Câu Chuyện Thể Thao – Tiền Đạo
Mời quý độc giả cùng tìm hiểu tiếp môn “Dã Cầu Sử Dụng Bóng Mềm”, tức “Softball”.
Một trong các dụng cụ bất khả khuyết trong môn “Softball” là gậy quật. So với loại gậy bằng gỗ cứng chuyên dùng của môn Dã Cầu, gậy quật của môn “Softball” nhỏ hơn, được chế tạo bằng gỗ, tre, hoặc nhôm và các hợp kim nhẹ dựa theo những tiêu chuẩn quốc tế sau:
- Gậy số 1: chiều dài 78.8cm, đường kính phần đầu gậy khoảng 5.10cm, nặng khoảng 1.08kg
- Gậy số 2: chiều dài 81.3cm, đường kính phần đầu gậy khoảng 5.10cm, nặng khoảng 1.08kg.
- Gậy số 3: chiều dài 86.36cm, có đường kính phần đầu gậy khoảng 5.80cm, nặng 1.08kg.
Hơn nữa, các loại gậy quật bắt buộc phải sử dụng theo loại bóng thích hợp được phân ra nhiều đẳng cấp. Ngoài những đặc tính tương cận căn bản, môn “Softball” còn có một số điểm khác biệt với Dã Cầu kèm theo đồ hình (hình trên) và chi tiết như sau:
- Tuyển thủ ném bóng (pitcher) không đứng trên mô đất cao (mound) và chỉ được di chuyển trong phạm vi một vòng tròn (pitcher circle) có địa hình bằng phẳng giống như các vị trí khác trên sân. Do tuyển thủ pitcher ném bóng từ vòng tròn “pitcher circle” nên vị trí này còn được gọi là “điểm ném” (pitching point)
- Theo quy định, sân đấu của môn “Softball” có hình dạng của 1/4 vòng tròn nên từ vị trí của tuyển thủ quật bóng (batter), tức tâm điểm “Home Plate”, đến các nơi tiếp cận hàng rào đều có cự ly bằng nhau. Ngoài ra, phần sân từ tâm điểm này đến vị trí của các gối (base) thường được trải một lớp đất, trong khi phạm vi từ các gối đến đường biên vòng tròn của hàng rào là sân cỏ.
- Khoảng cách giữa các gối là 60 feet (khoảng 18.29m), tức bằng 2/3 khoảng cách giữa các gối của môn Dã Cầu. Kế đến, từ các gối đến đường biên hàng rào có cự ly tối thiểu là 220 feet (khoảng 67.06m) dành cho sân đấu của các đội nữ, và cự ly 250 feet (khoảng 76.26m) dành cho sân đấu của các đội nam.
- Ở gối thứ nhất (1st base) áp dụng quy định “double base” (hai gối). Tuyển thủ của đội đang phòng thủ sẽ đứng tại vị trí của gối thứ nhất (màu trắng). Cạnh đó, gối phụ (safety base) màu cam được dùng cho tuyển thủ quật bóng của đội tấn công. Sau khi quật bóng, tuyển thủ của đội tấn công sẽ chạy bên ngoài đường biên và chạm vào gối màu cam này để tránh tình trạng đụng vào người tuyển thủ đang trấn thủ gối thứ nhất màu trắng của đội đang phong thủ
- Tất cả các thủ pháp ném bóng đều tuân theo hình thức ném từ phía dưới, tức giơ tay lên cao rồi hạ xuống và sau khi quay một vòng thì duỗi thẳng tay ra ném bóng về phía đối phương đang cầm gậy quật. Trường hợp quay tay hai vòng trở lên bị coi là phạm luật ném bóng, lúc đó đối phương không cần quật bóng mà vẫn được tiến lên gối thứ nhất.
- Trên căn bản, môn “Softball” không sử dụng kỹ thuật ném bóng thẳng (straight) như Dã Cầu và thường dùng các đường bóng biến hóa làm thay đổi hướng tiến của bóng khi đi vào tầm quật của đối phương bằng những kỹ thuật ném gọi là “raise-ball” (bóng đi từ dưới lên trên) hoặc “drop-ball” (bóng đi từ trên xuống dưới).
- Ngoài luật nghiêm cấm các hình thức ném bóng trúng người tuyển thủ quật như môn Dã Cầu, trong môn “Softball” còn quy định luật cấm tất cả những hình thức ném bóng cố ý gây cản trở thế tấn công của đối phương.
- Trong trường hợp tuyển thủ đội tấn công đang đứng ở một gối nào đó thì không được rời gối để chuẩn bị cho động tác “chạy lên gối” (runner) như môn Dã Cầu (trong môn Dã Cầu, khi đội tấn công có một tuyển thủ đang đứng gối thì tuyển thủ này có thể rời vị trí của gối ở một khoảng cách an toàn để chuẩn bị chạy đến gối kế tiếp). Trên nguyên tắc, khi tuyển thủ ném bóng còn giữ quả bóng ở trong vòng “pitcher circle” thì đối phương không được rời khỏi gối.
- Một trận đấu “Softball” kéo dài đến 7 hiệp, trong mỗi hiệp hai đội sẽ ở thế tấn công (được quật bóng trước) và thế phòng thủ (phía đối phương quật bóng). Trường hợp sau 7 hiệp vẫn chưa phân thắng bại sẽ đấu thêm hiệp phụ.
- Trong danh sách các tuyển thủ chính thức ra sân thi đấu, nếu đã được đồng đội thay thế thì vẫn có thể trở lại đội hình thêm một lần nữa.
- Môn “Softball” ứng dụng hình thức “Designated Hitter” (DH) của môn Dã Cầu quy định luật chỉ định cầu thủ quật bóng gọi là “Designated Player” (DP).
Hình thức DH trong môn Dã Cầu là luật cho phép một tuyển thủ được quật bóng thế cho tuyển thủ pitcher trong lúc đội nhà đang ở thế tấn công. Hình thức này hiện nay vẫn được áp dụng tại bảng đấu “Pacific League” của giải chuyên nghiệp Dã Cầu Nhật Bản (NPB: Nippon Pro-Baseball) hoặc bảng đấu “American League” của giải chuyên nghiệp Dã Cầu Hoa Kỳ (MLB: major League Baseball).
Trong khi đó luật DP của môn “Softball” được áp dụng qua các đặc tính sau đây: Trước khi bước vào trận đấu, hai đội thi có quyền tự do chọn lựa hình thức luật DP trong thế công hoặc thế thủ, tức là chọn ra một tuyển thủ chuyên môn quật bóng thay cho tuyển thủ pitcher khi tấn công và một tuyển thủ khác thay thế cho đồng đội khi phòng thủ. Tuyển thủ thay thế cho đồng đội ở vị trí chuyên phòng thủ được gọi là DEFO (Defense Only). Tuy hai đội có quyền tự do chọn lựa hình thức luật DP nhưng nếu lúc ban đầu đã không chọn thì sau khi trận đấu diễn ra cũng không được thay đổi ý kiến. Vị trí phòng thủ trên sân của tuyển thủ DEFO không bị giới hạn nên có thể đứng ở bất kỳ phương vị nào. Cả hai tuyển thủ ở vai trò DP và DEFO đều có thể trở lại sân đấu một lần sau khi được đồng đội thay thế. Tuyển thủ DP có thể kiêm luôn vai trò của tuyển thủ DEFO ở bất cứ lúc nào và ngược lại tuyển thủ DEFO cũng có quyền kiêm nhiệm vai trò DP trong mọi cục diện trận đấu. Từ năm 2006, dụng ngữ DEFO đã được “Liên Đoàn Softball Quốc Tế” (ISF: International Softball Federation” cải danh thành “Flex Player” (FP).
Nhìn thoáng bề ngoài, một trận đấu “Softball” trông có vẻ nhàn hạ, ung dung với lượng vận động của các tuyển thủ tương đối ít nếu so với các bộ môn dùng tốc độ và thể lực để tranh bóng như túc cầu, bóng rổ, quần vợt, bóng bàn v.v…Thế nhưng, khi đi sâu vào từng chi tiết cục diện của một trận đấu “Softball”, ta sẽ thấy được đó là một cuộc so tài được vận dụng cả tinh thần lẫn thể lực. Đầu tiên, tuyển thủ pitcher là người nắm giữ chìa khóa then chốt của trận đấu khi vừa phải kết hợp với đồng đội là tuyển thủ chụp bóng (catcher) để chọn hướng ném bóng chính xác, đánh lừa đối phương, vừa phải vận sức của bả vai và lực ném của tay để ra chiêu ném bóng liên tục cho đến khi hạ được đối phương. Do môn “Softball” không quy định giới hạn thời gian mà chỉ căn cứ vào cục diện của từng hiệp đấu nên thể lực của tuyển thủ pitcher rất dễ dàng bị tiêu hao. Kế đến, các tuyển thủ quật bóng trong một đội cầu “Softball” cũng phải hội đủ điều kiện về thể lực và kỹ thuật quật bóng để ghi điểm trong thế tấn công, nhất là phải có thị lực tốt và óc phán đoán nhậm lẹ trong các đường bóng quyết định. Đồng thời, tuyển thủ quật bóng cũng phải có khả năng chạy nhanh để chạy tới vị trí các gối sau khi quật bóng hoặc sau khi được đồng đội tung ra những cú “hit” đẩy họ tiến lên gối trên để tiến gần đến cự ly gối nhà là nơi ghi điểm (home in).
Kế đến sự phối hợp toàn đội trong một trận đấu “Softball” cũng cho thấy yếu tố kỹ luật gắt gao và tổ chức chặt chẽ được thể hiện rõ nét qua những hình thức ra chỉ thị đối ứng bằng dấu hiệu của huấn luyện viên sau khi tiên liệu những tình huống có khả năng xảy ra ở từng cục diện. Những dấu hiệu này được truyền đạt nhanh chóng đến các tuyển thủ trên sân và được tuân hành triệt để. Từ đó còn cho thấy mỗi trận đấu là một cuộc đấu trí căng thẳng giữa các huấn luyện viên và những tuyển thủ đôi bên.
Tuy “Softball” bị loại khỏi Thế Vận Hội 2012, nhưng hiện Hiệp Hội Softball của các quốc gia chủ lực như Nhật Bản, Hoa Kỳ, Đại Hàn, Úc Đại Lợi v.v… cũng đang ráo tiết vận động để môn thể thao này được trở lại danh sách thi đấu từ kỳ Thế vận 2016 với nhiều kỳ vọng.
Gửi ý kiến của bạn
