Thời sự nước Úc: Bầu Cử Tiểu Bang QLD - Hoàng Đ.Thư
Tuần qua, nữ thủ hiến Queensland, bà Anna Bligh đã tuyên bố giải tán quốc hội và tổ chức tổng tuyển cử cho tiểu bang nắng ấm này trong một hoàn cảnh khá khó khăn, khi tình hình kinh tế và tài chánh của tiểu bang đang tụt giảm trầm trọng, một phần vì ảnh hưởng khó tránh của cuộc khủng hoảng tài chánh toàn cầu. Sau đây, xin mời qúy độc giả theo dõi bản lược dịch bài nhận định và phân tích về vấn đề này, với tựa đề “Perilous Politics of Austerity - Sự Hiểm Nguy của Chính Trị Thời Khổ Hạnh” của ông Mike Steketee, chủ biên đặc trách các vấn đề quốc gia của nhật báo The Australian, được đăng tải trên báo này ngày thứ Bảy, 28/2/09 vừa qua.
*
Vận động tranh cử trong thời gian có cuộc khủng hoảng tài chính tệ hại nhất trong suốt hơn 80 năm không phải là một chuyện dành cho những kẻ yếu tim, yếu bóng vía. Cái kế sách vạn thắng của muôn thuở là san sẻ thành quả của sự thịnh vượng – còn được biết đến với cái tên rất phổ thông là tung tiền mua phiếu – phải bị vất qua một bên. Cố rao bán những chính sách khổ hạnh là một việc chẳng những khó hơn gấp bội mà còn khó xác định hậu quả nữa. Tuần lễ đầu tiên trong chiến dịch vận động tranh cử ở Queensland cho thấy cả hai phe chính phủ Lao Động cũng như đảng đối lập Tự Do Quốc Gia đều vất vả trong việc thích hợp với hoàn cảnh và kế sách mới này.
Với sự đáo hạn của những cuộc tổng tuyển cử liên bang cũng như ở các tiểu bang Nam Úc, Tasmania và Victoria trong năm 2010 tới đây và vào tháng 3/2011 của tiểu bang NSW, thì phương cách mà hai chính đảng ở Queensland điều chỉnh những thông điệp vận động tranh cử của họ tại Queensland, cũng như thành quả của những nỗ lực nói trên của họ vào ngày bầu cử sẽ thu hút được sự chú ý theo dõi của cả nước.
Thủ tướng Kevin Rudd sẽ giúp bà Anna Bligh vận động bầu cử ngay tại tiểu bang của ông, nơi mà cử tri đã chuyển thật nhiều sự ủng hộ sang cho đảng Lao động trong kỳ tổng tuyển cử liên bang năm 2007. Mặc dù hoàn cảnh của họ hoàn toàn khác biệt, kể cả việc Queensland là một chính phủ Lao động cấp tiểu bang muốn được tái đắc cử thêm nhiệm kỳ thứ năm và chính phủ liên bang vẫn còn đang trong nhiệm kỳ đầu của mình, thế nhưng, nếu Lao động thất cử ở cấp tiểu bang sẽ tạo một ảnh hưởng tâm lý lớn lao cho ông Rudd. Ảnh hưởng này cũng sẽ tương đương với ảnh hưởng từ sự thất bại bất ngờ của Lao động trong kỳ bầu cử tiểu bang Tây Úc năm ngoái, cũng như việc họ chỉ tái đắc cử một cách thật xít xao ở Northern Territory vậy. Và nó cũng sẽ là một điềm xấu cho một cuộc tổng tuyển cử liên bang trong thời điểm mà sự trì trệ của nền kinh tế có vẻ như sẽ trở thành một cuộc suy thoái kinh tế lúc cuộc bầu cử được tổ chức. Thêm vào đó, sự thành công hoặc thất bại của tân đảng Tự Do Quốc Gia (được thành hình từ sự sát nhập của hai đảng Tự Do và Quốc Gia tại Queensland) cũng sẽ tạo thêm nhiều ảnh hưởng đến những tương quan nội bộ của phe liên minh ở Canberra.
Hôm Thứ Hai 23/2 vừa qua, lúc bà Bligh tuyên bố tổ chức bầu cử sáu tháng sớm hơn hạn định, không ai có thể nhầm lẫn về phương hướng sách lược mới cả. Sự lạc quan bình thường trong các cuộc tổng tuyển cử đã bị xếp vào một xó và những hình ảnh đen tối, u ám được moi ra sử dụng. Bà nói rằng thời gian tới đây sẽ là một thời gian chưa từng thấy. Bà nhấn mạnh: “Cuộc khủng hoảng tài chánh toàn cầu đang thẳng tiến thật vũ bão và trực chỉ vào Queensland với những hậu quả vô cùng trầm trọng, trầm trọng hơn tất cả sự dự đoán của mọi người. Tôi xin thưa với tất cả mọi người dân Queensland rằng: quý vị có thể tin cậy vào tôi. Tôi sẽ không bị thất kinh hồn vía. Tôi sẽ lèo lái quý vị xuyên qua cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu này”.
Kế sách của đảng Lao động có ba mũi dùi. Mũi dùi thứ nhất là khuyến khích cử tri nhìn sang một hướng khác để họ không săm soi vào một chính phủ đã nắm quyền suốt 11 năm với một chuỗi những thất bại trong các lãnh vực y tế, giáo dục và kiến thiết hạ tầng cơ sở. Đây là một hoàn cảnh thật thuận lợi cho những lá phiếu phản đối, một sự phản kháng có thể đủ lớn, đủ mạnh để hủy diệt một chính phủ với đa số quốc hội hiện nay là 58-31, và thậm chí lớn hơn như thế với sự tái phân phối các đơn vị bầu cử gần đây.
Mũi dùi thứ nhì là việc cố thuyết phục người dân Queensland rằng tình hình quả thật rất tệ hại ở tiểu bang này, nhưng tất cả mọi sự thất bại, tệ hại này đều không dính dáng gì đến chính phủ Lao động tiểu bang cả mà hoàn toàn là hệ quả của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Mũi dùi thứ ba là nhấn mạnh rằng một chính phủ đầy kinh nghiệm, cho dù có tả tơi cách mấy cũng vẫn có nhiều diều kiện và khả năng quản trị, lèo lái nền kinh tế tiểu bang hầu bảo vệ công ăn việc làm cho người dân hơn phe đối lập thiếu kinh nghiệm.
Nền tảng của kế sách này đã được đặt ra vào Thứ Sáu 20/2/09, ba ngày trước khi cuộc tổng tuyển cử được tuyên bố, khi bộ trưởng kinh tế tiểu bang là ông Andrew Fraser công bố ngân sách cập nhật. đấy là một tin khá u tối: ngân sách tiểu bang đang từ thặng dư bị quay hẳn 180 độ và trở thành thiếu hụt trầm trọng với công nợ của chính phủ gia tăng đến $74 tỷ Úc kim trong tài khóa 2011-2012. Và đây là tiểu bang mà trong suốt nhiều năm qua, dưới các chính phủ của đảng Lao động lẫn đảng Quốc Gia, luôn luôn tự hào với ngân sách rất bảo thủ của mình. Đây không phải là những con số mà chính phủ bị buộc phải công bố, và trong những hoàn cảnh khác thì có lẽ họ sẽ cố tìm cách che đậy, giấu kín cho đến sau khi cuộc bầu cử đã ngã ngũ. Thế nhưng, những con số này bây giờ là một phần quan trọng tất yếu của thông điệp từ chính phủ Lao động tiểu bang rằng tình hình hiện nay đòi hỏi phải có đôi bàn tay vững chắc kinh nghiệm để có thể đối phó với với một cuộc khủng hoảng từ ngoài ập đến chứ không phải do họ tạo nên.
Việc mà chính phủ tiểu bang Queensland không thể ngờ đến là việc công ty chuyên thẩm định cấp bậc tín dụng là Standard & Poors lập tức hạ cấp Queensland từ AAA xuống AA, và qua đó, trao cho lãnh tụ đối lập tiểu bang là ông Lawrence Springborg một lập luận mạnh mẽ để chống lại lời tuyên bố của chính phủ Lao động về uy tín cao siêu của họ trong việc quản trị kinh tế. Và nữ thủ hiến Bligh lập tức gặp phải một vấn nạn lớn lao khác về sự khả tín và tự tin của mình. Qua hành động tổ chức tổng tuyển cử sớm hơn hạn định, sau khi đã từng khăng khăng khẳng định rằng bà sẽ phục vụ cho trọn nhiệm kỳ và luôn tranh đấu để có được nhiệm kỳ cố định là bốn năm, bà đã vô hình trung đưa ra một thông điệp mà cử tri có thể thấy được thật rõ rệt: bà đang tháo của chạy lấy người, e ngại rằng nền kinh tế suy sụp hơn nữa sẽ đưa bà vào thảm bại ê chề nếu cuộc bầu cử được tổ chức vào khoảng cuối năm nay.
Thế nhưng ông Springborg cũng gặp nhiều khó khăn trong việc đánh mạnh, đánh thẳng và đánh trúng mục tiêu. Ông tuyên bố: “Riêng về phần sự khủng hoảng kinh tế toàn cầu này thì thật rõ ràng là sự dẻo miệng của người bán hàng đã che đậy thực chất bết bát ở Queensland rồi, khi chính phủ cố lôi một vấn đề ngoại vi, chỉ có tầm quan trọng ngoại biên, để ghép vào những việc đang xảy ra ở Queensland”.
Qua lời tuyên bố này, ông đã tạo ra ấn tượng rằng ông đang dè bỉu “Có khủng hoảng nào đâu cơ chứ"”. Trong khi đó thì ông lại đánh mất cái thông điệp mà ông muốn tuyên bố: Bà Bligh không thể nào đổ thừa cho cuộc khủng hoảng tài chánh toàn cầu là đầu mối của tất cả mọi khó khăn của Queensland hiện nay bởi vì những sự khó khăn này đều do chính phủ tiểu bang tạo nên. Tuy vậy, đảng Lao động đã tung ra một loạt quảng cáo vận động bầu cử khẳng định rằng ông Springborg là một người đi trên mây và quên mất những vấn đề quan yếu của cử tri.
Ông Springborg cũng gặp một khó khăn khác nữa. Cử tri muốn những vấn đề như y tế và giáo dục được chỉnh đốn, giải quyết thỏa đáng. Một cuộc thăm dò dân ý do tổ chức Galaxy thực hiện cho nhật báo Courier Mail trong tuần qua cho thấy cử tri nghĩ rằng đảng Tự do Quốc Gia có nhiều khả năng hơn chính phủ trong việc quản lý y tế, một lãnh vực mà thông thường thì đảng Lao động luôn chiếm thế thượng phong. Thế nhưng, ông Springborg không thể nào vừa tấn công chính phủ vì họ đã quản trị kinh tế một cách thiếu trách nhiệm; và mặt khác vừa hứa hẹn sẽ chi tiêu thật nhiều cho y tế được.
Đảng Tự Do Quốc Gia đối lập sẽ cố dùng cuộc khủng hoảng tài chánh để vạch ra lỗi lầm của chính phủ Lao động với lý luận rằng họ đã không chu toàn trách nhiệm để chuẩn bị cho Queensland đối phó với những thời kỳ kinh tế khó khăn. Thông điệp mà đảng Tự Do Quốc Gia sẽ tung ra là chính phủ Lao động đã hoang phí trong thời thịnh vượng, và không như chính phủ Howard ở cấp liên bang, chính phủ tiểu bang đã không giành dụm tiền bạc phòng khi túng thiếu. Và nếu tình hình hiện nay của bệnh viện, trường học, đường xá là thành quả của thời thịnh vượng thì cứ tưởng tượng xem, trong thời gian khó khăn túng thiếu nó sẽ còn tệ lậu như thế nào nữa.
Ông Springborg vẫn còn phải đối đầu với một thử thách khó khăn là phải cải thiện các dịch vụ đổ nát của Queensland trong lúc hầu bao rỗng tuếch. Sách lược của đảng Lao động sẽ là dồn ông vào thế kẹt với những hứa hẹn chi tiêu của ông, khiến cho ông chỉ có thể hứa hẹn thật ít, hoặc họ sẽ tấn công ông như một kẻ vô trách nhiệm hứa hẹn chi tiêu quá nhiều trong khi ngân qũy túng thiếu. Thế nhưng, vì thói quen khó bỏ của các chính trị gia, ông Springborg vẫn hứa hẹn thật nhiều. Trong tuần qua, ông đã hứa sẽ nâng cấp cho hai bệnh viện nhi đồng, chứ không phải chỉ có một. Ông biện luận rằng phương pháp của ông sẽ ít tốn kém hơn giải pháp xây dựng một bệnh viện hoàn toàn mới của Lao Động.
Ông cũng muốn chia sẻ tổn phí với các công ty tư nhân qua những công trình hợp doanh công tư. Nhưng ông lại không đưa ra một cách rõ rệt phí tổn cuối cùng cho chính phủ là bao nhiêu. Ông cũng hứa hẹn sẽ tăng cường thêm 1000 cảnh sát viên cũng như sẽ cắt giảm thuế thuê mướn nhân viên (payroll tax).
Để đối phó với sự tấn công của đảng Lao động rằng tiền đâu để ông có thể chi tiêu cho những hứa hẹn ấy, ông đặt lại vấn đề rằng tiền ngân quỹ mà chính phủ Lao động đã thu thập được nay biến đi đâu, và ông tự trả lời rằng những số tiền ấy đã bị hoang phí cũng như bị tiêu pha vì sự thiếu hiệu năng của chính phủ. Vì vậy, khi nắm chính quyền, ông sẽ cắt bỏ những khoản hoang phí thiếu hiệu năng để dồn ngân quỹ vào những dịch vụ cần thiết.
Đấy là lối biện luận thông dụng của bất kỳ đảng nào nằm trong vị thế Đối Lập, nhưng nó cũng là lối biện luận đã được chứng minh là thật khó thi hành một khi nắm được chính quyền.
Đảng Lao Động cũng đang bị cám dỗ để đi hàng hai như thế. Họ đã hứa hẹn sẽ cắt giảm thuế thuê mướn nhân viên cho những chủ nhân nào sẽ thuê mướn người học nghề (apprentices) hoặc người tập sự (trainee). Họ cũng cho biết sẽ công bố con số cảnh sát được tăng cường thêm trong vài tuần tới đây. Cả hai phe đều hứa hẹn sẽ duy trì một chương trình kiến thiết hạ tầng cơ sở cao hơn bất kỳ tiểu bang nào khác.
Khoác lên mình chiếc áo gai khổ hạnh có thể sẽ khiến cho mình có vẻ như là một người có trách nhiệm, vì vậy, mình cũng sẽ không còn gì nhiều để có thể hứa hẹn khi cử tri muốn biết bản thân họ sẽ được lợi lộc gì nếu cử trị chọn mình.
Chiếu theo kết quả thăm dò dân ý của Galaxy được thực hiện trong hai ngày thứ Ba 24/2 và thứ Tư 25/2 vừa qua thì cho đến bây giờ ông Springborg có nhiều lý luận vững chãi hơn. Kết quả cho thấy uy tín của hai phe Lao động và Tự Do Quốc Gia ngang ngửa với nhau ở mức 50% sau khi loại bỏ các lựa chọn nhiệm ý (after preferences) khác.
Những con số này dường như cũng được phản ảnh rõ rệt trong cuộc thăm dò dân ý do chính đảng Lao động thực hiện, và có thể là lý do khiến nữ thủ hiến Bligh có vẻ hơi e dè lo ngại, khác hẳn bình thường. Một chiến thuật gia của Lao động thừa nhận: “Ông Springborg đã có một sự khởi đầu khá tốt đẹp và bây giờ là lúc phải đè bẹp và cán nhẹp ông ta”.
Đảng Lao động hiện đang tự an ủi với sự suy nghĩ rằng họ phải rao bán một thông điệp khó khăn hơn thông điệp của phe đối lập và vì thế, thông điệp của họ cần có thời gian để cử tri hiểu thấu được. Họ hy vọng rằng cử tri chịu lắng nghe thông điệp của họ.
Sự thành công sớm của ông Springborg - dầu ông có vẻ quá ngây thơ về cuộc khủng hoảng tài chánh – có thể phản ảnh việc chưa có bao nhiêu cử tri bị ảnh hưởng trực tiếp vì sự trì trệ kinh tế. Nó cũng có thể là mặt trái của sự việc đối với đảng Lao động khi họ cố thuyết phục cử tri về sự trầm trọng của hoàn cảnh kinh tế nhưng lại hấp tấp tổ chức một cuộc bầu cử trước khi tình hình trở nên tệ hại hơn nữa.
Sự thực phũ phàng về những cuộc bầu cử là chính phủ đương nhiệm thường bị thất cử trong những thời kỳ kinh tế suy thoái trì trệ. Theo ông John Black, một cựu thượng nghị sĩ Lao động ở Queensland bây giờ là chuyên gia về việc xác lập mô hình đơn vị bầu cử, thì tình hình kinh tế của tiểu bang này ngày càng trở nên tệ hại một cách nhanh chóng, nhất là ở các vùng phía ngoài Brisbane. Ở khu Cairns, thì trong vòng một năm, cho đến tháng 1/09 vừa qua, tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt từ 5,6% lên 11,8%, biến nó thành nơi có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất trong 59 vùng trên toàn nước Úc và là nơi mà nạn thất nghiệp tăng nhanh nhất. Ở khu vực Townsville thì con số này nhảy từ 2,7% lên 6,1% chỉ trong tháng 1/09 mà thôi. Những khu vực khác ven biển, cùng với Ipswich, cũng có sự gia tăng đáng kể.
Trong một tiểu bang vốn có thể đưa ra những sự thay đổi đáng kể trong việc dồn phiếu từ phe này sang phe kia thì những con số ở trên khiến cho chính phủ Lao động tiểu bang gặp nguy hiểm ngay cả tại những đơn vị có sự khác biệt đáng kể giữa hai phe. Hiện Lao động nắm giữ Cairns với sai biệt là 8,1% và Townsvill với 9,2%. Đơn vị Batton River ở miền cực Bắc có sai biệt là 4,8%, và như thế, nằm gọn trong việc thay đổi đồng đều là 7,8% để đảng Tự do quốc Gia giành được đa số ngỏ hầu lập được chính phủ. Đảng Lao động hiện chỉ còn hy vọng rằng hiện nay vẫn còn quá sớm trong chu kỳ kinh tế để tỷ lệ thất nghiệp trở thành một nguyên tố chủ yếu ở vùng Tây Nam tiểu bang, nơi mà đảng Tự Do Quốc Gia cần thắng lớn để có thể giành chính quyền.
Trong trường hợp mà ông Springborg có thể giữ đội ngũ của ông được thuận thảo với nhau thì sự thành công của ông trong việc bước vào cuộc vận động bầu cử chỉ với một đảng bảo thủ duy nhất là một thuận lợi lớn lao của ông. Phe đối lập quả thật hết sức mong muốn quên đi sự chia rẽ, thiếu đoàn kết trong quá khứ vốn từng tạo quá nhiều thiệt hại cho họ nên họ cương quyết phải được gọi bằng danh xưng LNP – chữ tắt của Liberal National Party – hơn là bằng danh xưng chính thức của họ, có lẽ vì e ngại rằng cái tên “Đảng Tự Do Quốc Gia” sẽ khơi dậy những kỷ niệm đau buồn xấu xa ấy. Nhà chính trị học Clive Bean, thuộc viện đại học Queensland University of Technology bỡn cợt rằng: “Đấy là một cái nhãn hiệu mới và chúng tôi không muốn nhắc đến cuộc chiến làm gì!” Trong khi đó thì đảng Lao động cố nhấn mạnh vấn đề và luôn gọi đối phương bằng danh xưng “Đảng Quốc Gia”. (LND: Vì ở Queensland đảng Quốc Gia mạnh hơn đảng Tự Do và thường lấn lướt người bạn liên minh của mình trong quá khứ).
Trong khi họ có thể đã gạt qua được một bên cái bóng ma chập chờn của sự chia rẽ trong quá khứ, thế nhưng, theo cựu phó chủ tịch chi bộ Queensland của đảng Tự Do là ông Graham Young, một người chống đối việc sát nhập hai đảng thành một, thì đảng Tự Do Quốc Gia vẫn chưa kiến tạo được một chân dung rõ rệt cho chính họ. Ông cho biết khoảng một phần tư những người trả lời cuộc thăm dò mà ông thực hiện trên trang mang “On Line Opinion” của ông, nói rằng họ không biết cái đảng mới này có quan điểm gì và đại diện cho ai.
Nếu cái đảng mới này, mặc dù ông Springborg đã dồn rất nhiều nỗ lực để tạo thành và duy trì, vẫn không thể làm giảm thiểu đa số của đảng Lao động tại nghị viện tiểu bang thì sẽ có những sự căng thẳng mới giữa những đảng viên Tự Do và Quốc Gia trước kia chống đối lại việc đánh mất chân tướng chính trị của họ. Và những căng thẳng này cũng sẽ lây lan đến phe liên đảng tại chính trường liên bang ở Canberra.
Gửi ý kiến của bạn
