Phòng khách sang trọng. |
Đấy là chức năng của các công ty độc lập với cả người mua và người bán, nhận thù lao của người mua để khám xét ngôi nhà cho kỹ trước khi đôi bên ký kết hợp đồng. Thanh tra phải coi người mua là thân chủ và phục vụ họ bằng cách tìm ra cho hết những tỳ vết chứng tật của ngôi nhà, hầu khuyên người mua yêu cầu người bán phải tu sửa trước khi giao nhà.
Nhưng, tìm ra một hãng thanh tra đáng tin cậy, và nhân viên thanh tra tìm ra những vấn đế của ngôi nhà, là những việc không đương nhiên. Tất cả tùy vào giá biểu thù lao, và càng muốn xét kỹ thì càng tốn nhiều tiền. Rẻ thì mất hai ba trăm, đắt là sáu bảy trăm.
Và cũng còn tùy ngôi nhà hay khu vực. Ở những nơi hay có mưa bão hoặc tuyết lạnh, với kiến trúc nhiều tầng và một tầng hầm ở dưới mặt đất (như tại miền Đông miền Bắc), việc thanh tra có thể rắc rối và tốn kém hơn ở những vùng khô ráo, nhà xây cao hơn mặt đất (như tại miền Tây hay miền Nam). Nhiều nhà còn có giếng nước riêng, hoặc máy sưởi bằng dầu cặn chôn hẳn dưới đất thì việc thanh tra độ sạch của nước, độ kín của máy, là vấn đề gây tốn kém. Nhà xây quá cũ thì phải khám tới hầm cầu và việc ấy cũng không rẻ.
Việc đầu tiên của người mua nhà vì vậy là tìm hãng thanh tra đáng tin cậy. Thông thường, giới trung gian địa ốc quen biết nhiều và có thể giới thiệu người thanh tra cho mình, nhưng không nên ỷ lại vào người trung gian này mà cần tìm hiểu thêm. Ít nhất là xét hỏi xem hãng thanh tra đã hành nghề bao lâu rồi. Người Việt mình thường ít khi vặn hỏi như vậy và sự nhún nhường dè dặt ấy là không nên. Chúng ta có thể tìm hiểu trên Internet, hoặc hỏi han bằng hữu láng giềng, hầu như người nào cũng có biết một hãng thanh tra như vậy để giới thiệu cho mình.
Việc thanh tra có thể giúp ta biết được những tật nhỏ, như ống nước dẫn vào máy rửa chén bị rò rỉ, hoặc đà gỗ dưới mái hiên bị mục. Chủ nhà muốn bán tất nhiên phải thay phải sửa. Nhưng, có nhiều chuyện mà việc thanh tra sẽ tốn kém hơn nhiều, từ hầm cầu đến hệ thống bơm nước vào hồ bơi, từ máy điều hoà không khí sau nhà tới các rui mè nằm dưới mái. Bình thường thì người thanh tra phải mất nhiều tiếng đồng hồ để xét nghiệm cho kỹ ngần ấy góc kẹt trong nhà, và họ có phương pháp lẫn máy ảnh để chụp hình nơi có vấn đề. Nhà càng cũ, với kiến trúc cổ xưa và trang bị cổ lỗ thì càng dễ có vấn đề mà người thanh tra phải thấy ra.
Sau khi khám, họ phải nạp cho người mua một báo cáo rõ ràng, dày vài chục trang, với đầy đủ hình ảnh cho phép người bán thấy ra những vấn đề mà họ không biết (hoặc tưởng rằng người khác không thấy). Người bán sẽ phải sửa cho hết những vấn đề này nếu muốn ký hợp đồng.
Tuy nhiên, một dịch vụ dăm trăm đồng chưa thể xét hết được các vấn đề nằm sâu trong ngôi nhà đâu và nếu muốn tìm cho kỹ, nhất là những loại vấn đề rắc rối nhưng hiếm hoi, thì phải trả giá biểu cao hơn, . Nên hỏi chính nhân viên thanh tra về những giá biểu và dịch vụ này. Nếu người mua muốn thì họ sẽ mất nhiều thời giờ hơn, trắc nghiệm lâu hơn (cả chục ngày) và đòi thù lao đắt hơn (có khi cả chục ngàn). Nhưng thà như vậy còn hơn là mua nhà xong mới biết mình sẽ phải mất vài chục ngàn sửa lại những chứng tật sẽ đe dọa sự an toàn lâu dài của ngôi nhà.
Hạnh phúc chính là sự chu đáo từ đầu!