Đề tài tranh cử thường diễn biến trong các cuộc bầu cử quốc gia và quan trọng như bầu cử tổng thống Mỹ. Trước và trong chuỗi bầu cử sơ bộ, vấn đề chiến tranh Iraq là vấn đề chánh yếu, vấn đề kinh tế My chỉ thứ yếu thôi. Nhưng còn 50 ngày nữa đến ngày dân Mỹ đi bầu tổng thống, vấn đề kinh tế trở thành vấn đề nổi bật trong cuộc tranh cử.
Mùa bầu cử đang rộ mà khó khăn kinh tế dồn dập và lên cao. Số nợ cho vay mua nhà đất khó đòi lâm le biến thành khủng khoảng tài chánh. Giá xăng tăng vọt với dân chúng Mỹ coi chiếc xe như cái nhà, như cần câu bánh mì, kêu ca. Đại Công ty General Motors, Hewlett Packard sa thải công nhân hàng loạt. Các tập đoàn đầu tư Hoa Kỳ sụp đổ hàng loạt. Trong 6 tháng mà 3 trên 5 ngân hàng đầu tư lớn nhất nước Mỹ sập tiệm. Ngân hàng đầu tư Bear Sterns sụp đổ vào tháng Ba. Ngân hàng đầu tư Merill Lynch bán rẻ cho ngân hàng thương mại Bank of America. Hai công ty tài chính bán công Fannie Mae và Freddie Mac lảo đảo, chánh quyền Mỹ phải rót tiền cứu trợ và giám hộ. Ngân hàng đầu tư Lehman Brothers kỳ cựu có từ 1914 đã khai phá sản vào ngày 14 tháng Chín vì Quỹ Dự Trữ Liên Bang không rót vốn cứu nguy. Chấn động toàn nước Mỹ. Mỹ là đầu máy kinh tế toàn cầu, lo sợ lan toả khắp thế giới. Người thì nói đây là cuộc khủng khoảng ngân hàng, kẻ nói khủng hoàng tài chánh. Có người lại Đại Khủng Khoảng như như thời 1929
Một quốc gia đại sự của Mỹ, một mối to lớn của nhân dân và chánh quyền Mỹ, xảy ra đúng vào mùa tranh cử tổng thống đang rộ, chỉ còn 50 ngày nữa thôi. Nhứt định hai phe tranh cử, Ô McCain ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng Hoà và Ô Obama ứng cử viên tổng thống của Đảng Dân Chủ định phải có ý kiến. Hai phe McCain và Obama nói rất nhiều, đưa lắm ý kiến, đấu đá nhau ra trò. Ý kiến của hai bên không thiếu lời dao to búa lớn để hấp dẩn củ tri mà mục đích ngán tầm, trước mắt lá kiếm phiếu. Truyền thông đại chúng Mỹ thêm cơ hội làm rậm đám thêm. Nào là đại khủng hoảng, nào là kinh tế sụp đổ, nào suy thoái, suy trầm. Nhưng chưa thấy ai nhảy lầu tự tử vì mất trắng của chìm trong chứng khoáng như thời Đại Khủng Khoảng và vẫn thấy tổng sản lượng và xuất cảng Mỹ vẫn còn tăng đều đều.
Có hay không đại khủng khoảng kinh tế, xin dành cho những kinh tế gia phân tích và giải đáp, thuộc lãnh vực chuyên môn của giới này. Vấn đề ở đây là xem biến động nói trên trong bối cảnh bầu cử tổng thống Mỹ, là cuộc bầu cử bốn năm một lần, rất quan trọng, rầm rộ mà vấn đề chánh trị, kinh tế của Mỹ thường là đề tài tranh cử.
Trong trận giặc miệng đó, nếu bình tâm phân tích thì thấy tựu trung mỗi bên vẫn đứng ở lập trường kinh tế cố hữu của Đảng mình thôi. Không ai đi ra ngoài xa chủ trương kinh tế của Đảng mình: Cộng Hòa, kinh tế tự do và Dân Chủ, kinh tế can thiệp. Đó là một cuộc tranh luận dài dài của hai Đảng, tái xuất hiện trong các mùa bầu cử tổng thống Mỹ. Một tuồng hát không có vảng, chỉ có đoạn kết từng hồi mà thôi vì đó là sự sống, luôn phát sinh yếu tố mới.
Dưới lăng kính và bài bản đó, từ lâu dân chúng đã thừa biết lập trường kinh tế của của hai ứng cử viên tổng thống qua lập trường của hai đảng. Obama muốn hủy bỏ việc giảm thuế của chánh quyền Bush mà Ong cho là chỉ có lợi cho nhà giàu. Nhưng chỉ bỏ đối với người thật giàu thôi, mà không bỏ đối với người trung lưu lao động làm ra của cải cần nâng đỡ. Còn McCain thì muốn duy trì việc giảm thuế với định mức mà chánh quyền Bush đã đưa ra. Như vậy dù chủ trương hai ứng cử viên bên ngoài xem mâu thuẫn, đối lập nhau, nhưng bên trong chỉ khác nhau một phần, chớ không phải 9 chống 9.
Tương tự, qua trường hợp chánh quyền Bush rót tiền cứu trợ cho Mac-Mae nhưng không giúp và để cho Lehman Brothers phá sản, người ta thấy vai trò của chánh phủ Cộng hoà lãnh đạo rất quan trọng và Quốc Hội do Đảng Dân Chủ kiểm soát rất linh động. Một sự dung hoà giữa quan niệm kinh tế tự do và kinh tế can thiệp trong trường hợp Mac-Mae và Lehman Brothers.
Đối với hai ứng cử viên tổng thống cũng thế. Hai ông McCain và Obama đều cùng thấy nền tài chánh Mỹ đang bịnh họan. Thấy một thứ bịnh nhưng bốc hai thang thuốc khác nhau, khác nhau ở cách giải quyết thôi. Ô. McCain chủ trương cải tổ lại thị trường chứng khoáng Wall Street, không dùng công quỷ là tiền thuế của nhân dân để cứu trợ Lehman Brothers. Để biện minh cho lập trường của mình, Ô McCain cho biết cuộc khủng khoảng ngân hàng "không phải là lỗi của người Mỹ". Theo Ong, tội phạm là chế độ đặc quyền, lòng ham tiền, tánh vô trách nhiệm và việc tham nhũng của những người điểu khiển đã phá ngầm thành quả lao động của người dân Mỹ. Ong tuyên hứa nếu đắc cử Ong sẽ chất dứt những lạm dụng này. Để trấn an trong biến cố này, Ong McCain cho biết những yếu tố nền tảng của kinh tế [Mỹ] là vững chắc".
Còn Ô Obama nói "Cuộc khủng khoảng tài chánh [này] là cuộc khủng khoảng lớn nhứt từ cuộc Đại Khủng Hoảng tới giờ." Sau khi Ô McCain tuyên bố kinh tế Mỹ vững chăc, Ô Obama phản biện "Ong ta [McCain] nói đến nền kinh tế nào" Tôi nghĩ [McCain] không hiểu biết vấn đề. Nếu không, tại sao Ong ta nói hôm nay cũng như những ngày khắc, là nền tảng kinh tế của chúng ta vững chắc."
Xét từng chữ, từng lời hai thang thuốc của McCain và Obama gói giấy khác màu, chớ bên trong không khác chất lắm. Ô. Obama chủ trương ổn định thị trường địa ốc, là vấn đề trung tâm, là vần đề ưu tiên. Còn Ô McCain chủ trương làm việc với hệ thống các cơ quan công quyền liên quan đến kinh tế và cho những cơ quan này quyền hạn rộng hơn để bảo đảm thị trường được minh bạch. Bên nào cũng có sự can thiệp của nhà nước cả, chí ít hay nhiều mà thôi.
Bất cứ một vấn đề chánh trị lớn nào đều có nhiều mặt, chớ không thể cắt gọn tiết diện hay nhìn một mặt để đánh giá được. Nhưng kỳ bầu cử tổng thống năm 2008 này, cử tri Mỹ bị hai đảng đưa vào một thế chẳng đặng đừng. Phải chọn hoặc người Da Đen hay chọn người Phụ nữ trong vai trò đồng lãnh đạo quốc gia. Liên danh Obama với tổng thống người Da Đen, liên danh McCain với phó tổng thống là Phụ nữ.
Còn 50 ngày mới tới ngày bầu cử, còn nhiều yếu tố và biến cố phát sinh, như vụ mới đây, ngân hàng đầu tư Lehman Brothers kỳ cựu phá sản vào ngày 14 tháng Chín. Và những gì ứng cử viên nói khi tranh cử cũng không ắt sẽ làm khi đắc cử làm tổng thống. Hoàn cảnh đổi thay, suy nghĩ và hành động cũng thay đổi. Chánh trị là vấn đề của con ngưởi, cuộc sống của con người và xã hội. Mà con người và cuộc sống bản chất là biến thiên. Khi nắm được chánh quyền, được trình báo đầy đủ, được nghe những ý kiến khác nhau, và nhứt là biết được biết tận tường những khó khăn của vần đề, người dân cử có trách nhiệm với quốc gia dân tộc đặt quyền lợi quốc gia dân tộc vào thời điểm vấn đề xảy ra cao hơn lời hứa khi ứng cử.
Do vậy, không thể xét một ứng cử viên theo kiểu quơ đủa cả nắm được. Không thể nói đảng Cộng Hoà là đảng của người giàu, đảng chống Cộng, còn Dân Chủ là của người nghèo, người thiểu số. Nếu chịu khó tìm hiểu sẽ thấy khác. Ông Obama được sự ủng hộ của Các tay tài phiệt tỷ phú giàu nhất Mỹ như Warren Buffett, George Soros, Ted Turner chủ đài CNN đài CNN ủng hộ tinh thần và tài chánh cho Ô Obama. Số tiền đại tài phiệt Wall Street yểm trợ Obama cao gấp đôi của Ô McCain. Nhưng Ô Obam nhận tiền là một chuyện, còn có nghe các ông mạnh thường quân đó không khi đắc cử là một chuyện khác cần hậu xét. Còn lịch sử Mỹ đã chỉ rõ TT Kennedy, Johnson của Đảng Dân Chủ là tổng thống đưa quân Mỹ vào bảo vệ VN trước cuộc xâm lăng của CS Bắc Việt, còn TT Nixon và Ford là người việt nam hoá chiến tranh để quân Mỹ rút. Còn Ô McCain là một người tham chiến VN, Ong đi đánh trận với tư cách một quân nhân chuyên nghiệp được Tư lịnh Tối cao quân lực là một chánh trị gia điều đi. Không đi chiến trường VN, cũng phải đi chiến trường khác. Nhưng đích thân Ong hiểu CS nhờ những năm tù binh của CS, nên nhiều kinh nghiệm CS hơn Ô Obama là cái chắc. Tuy nhiên nếu đắc cử tổng thống Mỹ, Ong phải đặt quyên lợi Mỹ lên trên trong tương quan Hà nội- Washington do hai đời tổng thống gây dựng, một là TT Clinton của đảng Dân Chủ, hai là TT Bush của đảng Cộng Hoà.
Vi Anh
Gửi ý kiến của bạn
