Trong cuộc họp ở Bạch Cung hai bên đã thảo luận về việc Việt Nam muốn gia nhập WTO (Tổ chức Mậu dịch Thế giới), các vấn đề kinh doanh, nhân quyền và một thỏa hiệp mà Bush nói sẽ làm dễ dàng hơn cho việc thờ phụng tự do ở Việt Nam. Chuyến đi Mỹ của Khải giống như một màn kịch đã được biên soạn kỹ từ trước, đặc biệt có nhiều mùi vị tư bản. Đầu tuần Khải chứng kiến việc ký hợp đồng mua 4 phi cơ chở khách Boeing 787 ở Seattle, thăm cơ sở Microsoft và hội kiến với Bill Gates. Hai bên loan báo thỏa ước huấn luyện và cải tiến thêm cho các công ty kỹ thuật thông tin ở Việt Nam, lại thêm việc tặng máy điện toán và nhu liệu cho Việt Nam để huấn luyện 50,000 giáo viên. Tuần này Khải cũng đến thăm Thị trường Chứng khoán New York và được rung chuông, một vinh dự giới tư bản Mỹ thường dành cho các vị thượng khách. Đây là màn biểu diễn đỉnh cao sự hợp tác và trao đổi giữa Cộng sản Việt Nam và tư bản Mỹ.
Tuy nhiên cũng không nên chỉ xem bề ngoài cuộc trình diễn, cần phải nhìn thấu đến những gì ngầm ở bên trong của cái gọi là hợp tác và trao đổi. Trước hết Khải muốn thuyết phục Bush lên tiếng ủng hộ Việt Nam gia nhập WTO. Thật ra Hà Nội không cần vào WTO cho sớm vì trước sau rồi cũng được. Cái mà Hà Nội mong muốn nhất là được hưởng quy chế tối huệ quốc của Mỹ vì nó có lợi cho Việt Nam trong việc bán hàng qua Mỹ. Khi có cái tối huệ này, tự nhiên Việt Nam sẽ được vào WTO. Thế nhưng việc cấp tối huệ cho Việt Nam lại bị vướng mắc bởi một đạo luật của Quốc hội không cấp tối huệ cho nước nào còn vi phạm nhân quyền và tự do tôn giáo. Không có chuyện tặng không mà chỉ có trao đổi, vậy mấy ông Cộng sản Hà Nội có gì trao đổi" Nếu không có mánh khóe gì qua mặt, có lẽ còn phải chờ.
Đối với Mỹ quan trọng nhất là lãnh vực hợp tác quân sự và trao đổi tin tức tình báo, vì có dính đến chiến lược của Ngũ giác đài ở Đông Nam Á. Về việc này người ta chỉ mới thấy một chuyện nhỏ, đó là thỏa hiệp cho phép Việt Nam được tham dự một chương trình huấn luyện quân sự Mỹ vẫn dành cho nước ngoài. Indonesia đã được theo chương trình này, nay Việt Nam cũng muốn theo để làm gì" Sau tấm phông đang có cặp mắt của Trung Quốc ngấp nghé, Khải đã phải thanh minh trước là Quân đội Nhân dân Việt Nam chỉ học về Quân y và Anh ngữ. Mục đích này cũng hơi khôi hài một chút, vì theo Chủ biên của tạp chí quốc phòng Jane, Việt Nam muốn Mỹ bỏ lệnh cấm vận để mua thiết bị và chuyển giao kỹ thuật quân sự. Mỹ thấy có lợi trong việc này, vì với những bước nhỏ lúc đầu, Việt Nam sẽ bị lôi cuốn dần vào thế hợp tác chiến lược với Mỹ nếu khi thấy trực tiếp bị đe dọa bởi một thế lực thứ ba.
Về việc trao đổi tin tình báo đặt trong khung cảnh nỗ lực chống khủng bố quốc tế, Việt Nam đã vui vẻ chấp nhận. Ở Việt Nam không có nạn khủng bố al-Qaida và số người theo đạo Hồi cũng quá ít, nhưng mấy anh Cộng sản vẫn ham “chống khủng bố” vì thấy có thể lợi dụng cái mũ có nhãn hiệu quốc tế này chụp lên đầu những người chống đối chế độ, những người tranh đấu cho tự do dân chủ ở Việt Nam. Mỹ lẽ nào không nhìn thấy ý đồ này, nhưng vẫn chấp nhận vì thấy có mối lợi lớn hơn về chiến lược. Mỹ muốn Việt Nam làm đầu tầu cho một thế hợp tác tình báo rộng lớn để lôi cuốn những mước có đông dân Hồi giáo ở Đông Nam Á. Tóm lại hợp tác chiến lược hay tình báo cũng lại là màn mua bán đổi chác, thành thực thì ít nhưng toan tính kiếm lợi riêng thì nhiều.
Bởi vậy điểm đáng chú ý nhất trong chuyến đi của Phan Văn Khải không phải là cuộc họp với TT Bush ở Bạch Cung mà là cuộc họp với Chủ tịch đại Công ty Microsoft. Khải có vẻ thích thú cuộc họp này, vì Bill Gates đã ký kết thỏa ước giúp các công ty kỹ thuật cao về thông tin Việt Nam. Nhưng cũng có thể vì một lý do khác. Theo tin CNN, tuần trước Microsoft bị giới Internet chỉ trích vì đã giúp nhà cầm quyền Trung Quốc đặt máy tự động kiểm duyệt e-mail và blogs viết bằng tiếng Hoa. Một Cổng lưới mới của Trung Quốc nằm trong không phận của lưới Microsoft (MSN) và có cứ điểm ở Hoa Lục, đã được kỹ thuật Microsoft gắn cho một máy tự động kiểm duyệt. Khi nào thấy mấy chữ bị Trung Quốc cấm nói và viết như dân chủ, tự do và nhân quyền, lập tức máy phát ra lời cảnh cáo: “Có chữ bị cấm trong mail, yêu cầu delete ngay”. Dân chơi Lưới Internet gốc Hoa trong và ngoài nước bèn ơi ới gọi nhau: Coi chừng, Cổng có thằng gác rồi. Không gian MSN có dành một khoảng trống miễn lệ phí cho dân Internet đặt bảng cáo ngắn (blog) có móc cả vào Cổng Internet Trung Quốc. Một nhân viên của Microsoft ở Seattle xác nhận công ty này đã hợp tác với chính quyền Trung Quốc gắn máy kiểm duyệt. Việc làm ăn của của Microsoft phát đạt lớn ở Hoa lục. Đây cũng là nguyên lý “đôi bên cùng có lợi”, nên có người thấy mà ham.
Cộng sản Việt Nam bắt đầu đi theo tư bản Mỹ chăng" Nó chỉ theo ở chỗ nào có lợi cho việc củng cố chế độ của nó. Chỗ nào bất lợi, nó không theo, hay bắt chẹt để đòi đôi bên cùng có lợi.