NS Bayh Không Tái Ứng Cử
Vi Anh
Có thể thấy việc TNS Bayh quyết định không tái ứng cử trong kỳ bầu cử tháng 11 này là một biến cố lớn. Một là nỗi niềm của một TNS trước nạn quá phe đảng ở Quốc Hội. Hai là một cú sốc mạnh cho TT Obama của chánh quyền Dân Chủ đang kiểm soát Hành Pháp lẫn Lập pháp. Ba là một mối lo mất thế siêu đa số của Khối Dân Chủ ở Thượng Viện rất trở ngại cho các chương trình của tổng thống Dân Chủ Obama. Bốn là mối lo xa hơn một chút, sau cuộc bầu cử vào tháng 11 năm nay 2010, Đảng Dân Chủ ít hy vọng còn được đa số ở Quốc Hội lưỡng viện nữa. Năm là hy vọng của Đảng Cộng Hòa sẽ vươn lên, tái lập thế cân bằng của chánh quyền giữa Hành Pháp và Lập pháp.
TNS Evan Bayh là một người mới 54 tuổi, cái tuổi đầy sức sống và già dặn ở trường đời. Ông đăc cử và làm TNS đại diện hai nhiệm kỳ, đại diện cho TB Indiana tại Thượng Viện Mỹ. Lập trường trung dung giữa hai cánh trong khối Dân Chủ, Ông là một tiếng nói có trong lượng trong khối Dân Chủ Thượng Viện. Ông là con trai của Cố TNS Bayh đã từng làm TNS đại diện cho TB này ở Thượng Viện. Theo đánh giá của những người theo dõi bầu cử và các cơ quan thăm dò, TNS Bayh dễ dàng tái đăc cử nhiệm kỳ 3.
Nhưng mới đây, tại thủ phủ tiểu bang nhà Indiana, bên người vợ rơi lệ và hai đứa con, và trước mặt báo chí, TNS Evan Bayh, Ông bày tỏ nỗi phiền muộn về nạn phe đảng quá lố ở Quốc Hội và tuyên bố sẽ không ra tái ứng cử nữa. TNS Bayh nói, nhiều khi Ông thấy Quốc Hội không đi theo con đường lẽ ra phải đi. Có "quá nhiều phe đảng và không đủ tiến bộ - quá nhiều ý thức hệ hẹp hòi và không đủ biện pháp thực tiễn giải quyết vấn đề. Ngay trong thời gian thách thức lớn lao, công tác cũng không chạy". Giải bày nỗi niềm này, TNS Bayh dẫn dụ hai việc: sự đổ vỡ của dự luật tạo việc làm và việc Thượng Viện biểu quyết chống ủy ban lưỡng đảng nhằm đối phó với việc khiếm hụt ngân sách và số nợ nần; điều mà TNS Bayh cho là một đe dọa lớn nhứt đối với quốc gia. Ông nói, "Sau nhiều năm, lòng say mê phục vụ đồng bào của tôi không sút giảm, nhưng ý muốn làm điều ấy của tôi bị phai mờ ở Quốc Hội." Ông muốn nói Quốc Hội không đánh giá cao tinh thần phục vụ nhân dân mà loay hoay trong vấn đề phe đảng. Ông phân trần quyết định của Ông lá quyết định cá nhân và riêng. Tánh Ông là người hành động. Ông thích sự độc lập. Tinh thần phe đảng và ý thức hệ không thúc đẩy được Oâng.
Thế là lại thêm một vố nữa cho TT Obama, sau vố TNS Scott Brown của Đảng Cộng Hòa giành được cái ghế của TNS Edward Kennedy qua đời, trong cuộc bầu cử điền thế ở TB Massachussets là thành trì của Đảng Dân Chủ. "Đã buồn vị trận mưa rào" mất đi TNS Kennedy con sư tử bảo vệ dự thảo luật bảo hiểm y tế, TT Obama "lại đau vì nỗi ào ào gió đông" với TNS Scott Brown thuộc Đảng Cộng Hòa đắc cử với chương trình chánh yếu là chống dự luật cải tổ y tế. Khối Dân Chủ mất đi cái thế siêu đa số gồm 60 người cần thiết để ngăn chận Khối Cộng Hòa kéo dài thủ tục lập pháp ở Thượng Viện.
Tin Báo New York Times cho biết trước tình hình Cộng Hòa vươn lên và nguy cơ thế đa số của Đảng Dân Chủ bị mất trong kỳ bầu cử tháng 11 này, TT Obama và Chánh văn phòng Rahm Emanuel đã cố gắng thuyết phục TNS Bayh tiếp tục ra tranh cử nhưng không thành.
Các TNS Dân Chủ bị một cú sóc, coi quyết định của TNS Bayh là một thất bại then chốt trong việc tạo đồng thuận của Khối Dân Chủ ở Thượng Viện. Và trong mùa bầu cứ vào tháng 11 Đảng Dân Chủ và Khối Dân Chủ ở Thượng Viện mất đi một ứng cử viên có nhiều hy vọng thắng đối thủ rất cao. TNS Bayh chưa bao giờ thất cử ở Indiana và có lần định ra tranh cử tổng thống nữa. Còn đối thủ Cộng Hòa là Ông Dan Coats là ứng cử viên mà Đảng Cộng Hòa hậu thuẩn là cựu TNS thuộc Đảng Cộng hòa và sau đó làm Đại sứ Mỹ ở Đức. Nên quyết định không tái ứng cử của Ông làm Đảng Dân Chủ thất vọng, lo ngại khó mà giữ được thế đa số ở Quốc Hội sau kỳ bầu cử tháng 11 này.
Quyết định không tái ứng cử nhiệm kỳ 3 của TNS Bayh là dấu hiệu chót của những bất đồng ý kiến giữa TT Obama và những nhân vật Dân Chủ (dân biểu và nghị sĩ) sắp phải tái ứng cử trong cuộc bầu cử này. Những bất đồng ý kiến liên quan đến sự bất bình của dân chúng đối với nạn thất nghiệp và tương lai kinh tế bất định cũng làm cho các dân biểu nghị sĩ khác lo ngại, không ra tái ứng cử. TNS Bayh là vị TNS Dân Chủ thứ 5 không tái tranh cử trong cuộc bầu cử tháng 11 năm 2010. Trong đó có hai vị lập trường ở giữa tiếng nói có trọng lượng như TNS Bayh, ấy là TNS Christopher Dodd TB Connecticut và Byron Dorgan TB North Dakota. Số dân biểu nghị sĩ định không tái ứng cử ngày càng tăng. DB Patrick Kennedy ở DC Rhode Island, TNS Christopher Dodd ở Connecticut và Byron Dorgan ở North Dakota đã tuyên bố và sắp tới có thể DB Lincoln Diaz-Balart, CH-Fla., và một số DB Cộng hòa của các TB Michigan, Indiana, Arkansas và Arizona củng có thể làm như thế.
Việc không tái ứng cử của TNS Bayh, Đảng Cộng Hòa lại nhìn khác. Không thấy tinh thần phe đảng đã làm cho TNS Bayh không tái ứng cử. Mà thấy như lời tuyên bố viết của Michael Steele, Chủ Tịch Toàn Quốc của Đảng Cộng Hòa, nói những vị Dân Chủ lập trường ở giữa cảm thấy nhiều đồng viện Dân Chủ của mình tái ứng cử là bán đứng cử tri nên không muốn đối diện với cử tri tại phòng phiếu nữa. Câu nói độc thật, vừa kéo số đông về mình, vừa tách đối thủ xa rời quần chúng. Và thấy Đảng Cộng Hòa nhiều hy vọng hơn. Ứng cử viên Cộng Hòa sẽ thắng ở TB Indiana.
Dân chúng có bất bình về tỷ lệ thất nghiệp cao kỷ lục, khiếm hụt ngân sách gia tăng, tài trợ quá nhiều cho các định chế tài chánh và ngân hàng mà tổng giám đốc đã lấy tiền lương, tiền thưởng quá cao. Thăm dò của Associated Press-GfK vào giữa tháng Giêng, chỉ có 32% vừa lòng cách các dân cử điều hành Quốc Hội. Phân nửa muốn thay người mới, phân nửa muốn giữ lại người cũ. Còn thăm dò của CBS News/New York Times hồi đầu tháng Hai, có 81% muốn bầu người mới và chỉ có 8% nói đa số người cũ làm việc được.