Tinh Thần Ngô Quang Kiệt
Vi Anh
Tin AFP, Tòa Thánh Vatican ra thông báo cho biết Đức Giáo Hoàng Benedicto 16 đã chấp thuận cho Đức Tổng Giám Mục Hà Nội Giuse Ngô Quang Kiệt từ chức và đồng thời bổ nhiệm Đức Phó Tổng Giám mục Phêrô Nguyễn Văn Nhơn lên thay. Và cũng trong thông báo này, tin AsiaNews.it cho biết Đức Giáo Hoàng cũng đã chấp nhận bổ nhiệm cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp làm Giám mục giáo phận Vinh thay thế cha Phaolô Maria Cao Đình Thuyên, do đã cao tuổi, một bổ nhiệm và điền thế đột ngột ít ai ngờ. Hà nội và Vinh là nơi giáo dân cầu nguyện đòi công lý và sự thật trong các vụ tranh chấp về đất đai giữa Giáo hội với Nhà nước Việt Nam CS. Tại Vinh số giáo dân THAM dự lúc cao đến mấy chục ngàn người.
Hai tin này không những gây chấn động cực độ cho giáo dân mà nhân dân VN nữa vì người dân Việt đã rất quan tâm, rất ủng hộ tinh thần việc làm của giáo dân Công Giáo. Bây giờ ván đã đóng thuyền, Đức Tổng Giám mục đã rời VN, có tin đi Mỹ. Giáo dân buồn xa người “đồng sanh đồng tử” với giáo dân trong những tháng ngày khó khăn có máu, nước mắt, mổ hôi, có tù đày, trấn áp. Người dân Việt nói chung, ở Bắc, ở Nam, ở Trung, và ở hải ngoại tiếc uổng tạm vắng vị lãnh đạo tinh thần tiên phuông hành động một cách cụ thể và bằng một phương pháp đầy sáng tạo là đòi hỏi bằng cầu nguyện theo nghi thức của người có tín ngưỡng.
Giáo Hội Công Giáo ở VN tuy là thành tố của Toà Thánh Vatican, vẫn là Giáo Hội Công Giáo VN - chữ VN dính liển với Giáo hội Công Giáo. Giáo dân Công Giáo VN trước khi vô đạo, đang theo đạo Công Giáo là dòng giống Lạc Hồng, là người Việt, và là đồng bào VN. Công Giáo tuy từ La mã, từ Vatican tận Tây Phương cùng với người Lang xa, người Tây ban nha, Bồ đào Nha đến xứ sở VN này, nhưng đã sống với đất nước và nhân dân VN vói bao nhiêu vui buồn, thăng trầm cùng đất nước và nhân dân VN trên một thế kỷ, số giáo dân đã lên tới 6 triệu người, đông hàng thứ hai Á châu, chỉ sau Philippines. Nhưng bây giờ hai người Việt Công giáo được nhân dân VN ngưỡng mộ, một người rời khỏi VN, một người rời khỏi Vinh, cuộc ra đi nào mà không xa cách, không nhớ thương, không buồn tiếc, không mất mát, “ra đi là chết một hai phần nào” (partir c’ est mourir un peu).
Dù cho như lời Giám mục Nguyễn Chí Linh, “Theo truyền thống thì Vatican rất bản lĩnh trong mặt trận ngoại giao. Bởi vì không phải Việt Nam là nước đầu tiên gặp rắc rối, nhiều nước đã từng gặp. Nguyên tắc làm việc của Bộ ngoại giao Tòa thánh và của Bộ Truyền giáo là không phát ngôn, không phát biểu gì về những hoàn cảnh cụ thể mà chỉ đưa ra những định hướng mà thôi”; dù để một bên lý do nặc lịnh từ dịch hay từ chức để trị bịnh sau này sớm muộn gì cũng biết, còn quá sớm để biết quyết định của Vatican cao thấp, cân phân lợi hại như thế nào cho Vatican và cho Giáo Hội VN - cái biết chắc và rõ vì đó là sự kiện rõ ràng là, sự kiện ra đi của hai vị lãnh đạo tinh thần tôn giáo được lòng giáo dân, được lòng người dân Việt đang sống trong chế độ CS, là một mất mát lớn cho Công Giáo toàn cầu nói chung và Công Giáo VN nói riêng. Mất đi một cơ hội bằng vàng để giáo Hội Công Giáo VN đi vào lòng dân tộc Việt.
Trong diễn từ chúc mừng nhân thánh lễ ngày hôm ấy, cũng chính Giám mục Nguyễn Chí Linh, Phó chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam đã nhìn nhận rằng việc bổ nhiệm Đức cha Nhơn làm Tổng giám mục phó Hà Nội «đã gây ra một số tranh cãi trong những ngày qua. Có người bi quan cho đó là sai lầm của Tòa Thánh Vatican, là dấu hiệu của một Hội đồng Giám mục Việt Nam đang bị phân hóa, bị khuynh loát, thậm chí là một trang sử buồn cho Giáo hội Việt Nam và cách riêng cho Tổng giáo phận Hà Nội.» Còn giáo dân, theo tin Đài RFA có âm chứng của nhiều người, thì “ngày 7/5, thánh lễ đón chào Đức tân Tổng giám mục phó Hà Nội Nguyễn Văn Nhơn đã được cử hành tại Nhà thờ Chính tòa. Rất đông giáo dân đã đến dự thánh lễ này, nhưng nhiều người trong số họ đến để tôn vinh Đức Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt, hơn là để hoan nghênh người sẽ kế vị Ngài mà Vaican đã minh thị cử nhiệm.”
Và đây là cơ hội để chế độ độc tài đảng trị toàn diện CS Hà nội bắt chước Đại sứ Trung Cộng ở Hà nội, nói bằng giọng bá quyền nói với Giáo Hội và giáo dân Công Giáo VN cũng như đối với các tôn giáo khác và các nhà tranh đấu cho tự do, dân chủ, nhân quyền VN, rằng “hợp tác thì phát triễn, đấu tranh là thất bại.” Từ lâu, CS Hà nội không hề che giấu ý muốn đẩy Đức Tổng giám mục Ngô Quang Kiệt ra khỏi chức vụ này, kể từ khi Ngài mạnh mẽ lên tiếng đòi công lý và sự thật trong các vụ tranh chấp về đất đai giữa Giáo hội với Nhà nước Việt Nam. Mới đây Thông tấn xã VNCS, ngày 7/5 và sau đó được các báo khác của Đảng Nhà Nước nhất tề loan tải, «Theo ban Tôn giáo chính phủ, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam, ngày 22/4, Giáo hoàng Benedict XVI đã bổ nhiệm Giám mục Phêrô Nguyễn Văn Nhơn, Giám mục Giáo phận Đà Lạt, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam làm Tổng Giám mục Phó Tổng Giáo phận Hà Nội với quyền kế vị ». Trong tình hình Hà nội và Vatican đang cố gắng cải thiện quan hệ để tiến tới thiết lập bang giao, giới phân tích thời cuộc cũng như một số lớn giáo dân Công Giáo và người dân Việt tự hỏi phải chăng Vatican «hy sinh» Đức Tổng Giám Mục Ngô quang Kiệt cho mục tiêu bang giao giữa Hà nội và Vatican.
CS Hà nội có thể thành công trong việc dùng thế quyền vận động đẩy Đức Tổng Giám mục Ngô quang Kiệt ra ngoại quốc, Giám mục Cao Đình Thuyên ra khỏi toà giám mục Vinh. Nhưng CS Hà nội không thể đẩy tinh thần đấu tranh công lý và sự thật ra khỏi giáo dân. Tinh thần Ngô quang Kiệt sẽ sống và tranh đấu với giáo dân Công Giáo VN và Dân Oan VN, trong lòng dân tộc Việt. Xin Ân Trên và hồn thiêng sông núi VN phù trợ cho người ra đi và kẻ ở lại biến đau thương thành hành động trên con đường giành lại tự do, dân chủ, nhân quyền VN, là những quyền căn bản khi Con Người sanh ra với tư cách Con Người.