TT Obama Và Thế Vận Hội
Vi Anh
TT Obama vừa trải qua một tuần lễ không tốt đẹp chút nào với cuộc thất bại ở Copenhagen Đan Mạch vào ngày 2 tháng 10. Ong đích thân bay qua Copenhagen để vận động cho thành phố Chicago Mỹ được chọn làm nơi tổ chức Thế Vận Hội năm 2016. Cuộc vận động thất bại thê thảm; Chicago bị loại ngày trong vòng đầu. Thành phố Rio de Janeiro BaTây được chọn trong chung kết. Chuyến công du này của TT Obama bị chê nhiều hơn khen. Uy tin lãnh đạo của Ong sụt xuống thấp nhứt, chỉ còn trên dưới 40% người được hỏi ủng hộ Ong thôi.
Một, chê TT Obama. Chê TT Obama là vị tổng thống Mỹ đầu tiên đi vận động ủng hộ cho một thành phố đăng cai tổ chức Thế Vận hội. Ong bây giờ là tổng thống của nước Mỹ gồm 50 tiểu bang chớ không còn là một thượng nghị sĩ của tiểu bang nhà Illinois nữa. Bà Michelle Obama tuy sanh đẻ ở Chicago bây giờ là đệ nhứt phu nhân của cả nước Mỹ rồi. Bà đi hồi thứ tư sớm hơn TT Obama đi hồi thứ sáu.
Chê chuyện nước chuyện dân thì hạ hồi phân giải, nhưng cái được chắc như bắp là TT Obama được lòng bà vợ. Trong chánh trị mà người vợ nhứt là vợ Mỹ mà không nhìn một hướng với chồng, thì Ong chồng khó làm chánh trị lắm. Trên chuyến bay về Mỹ, chánh văn phòng Robert Gibbs nói "TT tỏ ra bất bình" về tổ chức bình chọn Thế Vận nhưng "cảm thấy tự hào về người vợ của Ong trong khi trình bày" để vận động. Thế là có điểm với nội tướng rồi.
Nhưng Báo The Times tại London, Tim Reid viết "sự thất bại bẽ bàng của Chicago ngày hôm nay, sau khi có sự xuất hiện của chính ông Obama để ra sức vận động, là một sự sỉ nhục nặng nề cho vị tổng thống này. Sự kiện vừa qua chỉ làm tăng thêm nhận định của thế giới cho rằng trên trường thế giới ông trông tốt mã- nhưng không có lực." Trang web bảo thủ "Drudge Report Web" đi tựa "Thế Giới Bác Bỏ Obama: Chicago Bị Loại Vòng Đầu."
Chê TT Obama làm mất thì giờ và tiền bạc của chánh quyền. Mất 20 tiếng đồng hồ bay và đọc diễn văn, tiếp xúc vận động ở Copenhagen mà không nên công cán gì. Tiêu tốn 1 triệu 200 ngàn đô la tiền thuế của nhân dân để bay tốc hành qua đêm từ Wasgington DC đến Copenhagen và về tay trắng.
Chê TT Obama không tính toán chuyện lớn và chuyện nhỏ. Hồ sơ bảo hiểm y tế, hồ sơ chiến tranh Afghanistan, hồ sơ nguyên tử của Iran đang bề bề ở nước nhà tỷ lệ dân chúng thất nghiệp lên 9,8% vượt kỷ lục, mà TT không tập trung tư tưởng và lãnh đạo để đối phó. TT lại đi dành thì giờ lo chuyện vận động Thế vận Hội. Chủ tịch Ủy Ban Quốc Gia của đảng Cộng Hòa, ông Michael Steele, nói "Trong khi tôi thất vọng về quyết định của IOC [Uy Ban Thế Vận], tôi trông đợi tổng thống trở về nước... Đất nước chúng ta cần sự chú ý không xao lãng của tổng thống về những vấn đề cấp bách mà người dân Mỹ đang phải đối đầu ngày nay: thất nghiệp lên cao, phí tổn y tế lên cao, cuộc chiến Afhganistan và đối phó với mối đe dọa nguyên tử ở Iran."
Nhưng nếu đứng trên phương diện làm đẹp nước Mỹ thì chuyện Thế Vận Hội nếu được tổ chức ở Chicago Mỹ, thì Thế Vận Hội hấp dẫn thế giới hơn chiến tranh và bảo hiểm y tế gần như cho toàn dân Mỹ..
Một cố vấn của Đảng Cộng hoà, cựu nhân viên chánh phủ Bush, nói đó "không phải là việc của tổng thống làm". Thay vì tổng thống Mỹ đích thân xuất hiện và vận động có thể cử một phái đoàn do Đệ Nhứt Phu Nhân hay Thị Trưởng Chicago cầm đầu đi vận động. Vị này nói từ thời TT Eisenhower có một qui luật các tổng thống Mỹ chỉ đến các hội nghị sau khi thành công đã được bảo đảm.
Nhưng trên chuyến về TT Obama cũng kết hợp ghé bàn công việc với tư lịnh chiến trường Afghanistan. Dù thế cũng bị chê trong chuyến đi về, TT Obama dành thì giờ cho chiến trường, gặp Tướng Stanley McChrystal, tư lịnh Mỹ ở Afghanistan ít hơn thì giờ vận động Thế Vận Hội.
Nhìn chung, chê nhiều và kết luận Đệ nhứt Phu Nhân Mỹ Michelle và TT Obama đã liều lĩnh dùng vốn chánh trị và uy tín của chức vụ tổng thống Mỹ cho cuộc vận động Thế Vận Hội mà kết quả hết sức phiêu lưu.
Dĩ nhiên những người đối lập với TT Obama trong đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hoà chê mạnh nhứt. Giới chuyên môn về Thế Vận chê TT Obama không am tường tình hình cử tri đoàn của tổ chức chọn lựa của Uy ban Thế vận Hội. Uy ban trên 100 người có quyền biểu quyết này thiên hướng và số đông hướng về văn minh Pháp La Tinh. Ba Tây là đồng minh chí cốt của Pháp ở Châu Mỹ La tinh. Tất cả đã được cảnh báo phải không thiên vị trước khi TT Obama trình bày và khi TT Obama cùng phái đoàn 12 người của Chicago vào hội trường Bella Center thì họ ngồi im lặng. Hai kinh nghiệm không tốt về Mỹ hãy còn đó . Thế vận Hội mùa đông năm 2002 ở Salt Lake City (Mỹ) bị hoen ố bởi xì căn đan hối lộ và cuộc tranh đua ở năm 1996 ở Atlanta bị phá hoại bằng bom.
Chê TT Obama đếm xỉa đến vấn đề lời lổ và tiền bạc. Theo Jack Lemley, cựu Chủ Tịch IOC tốn kém của Thế Vận Hội tăng gấp 4, vừa rồi TC tốn 40 tỷ Đô - lổ nặng.
Hai, khen việc làm của TT Obama. Dĩ nhiên TT Obama lại nghĩ khác với những người chê. Ong nói với báo chí trên chuyến bay trở về khi biết quyết định của IOC qua truyền hình, rằng Ong thất vọng nhưng không hối hận vì đã đi vận động cho Chicago."Một trong những điều có giá trị nhất về thể thao là bạn có thể chơi một trận rất hay nhưng cũng không thắng". Và tại Vườn Hồng Tòa Bạch Ốc vài phút sau khi trở về, Ong nói, "Tôi tin rằng đây là một nỗ lực tốt để cổ động cho Hoa Kỳ và mời thế giới đến tìm hiểu về chúng ta."
Larry Bennett, một giáo sư chánh trị học của DePaul University có một cuộc nghiên cứu về Thế vận Hội nếu được tổ chức ở Chicago năm 2016. Ong tin nếu không có TT Obama không phải là tổng thông, và nếu TT Obama không đến vận động, số phiếu của Chicago còn ít hơn nữa.
Kent Redfield, cũng là một giáo sư chánh trị học của University of Illinois ở Springfield, làm việc đó là TT Obama chống đỡ những cảm nghĩ xấu của "8 năm ngoại giao cao bồi của TT Bush".
Những viên chức trong Toà Bạch Oc tiết lộ ban đầu TT Obama không chịu đi Copenhagen, vì nhiều vấn đề cần Ong ở nước nhà. Ong chỉ đổi ý trong tuần vì thấy việc trình bày của Ong nhơn danh nước Mỹ và thành phố của Ong là cần thiết cho việc bình bầu. Ong tin tưởng sẽ có hy vọng, có tác dụng, chớ không phải ảo tưởng. Ong đi hối hả đi 7 giờ đêm và trở lại 3:15 sáng.
Ba, Điểm của TT Obama xuống chỉ còn tròm trèm 40%. Nếu chương trình bảo hiểm y tế của Ong Quốc Hội không thông qua vào cuối năm như Ong mong muốn thì càng kẹt lớn cho Ong nữa. Có người nói dân Mỹ mau quên. Nhưng đối thủ chánh trị của Ong nhớ dai lắm. Chuyện cũ khi Ong tái ứng cử, đối thủ giở ra thành mới. Bây giờ đã có người đặt vấn đề về hiệu năng lãnh đạo của TT Obama và đảng Dân Chủ rồi dù còn hơn 1 năm nữa mới bầu Quốc Hội. Đảng Cộng Hoà đối lập và truyền thông chung của người Mỹ ít khi để một đảng kiểm soát cả Hành Pháp và Lập Pháp, chắc chắn sẽ không bỏ qua những sơ hởi như thế này của TT Obama.
Sau cùng làm tổng thống Mỹ rất khó. Tuy chức trọng quyền cao nhưng hành động luôn bị đặt dưới búa rìu công luận. Đối lập, Quốc Hội, báo chí và dân chúng sẵn sàng phê bình, chỉ trích. Một cuộc giám sát của chánh quyền và nhân dân để sửa chữa và cân bằng quyền lực.
Chỉ có làm lãnh đạo chế độ CS là dễ. Nếu Ong Nông đức Mạnh, Nguyễn minh Triết hay Nguyễn tấn Dũng rơi vào trường hợp TT Obama bị chê như thế này, chắc chắn họ sẽ dùng điều 88 Bộ luật Hình sự của Đảng Nhà Nước để bắt giam hết những ai dám hó hé.