Để biết thêm về nghề thợ tiện, tôi hỏi thông tin và tìm đến thăm Pacific Machine Company, hãng tiện lớn nhất của người Việt tại vùng Quận Cam Nam Cali. Khi gặp anh Paul Nguyễn, CEO của công ty này, tôi nghĩ rằng chắc anh cũng là một kỹ sư cơ khí tốt nghiệp tại Mỹ. Nhưng không, anh chỉ là một cựu sĩ quan tâm lý chiến! Anh đã phải mất gần 10 năm vừa học vừa làm, cộng với ý chí của người lính để trở thành một chủ nhân ông trên đất Mỹ như ngày hôm nay…
Là một sĩ quan quân lực VNCH, tốt nghiệp K6-68 ngành tâm lý chiến, sau biến cố 30-04-1975, anh Paul đã trải qua 10 năm tù đày, và được thả vào năm 1985. Ra khỏi trại, anh tìm cách vượt biên và may mắn thóat được ngay trong lần đi đầu tiên. Đặt chân đến Mỹ vào tháng 10-1985, gia sản của anh chỉ có vỏn vẹn gần USD 20. Anh quyết tâm bắt đầu làm lại cuộc sống mới thật nhanh. Với kinh nghiệm làm việc trong ngành tâm lý chiến, cộng với vốn Anh Ngữ vững vàng do đã được đi tu nghiệp ở Mỹ, đã có bạn bè rủ anh đi làm báo. Tuy nhiên, anh Paul lại muốn có nghề nghiệp mới ổn định hơn. Anh nghĩ đến nghề thợ cơ khí, vì quốc gia công nghiệp phát triển nào cũng rất cần. Anh tìm được trên báo một công việc dành cho thợ khoan trong một xưởng cơ khí. Anh nộp đơn xin phỏng vấn và được nhận làm ngay.
Anh Paul vừa làm thợ khoan, vừa bắt đầu tự quan sát, học các công việc đòi hỏi trình độ cao hơn như set up (chuẩn bị máy, lưỡi cắt theo chương trình gia công), programer (lập trình cho máy vận hành tự động). Vận may đến với anh sau ba tháng khi kỹ thuật viên set up của xưởng nghỉ việc. Anh xin phép người chủ cho mình học việc để đảm nhận vị trí này. Anh được huấn luyện cấp tốc trong vòng 15 tiếng đồng hồ và bắt đầu làm việc set up, bước lên một nấc trong công việc của người thợ cơ khí.
Nhận biết programer mới là công đọan quan trọng nhất của một qui trình gia công cơ khí, anh Paul đặt mục tiêu mới là phải học để nắm vững công việc này. Anh nhờ tay programer của xưởng dạy cho mình cách lập trình sau giờ làm việc chính thức. Trong ba tháng trời, tiền lương kiếm được bằng công việc set up được anh dùng để trả cho phí học việc lập trình. Sau đó, anh đổi chỗ làm , tiếp tục công việc set up, nhưng xin người chủ cho mình lập trình gia công một số chi tiết đơn giản, free of charge! Trong vòng hai năm trời, ban ngày anh đứng máy, ban đêm về lập trình để đem áp dụng cho một số máy do mình vận hành. Sau hai năm vừa học vừa làm như vậy, anh đã nắm vững tòan bộ quá trình gia công cơ khí của một xưởng tiện. Giấc mơ làm chủ đã trở nên hiện thực hơn.
Đến năm 1994, với số vốn USD 11,000, anh Paul đã khởi nghiệp bằng cách mua một máy tiện CNC cũ, thuê mặt bằng đặt nó trong một hãng tiện lớn, ký hợp đồng gia công lại cho chính hãng này. Công việc phát triển khá nhanh, chỉ sau một năm anh đã mua thêm hai máy nữa. Anh Paul nhận thấy nếu chỉ dựa vào những hợp đồng gia công lại, con đường phát triển của mình sẽ phải lệ thuộc vào người khác. Nhưng muốn đứng độc lập, thì làm sao có được khách hàng, vốn tòan là những công ty Mỹ" Đứng trước bài tóan thị trường hóc búa, cái đầu chiến lược của một sĩ quan tâm lý chiến ngày nào bắt đầu phát huy tác dụng. Anh Paul tìm cách móc nối với Mike, một sales man người Mỹ, đang làm cho một hãng đang gia công cho Boeing. Anh đã đề nghị Mike hợp tác với một giao kèo "không thể từ chối":
- Cả hai cùng đứng ra thành lập một công ty mới lấy tên là Aero Machining Company.
- Anh Paul lo tòan bộ phần lắp đặt nhà xưởng, vận hành kỹ thuật
- Mike đương nhiên có 50% cổ phần, chỉ với một công việc duy nhất: đem hợp đồng của Boeing về cho công ty.
Năm 2007, Pachific Machine nhận được Quality Award của Boeing dành cho những contractor đứng đầu trong lĩnh vực chất lượng . Đây là một danh hiệu cao quí mà khoảng 36,000 contractor của Boeing đều muốn đạt được. Nó nâng uy tín của Pachific Machine trong ngành gia công cơ khí trên đất Mỹ lên rất nhiều. Khi được hỏi đâu là bí quyết thành công của mình, anh Paul trả lời: " Work smart! And Think!". Anh đã đem được những kỹ năng của người sĩ quan tâm lý chiến vào trong lĩnh vực kinh doanh.
Những năm tháng cơ cực trong tù ở Việt Nam cũng có thể đã góp phần vào sự thành công ngày hôm nay. Lý lịch tù đày với chế độ cộng sản, sĩ quan quân lực đồng minh từng được đào tại Hoa Kỳ trước 1975… phải chăng những yếu tố này đã khiến Boeing tin tưởng giao cho anh những hợp đồng về quốc phòng" Cũng vì lý do đó, anh thấy mình vẫn còn nợ những người lính Cộng Hòa nhiều lắm. Nhân viên của anh hầu hết là con em của những gia đình HO. Trong công ty của anh có Phòng Sinh Họat Đấu Tranh dành cho các họat động đòi dân chủ nhân quyền cho Việt Nam. Anh tham gia vào rất nhiều các họat động xã hội giúp đỡ người thương binh Cộng Hòa.
Vì những lý do trên, nếu có dịp gặp anh Paul Nguyễn, bạn sẽ có cảm tưởng rằng bạn đang nói chuyện với một cựu quân nhân VNCH, chứ không phải với một nhà kinh doanh thành công trên đất Mỹ…