta thấy là chuyến Mỹ du của ông Khải có làm cho Bắc Kinh bận tâm. Sự bận tâm này biểu hiện trên ba điểm:
Thứ nhất, việc ông Khải gặp bộ trưởng quốc phòng Mỹ, chính thức đồng ý tham gia chương trình huấn luyện quân sự và quân y (IMET) của Hoa Kỳ là một khởi điểm để từng bước đưa Cộng sản Việt Nam có thể tiến đến các hợp tác quân sự với Mỹ trong lâu dài. Đây là điều Bắc Kinh không muốn vì sẽ trở thành một đối thủ quân sự nằm sát cạnh phía Nam dưới những ảnh hưởng của Mỹ. Ở vị trí ngày hôm nay người ta có thể không tin hay đánh giá thấp về các dự kiến nói trên, nhưng với sự bành trướng thế và lực của Bắc Kinh trong vài năm qua, trong khi khả năng tác chiến và quân cụ yếu kém của Cộng sản Việt Nam, Hà Nội phải nhờ Hoa Kỳ và Hoa Kỳ sẵn sàng cộng tác nên Bắc Kinh có nhu cầu lôi kéo Hà Nội.
Thứ hai, trong lần gặp gỡ này, Hồ Cẩm Đào không chỉ nhắc đến tinh thần hũu nghị 16 chữ mà Giang Trạch Dân đã đề xướng cách nay mấy năm, mà còn đề nghị cả hai sẽ thực hiện bốn tốt, đó là 1/ tăng cường gặp gỡ cấp cao; 2/không ngừng mở rộng quy mô mậu dịch; 3/giải quyết thỏa đáng vấn đề biên giới; 4/tăng cường hợp tác trên các lãnh vực nhân văn. Từ đó, 'bốn tốt' đã trở thành nhóm chữ, được các lãnh đạo Bắc Kinh lập đi lập lại trong các cuộc nói chuyện với ông Lương và phái đoàn. Rõ ràng là Bắc Kinh như muốn ôm choàng lấy Hà Nội khi đưa ra đề nghị hai phía cùng thực hiện 'bốn tốt', và nếu những đề nghị này được Bắc Kinh và Hà Nội thi hành tận tình thì Cộng sản Việt Nam khó thoát ra khỏi vòng kiềm tỏa của Bắc Kinh.
Thứ ba, Hoa Kỳ và Bắc Kinh hiện đang là bạn hàng số 1 của Cộng sản Việt Nam. Mức trao đổi mậu dịch giữa Cộng sản Việt Nam với Trung Quốc và Hoa Kỳ là 5 tỷ mỗi năm. Con số này sẽ gia tăng và người ta dự kiến sẽ đạt 10 tỷ Mỹ kim trước năm 2010. Cả hai Trung Quốc và Hoa Kỳ có số dự án đầu tư tương đương tại Việt Nam, nhưng Trung Quốc nhờ gần ngay Việt Nam và do mối quan hệ quá khứ, cả hai đang tiến hành thành lập 'hai hành lang - hai vành đai kinh tế' từ vùng Quảng Tây chạy dài sang Hà Nội, do ý kiến đề xướng của Giang Trạch Dân. Sự mở rộng giao thương kinh tế giữa Cộng sản Việt Nam với Hoa Kỳ và Trung Quốc trong một hoàn cảnh nói trên, không mang nhiều lợi ích đến cho dân tộc mà chỉ để phục vụ cho các nhóm tài phiệt đồng thời biến thành nơi tranh đoạt quyền lực của nước ngoài.
Những diễn tiến trong quan hệ Việt - Trung nói trên, chúng ta không thể coi thường mà nó sẽ trở thành một vấn nạn cho dân tộc trong lâu dài, khi mà Cộng sản Việt Nam chỉ nghĩ đến nhu cầu tìm chỗ dựa hầu giữ chặt quyền lực trong tay. Do đó, chuyến Hoa du của ông Lương được tô vẽ màu hồng về những ký kết các văn kiện hợp tác kinh tế, nhất là ký hiệp định hỗ trợ Cộng sản Việt Nam gia nhập WTO; nhưng xét cho cùng thì chuyến đi này một lần nữa cho thấy là Hà Nội còn lệ thuộc quá nhiều vào Bắc Kinh. Sự lệ thuộc này sẽ ảnh hưởng đến nội dung chuẩn bị đại hội X của đảng Cộng sản Việt Nam, trên cả hai mặt nhân sự và đường lối. Chờ xem.
Lý Thái Hùng
Cũng giống như nhiều chuyến viếng thăm trước đây, ông Lương đã được sắp xếp hội kiến với hầu hết các nhân vật cao cấp của đảng Cộng sản Trung Quốc như tổng bí thư đảng kiêm chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào, thủ tướng Ôn Gia Bảo, chủ tịch quốc hội Ngô Bang Quốc. Song song, hai phía cũng đã tổ chức một hội thảo mang tên Diễn Đàn doanh nghiệp Việt Nam - Trung Quốc, quy tụ 350 doanh nhân của hai phía trong đó có 270 doanh nhân Trung Quốc tham dự, mà chủ đích là để giúp cho Cộng sản Việt Nam vận động đầu tư và quảng cáo thương phẩm hầu mở rộng thị trường Hoa Lục. Tại Hội thảo này, Nguyễn Tấn Dũng đã dăng đàn thuyết trình, quảng cáo về tiềm lực tiêu thụ của 82 triệu người dân Việt Nam để thu hút vốn đầu tư từ doanh nhân Trung Quốc. Trong dịp này, Trung Quốc và Cộng sản Việt Nam đã ký hai văn kiện quan trọng. Một là hiệp định giữa hai bên về việc Cộng sản Việt Nam gia nhập WTO và hai là Hiệp định khung giữa hai bên trong việc Trung Quốc cung cấp cho Cộng sản Việt Nam khoản tín dụng ưu đãi. Tuy hai văn kiện này hoàn toàn mang nội dung kinh tế nhưng để tiến đến việc ký kết trong lần này, quả là phía Trung Quốc có những quan tâm về sự tiếp cận gần đây của Hà Nội đối với Hoa Thịnh Đốn qua chuyến đi Mỹ du của ông Khải vừa rồi.
Theo như ông Trần Đình Tuyến, bộ trưởng thương mại nói là quá trình đàm phán giữa Trung quốc và Cộng sản Việt Nam trong việc gia nhập WTO tiến rất là chậm trong nhiều năm qua; nhưng bỗng nhiên trong vòng đàm phán vào ngày 29, 30 tháng 6 và 1 tháng 7 vừa qua, Trung Quốc đã tích cực và dễ dãi hơn so với các lần trước, và đã thông qua một cách nhanh chóng những điểm cơ bản, chỉ còn lại một số điểm nhỏ sẽ có thể thông qua vào cuối tháng 7. Nhìn vào thời điểm mà Trung Quốc thay đổi thái độ nói trên ta thấy là chuyến Mỹ du của ông Khải có làm cho Bắc Kinh bận tâm. Sự bận tâm này biểu hiện trên ba điểm:
Thứ nhất, việc ông Khải gặp bộ trưởng quốc phòng Mỹ, chính thức đồng ý tham gia chương trình huấn luyện quân sự và quân y (IMET) của Hoa Kỳ là một khởi điểm để từng bước đưa Cộng sản Việt Nam có thể tiến đến các hợp tác quân sự với Mỹ trong lâu dài. Đây là điều Bắc Kinh không muốn vì sẽ trở thành một đối thủ quân sự nằm sát cạnh phía Nam dưới những ảnh hưởng của Mỹ. Ở vị trí ngày hôm nay người ta có thể không tin hay đánh giá thấp về các dự kiến nói trên, nhưng với sự bành trướng thế và lực của Bắc Kinh trong vài năm qua, trong khi khả năng tác chiến và quân cụ yếu kém của Cộng sản Việt Nam, Hà Nội phải nhờ Hoa Kỳ và Hoa Kỳ sẵn sàng cộng tác nên Bắc Kinh có nhu cầu lôi kéo Hà Nội.
Thứ hai, trong lần gặp gỡ này, Hồ Cẩm Đào không chỉ nhắc đến tinh thần hũu nghị 16 chữ mà Giang Trạch Dân đã đề xướng cách nay mấy năm, mà còn đề nghị cả hai sẽ thực hiện bốn tốt, đó là 1/ tăng cường gặp gỡ cấp cao; 2/không ngừng mở rộng quy mô mậu dịch; 3/giải quyết thỏa đáng vấn đề biên giới; 4/tăng cường hợp tác trên các lãnh vực nhân văn. Từ đó, 'bốn tốt' đã trở thành nhóm chữ, được các lãnh đạo Bắc Kinh lập đi lập lại trong các cuộc nói chuyện với ông Lương và phái đoàn. Rõ ràng là Bắc Kinh như muốn ôm choàng lấy Hà Nội khi đưa ra đề nghị hai phía cùng thực hiện 'bốn tốt', và nếu những đề nghị này được Bắc Kinh và Hà Nội thi hành tận tình thì Cộng sản Việt Nam khó thoát ra khỏi vòng kiềm tỏa của Bắc Kinh.
Thứ ba, Hoa Kỳ và Bắc Kinh hiện đang là bạn hàng số 1 của Cộng sản Việt Nam. Mức trao đổi mậu dịch giữa Cộng sản Việt Nam với Trung Quốc và Hoa Kỳ là 5 tỷ mỗi năm. Con số này sẽ gia tăng và người ta dự kiến sẽ đạt 10 tỷ Mỹ kim trước năm 2010. Cả hai Trung Quốc và Hoa Kỳ có số dự án đầu tư tương đương tại Việt Nam, nhưng Trung Quốc nhờ gần ngay Việt Nam và do mối quan hệ quá khứ, cả hai đang tiến hành thành lập 'hai hành lang - hai vành đai kinh tế' từ vùng Quảng Tây chạy dài sang Hà Nội, do ý kiến đề xướng của Giang Trạch Dân. Sự mở rộng giao thương kinh tế giữa Cộng sản Việt Nam với Hoa Kỳ và Trung Quốc trong một hoàn cảnh nói trên, không mang nhiều lợi ích đến cho dân tộc mà chỉ để phục vụ cho các nhóm tài phiệt đồng thời biến thành nơi tranh đoạt quyền lực của nước ngoài.
Những diễn tiến trong quan hệ Việt - Trung nói trên, chúng ta không thể coi thường mà nó sẽ trở thành một vấn nạn cho dân tộc trong lâu dài, khi mà Cộng sản Việt Nam chỉ nghĩ đến nhu cầu tìm chỗ dựa hầu giữ chặt quyền lực trong tay. Do đó, chuyến Hoa du của ông Lương được tô vẽ màu hồng về những ký kết các văn kiện hợp tác kinh tế, nhất là ký hiệp định hỗ trợ Cộng sản Việt Nam gia nhập WTO; nhưng xét cho cùng thì chuyến đi này một lần nữa cho thấy là Hà Nội còn lệ thuộc quá nhiều vào Bắc Kinh. Sự lệ thuộc này sẽ ảnh hưởng đến nội dung chuẩn bị đại hội X của đảng Cộng sản Việt Nam, trên cả hai mặt nhân sự và đường lối. Chờ xem.
Lý Thái Hùng
Gửi ý kiến của bạn
