Thị trường gia cư Hoa Kỳ đang lâm nạn, chưa hẳn là khủng hoảng hay suy sụp, nhưng bị đình đọng sau năm năm tăng trưởng ngoạn mục. Tình hình ấy gây liên tụy cho thị trường tài trợ gia cư, trước hết cho loại tín dụng có rủi ro (subprime rate) và lan qua các loại tín dụng khác, từ đó lan qua thị trường tín dụng (thị trường trái phiếu, credit market) rồi thị trường cổ phiếu, khiến cổ phiếu Hoa Kỳ sụt giá mạnh từ ngày 27 tháng trước. Những giao động ấy làm các thị trường trên thế giới đều chao đảo, sụt giá, nặng nhất là tại Singapore, một trung tâm tài chánh Đông Á.
Lý do chính yếu là nguồn tín dụng bị xiết lại, tiền cho vay hết được dồi dào như xưa, dù là cho vay để mua nhà, cổ phiếu hay thụ đắc tài sản kinh doanh.
Trước tình hình đầy biến động đáng ngại đó, hôm Thứ Ba mùng bảy vừa qua, các thị trường đều trông đợi là Ủy ban Tín dụng và Tiền tệ ("Thị trường ngỏ Liên bang FOMC", cơ quan quyết định về chánh sách tín dụng và lãi suất ngắn hạn của Hội đồng Dự trữ Liên bang, tức là Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ) sẽ hạ lãi suất để nới nguồn tín dụng và đẩy lui cơn sốt tài chánh tại Hoa Kỳ.
Kết quả là một sự thất vọng, Ủy ban FOMC vẫn giữ nguyên lãi suất ngắn hạn (loại lãi suất các ngân hàng cho nhau vay, gọi là federal funds rate) ở mức 5,25%, thị trường chứng khoán liền tuột giá mạnh. Nhưng, Ủy ban FOMC cũng ra tuyên cáo về tình hình, với nội dung là ngân hàng trung ương Mỹ vẫn e ngại lạm phát, dù áp lực vật giá hết còn mạnh như trước.
Kết luận của các thị trường là "ngân hàng trung ương Mỹ không hốt hoảng về những biến động tài chánh trong tháng qua nên khỏi cần có biện pháp hạ lãi suất để cấp cứu". Kết luận ấy khiến cổ phiếu lại vọt tăng giá ngay trong ngày! Người ta còn dự đoán là dù FOMC có nói như vậy, từ nay đến cuối năm, lãi suất sẽ được giảm (vì lạm phát không mạnh và vì đà tăng trưởng của kinh tế Mỹ không mạnh đến nỗi có thể thổi bùng vật giá), giảm ít ra 25 điểm (0,25%) trước cuối năm và sẽ còn giảm nữa vào đầu năm tới.
Ngược lại, cũng trong ngày Thứ Tư, người ta thấy ra hai tin vui cho thị trường gia cư và cả nền kinh tế.
Thứ nhất là số người vay tiền mua nhà đã tăng, lần đầu tiên từ ba tuần nay, vì lãi suất tín dụng địa ốc (lãi suất dài hạn để mua nhà đất) lại giảm. Thứ hai là dù tình hình có vẻ bất ổn, giới tiêu thụ Hoa Kỳ vẫn không hốt hoảng đến độ tiết giảm chi tiêu (bớt vay mượn tín dụng tiêu thụ, nghĩa là bớt dùng thẻ tín dụng). Ngược lại, tín dụng tiêu thụ lai tăng cao hơn, trong tháng Năm rồi tháng Sáu. Người Mỹ lạc quan không sợ khủng hoảng tài chánh!
Dù sao thì những biến động ấy trên thị trường khiến Tổng thống Bush rồi Tổng trưởng Tài chánh Paulson đều đã lên tiếng trấn an rằng tình hình kinh tế Hoa Kỳ vẫn khả quan tốt đẹp chứ không có gì là đáng lo ngại.
Trên trang Địa Ốc này, chúng tôi thường trình bày những các động kinh tế liên quan tới thị trường gia cư. Kinh nghiệm toàn quốc (và cả toàn cầu) cho thấy rằng giới trung gian địa ốc theo dõi rất sát tình hình gia cư hay lãi suất địa ốc, và đều mong có thêm thân chủ mua bán nhà cửa. Nhưng nhiều khi họ không cần biết tới tình hình kinh tế chung và tương quan nhân quả giữa thị trường này với thị trường khác, nên bị bất ngờ khi việc vay muợn và mua bán nhà cửa bỗng bị khựng. Họ lại không muốn khách hàng hay dư luận biết đến những tin kém vui, khiến mình khó tìm ra thân chủ. Đồng thời, dù tình hình chao đảo, họ vẫn cố trấn an thân chủ là cứ nên vay tiền mua nhà, vì lý do này hay lý do khác.
Chúng tôi quan niệm là vai trò của truyền thông báo chí phải trình bày sự thể khách quan - như thực tế đang xảy ra - hơn là trấn an độc giả hoặc tránh nói đến tin xấu. Độc giả sẽ phải thấy sự thật và quyết định lấy, chứ không thể chỉ nghe loại thông tin một chiều, rằng "ngày mai trời lại sáng".
Mà thật ra, ngày mai bao giờ trời cũng sẽ lại sáng! Nhưng vì sao thì chúng ta cũng phải biết. Trước đó, chúng ta cũng cần biết vì sao mà thị trường gia cư lại gây sóng gió âu lo như vậy sau khi đã tăng vọt trong nhiều năm liền"
Chương trình kỳ này vì vậy sẽ cố gắng giải thích nguyên ủy của vấn đề và căn cứ trên đó, độc giả sẽ biết "vì sao", "như thế nào" và dự đoán được "tình hình sẽ ra sao" bằng sự kiểm chứng của chính mình thay vì chỉ nghe theo lời quảng cáo mà có khi bị thiệt oan.