Tội ác: Kato Tomohiro, tên cuồng sát trên đường phố Đông Kinh - Vũ Hải
Tội ác thường đi đôi với các vụ án giết người. Có rất nhiều động cơ dẫn đến hành động ra tay sát hại nạn nhân mà đa số là vì tiền tài, quyền lợi, danh vọng, thù hận, tình yêu hoặc che đậy những chuyện xấu xa lỗi lầm. Ngoài ra, cũng có một số trường hợp giết người với mức độ hàng loạt và công khai giữa đám đông vì tâm lý bị ức chế và bất mãn với cuộc đời vốn là tính đặc thù của khuynh hướng phạm tội tại quốc gia Nhật Bản. Vụ án “tên cuồng sát trên đường phố Đông Kinh” sau đây là một thí dụ điển hình.
Có lẽ ký ức của dư luận người dân Nhật vẫn chưa phai mờ về hình ảnh một tên sát nhân điên cuồng lái chiếc xe truck hiệu Isuzu lao vào đám đông khách bộ hành trên đường phố khu Akihabara, sau đó còn nhảy xuống la hét và dùng dao đâm chém một cách điên cuồng khiến 7 người bị tử vong và nhiều người khác bị trọng thương. Trong số 7 nạn nhân bị thiệt mạng, có 6 người đàn ông từ 19 đến 74 tuổi và một phụ nữ 21 tuổi. Đây là vụ án mạng đẫm máu gây chấn động dư luận xứ Phù Tang, xảy ra cách đây hơn một năm vào trưa chủ nhật ngày 8/6/2008 trên đường phố của khu bán đồ điện tử nổi tiếng Akihabara nằm trong trung tâm thủ đô Đông Kinh, Nhật Bản.
Trong bối cảnh các vụ án hình sự sử dụng hung khí, đặc biệt là dùng dao để cướp của giết người đang có chiều hướng gia tăng trong xã hội Nhật Bản thì vào trưa ngày 8/6/2008, sở cảnh sát khu Akihabara đã nhận được hàng loạt cú điện thoại cho biết có một người đàn ông đeo kính cận, mặc bộ đồ vét màu nâu nhạt có áo lót bên trong màu xanh đậm, chân mang giầy thể thao màu đen đế trắng, tay cầm dao đâm chém túi bụi khách bộ hành trên đường. Ngay sau đó, khoảng 20 xe cảnh sát, 17 xe cứu thương và đội cứu hỏa đô thành Đông Kinh chạy đến hiện trường và nhân viên cảnh sát đã bắt được kẻ sát nhân điên cuồng. Trước khi bị cảnh sát còng tay, hung thủ đã kháng cự rất mãnh liệt.
Vụ án nghiêm trọng này còn khiến dư luận dân chúng hoang mang và bất an về mức độ bảo vệ an toàn, giữ gìn trật tự của cảnh sát Nhật Bản vì đất nước này vốn nhỏ hẹp nên mật độ dân cư thường tập trung nhiều tại các khu phố thương mại sầm uất vốn là “điểm nhắm” thích hợp cho những tay sát nhân máu lạnh như trường hợp vụ án cuồng sát Akihabara.
Từ trước đến nay, Nhật Bản nổi tiếng là một quốc gia có nền trị an hàng đầu thế giới với hệ thống đồn bót cảnh sát và lực lượng cơ động (Kidotai) được bố trí chặt chẽ trên toàn quốc. Ngoài ra, chính phủ Nhật Bản còn áp dụng thật nghiêm khắc đạo luật kiểm soát các loại vũ khí có thể gây án mạng như súng, gươm, dao, búa, côn, trượng v.v... Do đó, trong cuộc họp báo khẩn cấp vào buổi tối cùng ngày 8/6/2008, phát ngôn viên Đổng Lý Văn Phòng Nội Các Nhật Bản là ông Machimura Nobutaka đã tuyên bố rằng các quan chức phụ trách luật hình sự sẽ xem xét lại luật giới hạn quyền sử dụng dao của người dân.
Thủ phạm bị bắt nhanh chóng sau đó được xác nhận họ tên là Kato Tomohiro (đương thời 25 tuổi), làm việc bán thời gian tại một xưởng lắp ráp xe hơi ở tỉnh Shizuoka, giáp ranh với thủ đô Đông Kinh. Theo kết quả điều tra ban đầu, sở cảnh sát Akihabara cho biết trước khi ra tay giết người, Tomohiro đã dùng điện thoại di động gửi một bản “lịch trình hành động” của hắn lên mạng Internet để thông báo kế hoạch, trong đó có đoạn: “Tôi sẽ giết người ở Akihabara bằng cách dùng xe húc vào đám đông. Nếu vẫn chưa đạt được mục đích này thì tôi sẽ dùng tới dao. Xin chào tạm biệt mọi người”. Trước đó Tomohiro cũng từng đưa lên các trang web Nhật Bản hơn 30 lần cảnh cáo về kế hoạch giết người dưới dạng nặc danh. Đặc biệt là từ ngày 27/5/2008 một số lời cảnh cáo cụ thể của Tomihiro mang tựa đề “Thảm Họa Akihabara” cũng xuất hiện rải rác trên các trang mạng rao vặt quảng cáo đồ cũ. Khi bị hỏi về động cơ gây án, Tomohiro trả lời một cách lạnh lùng: “Tôi rất mệt mỏi trong cuộc sống hiện tại và chán ghét mọi thứ trên đời nên đến Akihabara để giết người, giết ai cũng được, chỉ có vậy thôi”.
Ngay ngày hôm sau, tin tức liên quan đến “Thảm Họa Akihabara” đã tràn ngâp trên trang nhất của các tờ báo và trở thành tin nóng được loan tải trên các cơ quan truyền thanh và truyền hình Nhật Bản. Theo các chi tiết tìm hiểu về đời tư của Tomohiro thì hắn vốn rất say mê đọc truyện tranh (tiếng Nhật gọi là Manga) thể loại hài hước và các trò chơi game điện tử. Dựa vào đó, các nhà phân tích tâm lý cho rằng có lẽ Tomohiro bị ảnh hưởng của những loại game có nội dung khích động bạo lực, đề cao tính cách anh hùng cá nhân nên trở thành kẻ giết người không gớm tay. Bởi lẽ, trong bài luận văn tốt nghiệp đại học Tomohiro đã từng gửi kèm theo bức ảnh của một nhân vật mà hắn cho đó là vị anh hùng với lời chú giải khá trừu tượng bằng Anh ngữ là “Crooked”. Hơn nữa, những người hàng xóm của Tomohiro còn cho biết Tomohiro là một thanh niên hiền lành, học khá và rất yêu chuộng các môn thể thao. Mặt khác, ông Hashimoto Naoyuki, đại diện của hãng “Kanto Auto” là nơi Tomohiro làm việc khi gây án, cũng trình bày nhận xét về con người Tomohiro rằng: “Theo tôi được biết, Kato Tomohiro là một nhân viên chăm chỉ, anh ta làm viêc rất siêng năng và hoàn toàn không có những hành động hoặc thái độ quá khích nào”. Tuy nhiên, ông Namai Osamu, trưởng xưởng lắp ráp xe hơi của hãng “Kanto Auto” lại trình bày: “Có lẽ Kato Tomohiro gặp khó khăn trong vấn đề sinh kế vì anh ta vừa bị cho tạm nghỉ vào tuần trước. Vào ngày cuối cùng khi nhận được thông báo nghỉ việc, Tomohiro đã la hét to tiếng với một đồng nghiệp khác vì anh ta không tìm thấy đồng phục của mình. Sau đó, tuy Tomohiro được đưa cho bộ đồng phục mới nhưng anh ta không nhận và quay đầu bước ra khỏi xưởng”.
Qua vụ án do Tomohiro gây ra công khai giữa ban ngày trên đường phố đông đúc người qua lại, một lần nữa cho thấy sự bùng nổ của tâm trạng bất mãn hoặc phiền muộn do bị ức chế lâu ngày thường dẫn đến khuynh hướng phạm tội của đa số người Nhật nhất là giới trẻ. Người Nhật vốn có bản tính thâm trầm ít khi bộc lộ cảm nghĩ thực sự mặc dù bề ngoài họ luôn chào hỏi vồn vã mỗi khi gặp gỡ. Trong đó, giới trí thức trung niên Nhật Bản cũng chiếm tỷ lệ không ít về các tội phạm phản ảnh sự ức chế tình dục như sờ mó phụ nữ trên xe điện, ăn cắp đồ lót phụ nữ, sưu tầm các băng dĩa sex thu hình trẻ vị thành niên, quay phim chụp hình lén phụ nữ thay đồ v.v…
Trường hợp của Tomohiro, đa số các chuyên gia tâm lý đều đưa ra nhận định chung về nguyên nhân biến hắn ta thành một tên sát nhân cuồng dại là do tâm lý bất mãn về địa vị thấp hèn trong xã hội và có thể đã từng có ý nghĩ tự sát nhưng sau đó lại chuyển qua ý định giết người. Theo quan điểm của ông Sakuta Akira, giáo sư nghiên cứu về tâm lý phạm tội của trường đại học Ageo, tỉnh Saitama thì: “Tomohiro là trường hợp nằm trong những nhóm người có tâm lý ích kỷ thường đổ lỗi cho hoàn cảnh xã hội là nguyên nhân gây cuộc sống khó khăn hoặc địa vị thấp kém của mình. Sự kiện Tomohiro, từng là một học sinh giỏi thời trung học và tốt nghiệp đại học nhưng chỉ kiếm được một công việc bán thời gian trong lúc gây ra án mạng có thể lý giải cho động cơ giết người của anh ta”. Hơn nữa, ông Sakuta còn nói: “Có lẽ từ thời còn đi học, Tomohiro là một nhân vật được bạn bè và những người chung quanh chú ý hoặc ngưỡng mộ về một khả năng vượt trội nào đó nên anh ta muốn tìm lại những cảm giác đó chăng" Dù cho có động cơ nào khác đi chăng nữa thì tâm trạng ẩn uất chán đời của Tomohiro cũng cho thấy chắc chắn là anh ta muốn thay đổi cuộc sống hiện tại nhưng không tự nỗ lực vươn lên bằng chính sức mình”.
Tomohiro sinh trưởng tại tỉnh Aomori, cách Hokkaido một eo biển rộng lớn và là một đơn vị hành chánh nằm ở phía Bắc Nhật Bản nên rất giá lạnh. Sau khi biết được con mình là thủ phạm gây ra vụ án kinh hoàng, cha mẹ anh ở quê nhà đã khóc lóc và quỳ lạy trước ống kính của các phóng viên và ngỏ lời tạ lỗi đến gia đình các nạn nhân. Mẹ anh cũng không chịu nổi cơn đột kích nên ngất xỉu. Sau đó, cha mẹ anh dọn đi nơi khác sinh sống để tránh lời đàm tiếu dị nghị của láng giềng.
Về quá trình gây ra án mạng, Tomohiro khai với cảnh sát là vào hai ngày truớc khi đến Akihabara để giết người anh đã bỏ ra 24.900 yen mua 6 con dao và một dùi cui tại một cửa tiệm ở tỉnh Fukui. Sau đó, anh còn mua thêm một đôi găng tay bằng da. Trong số này có một con dao găm do Tomohiro sử dụng tại ngã tư trên đường khu Akihabara. Kế đến, Tomohiro đã mướn chiếc xe chở hàng hiệu Isuzu trong ngày 8/6/2008 và chạy đến hiện trường để gây án
Theo luật hình sự Nhật Bản, Tomohiro bị câu lưu tối đa trong 20 ngày để tiến hành thủ tục điều tra do cơ quan cảnh sát và Viện Công Tố thực hiện, sau đó hồ sơ truy tố được gửi lên tòa để ấn định các phiên xử. Vào tháng 10/2008, sau những cuộc kiểm tra về tâm lý, Viện Công Tố Đông Kinh xác định Tomohiro có đầy đủ năng lực để nhận trách nhiệm, nghĩa là Tomohiro không bị ảnh hưởng của các chứng bệnh tâm thần. Thông thường, các vụ án hình sự nghiêm trọng như trường hợp của Tomohiro phải qua nhiều thủ tục pháp lý và tốn rất nhiều thời gian xét xử nên mãi đến ngày 20/6/2009 Tòa Án Địa Phương Đông Kinh mới mở phiên xử đầu tiên về vụ kiện của Tomohiro. Kẻ sát nhân bị cáo buộc về tội giết người có kế hoạch khi dùng xe truck tông chết 3 người, dùng dao đâm chết 4 người và gây trọng thương cho 10 người. Tuy Tomohiro vắng mặt trong phiên xử đầu tiên vì lý do đặc biệt được tòa chấp nhận nhưng cũng đã nhìn nhận tội lỗi thông qua luật sư đại diện.
Trước đó 7 năm, vào cùng ngày 8/6 cũng có một người đàn ông từng điều trị bệnh tâm thần dùng dao xông vào một trường tiểu học đâm chém bừa bãi khiến 8 em học sinh tử thương và 15 em khác cùng giáo viên bị thương tích trầm trọng.