Câu Chuyện Thể Thao – Tiền Đạo
Trong phần Câu Chuyện Thể Thao lần này, xin mời quý độc giả cùng tìm hiểu chi tiết môn “Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ”, tức “American Football”.
Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ là một môn thể thao áp dụng những quy định riêng biệt của trường phái “Football” Hoa Kỳ qua hình thức thi đấu giữa hai đội tuyển tranh nhau quả bóng hình bầu dục với mục đích đưa bóng tiến vào phần sân goal của đối phương (gọi là end zone) để tính điểm. Có hai phương thức chính để đưa bóng tiến vào khu vực sân goal đối phương là mang bóng chạy (run play) và ném bóng cho đồng đội (pass play). Tuyển thủ ghi điểm cho đội nhà là người mang bóng chạy vượt qua đường “goal line” hoặc chụp bóng trong khu vực “end zone” hay đá bóng bay qua phía trên trụ goal của đối phương.
Vốn là môn thể thao mang tính quốc hồn quốc túy nên “American Football” được ái mộ cuồng nhiệt nhất tại Hoa Kỳ qua giải đấu chuyên nghiệp NFL (National Football League) lừng danh thế giới. Ngoài ra, trận chung kết tranh cúp vô địch hàng năm của giải NFL tổ gọi là “Super Bowl”, còn được xem như một sự kiện thể thao quan trọng hàng đầu của Hoa Kỳ, thu hút toàn bộ sự chú mục của giới hâm mộ quốc nội với số lượng khán giả theo dõi trực tiếp qua hệ thống truyền hình luôn chiếm tỷ lệ cao nhất so với những tiết mục khác. Đặc biệt, buổi trực tiếp truyền hình trận đấu chung kết giải đấu “College Football” dành cho những đội bóng đại học Hoa Kỳ cũng chiếm tỷ lệ khán giả theo dõi rất đông đảo không kém gì trận tranh cúp vô địch của môn dã cầu gọi là “Major League World Series” hay môn bóng rổ, được gọi là “NBA Final”.
Môn Bóng Bầu Dục được hình thành tại Hoa Kỳ từ nguồn gốc môn “Football” của Anh Quốc. Vào năm 1867, trận đấu “Football” đầu tiên được tổ chức tại đại học Princeton và áp dụng một số luật lệ của môn Túc Cầu với số tuyển thủ của mỗi đội là 25 người, tức tổng cộng có đến 50 cầu thủ tham dự trong trận cầu lịch sử này. Kế tiếp, đại học Rutgers ở tiểu bang New Jersey tổ chức một trận cầu “Football” tuy cũng mang hình thức áp dụng luật Túc Cầu nhưng có nhiều phần khác biệt so với luật lệ của các đội bóng trường đại học Princeton. Từ đó, phong trào “Football” bắt đầu lan rộng và phổ biến rộng rãi tại các trường đại học Hoa Kỳ.
Trận “Football” đầu tiên giữa các đại học Hoa Kỳ (Inter College Football) là cuộc gặp gỡ lý thú gìữa đội tuyển đại học Princeton và đội tuyển đại học Rutgers vào năm 1896 tại thành phố New Brunswick. Ở thời điểm này, hình thức mang bóng chạy trên sân và dùng tay ném bóng để chuyền cho đồng đội đã được nhìn nhận nhằm đi đến sự thống nhất luật lệ của môn “Football, nhưng lúc đó vẫn còn sử dụng quả bóng tròn của môn túc cầu. Kế đến, vào năm 1873 các đại học Columbia, Princeton và Yale đã đi đến quyết định thành lập “Hiệp Hội Football Đại Học Quốc Tế” (ICFA: Inter College Football Association).
Mặt khác, một đại học nổi tiếng khác của Hoa Kỳ là Harvard tuy được ICFA mời tham gia với tư cách là thành viên nhưng Harvard đã từ chối vì không đồng ý một số luật quy định của tổ chức ICFA. Đồng thời, đội tuyển đại học Harvard lại chấp nhận lời mời của đội tuyển đại học McGill thuộc thành phố Montréal-Canada để tham gia trận “Football” giao hữu nhưng lại áp dụng luật lệ môn Rugby, vào ngày 14/5/1874. Tuy trận đấu này khá giống hình thức một trận cầu Rugby nhưng trên thực tế có thể nói rằng đây là trận cầu “American Football” đầu tiên của lịch sử môn Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ. Sau đó, Havard và Mcgill đã áp dụng luật lệ môn Rugby để tổ chức những giải đấu truyền thống cho các đội bóng của hai trường tham gia từ năm 1874 đến 1875. Từ đó, hình thức sử dụng quả bóng bầu dục trong môn “Football” bắt đầu thịnh hành tại các trường đại học và khoảng mười năm sau được phát triển thành môn Bóng Bầu Dục mang tích cách riêng biệt của Hoa Kỳ. Từ sau hậu bán thế kỷ thứ 19 đến nay, Bóng Bầu Dục cũng trở thành môn thể thao tiểu biểu của các đại học danh tiếng trên thế giới.
Xuyên qua quá trình phát triển và hình thành môn Bóng Bầu Dục, nguyên nhân đưa đến việc thay đổi luật lệ là do đa số sinh viên đương thời ưa chuộng luật của môn Rugby hơn. Thế nhưng, khi áp dụng luật Rugby vào môn “Football” thì không phân định được rõ quyền kiểm soát bóng trong thế tấn công theo quan niệm chiến thuật của người Hoa Kỳ nên từ điểm cải tiến này đã tạo nền tảng riêng biệt cho môn Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ. Từ năm 1880, nhờ sáng kiến thay đổi hình thức “Scrum” trong luật của môn Rugby thành hình thức “Screammage” của tuyển thủ Walter Camp, một nhân vật được mệnh danh là “Father of American Football”, thì quyền kiểm soát bóng sau những pha phạm lỗi kỹ thuật của môn Bóng Bầu Dục được minh xác rõ ràng hơn. (Scrum: hình thức các tuyển thủ hai đội xếp thành đội hình đứng xen kẻ đối mặt nhau để tranh bóng sau những pha phạm lỗi. Screammage: một hình thức tiếp diễn trận đấu sau những pha phạm lỗi được đội tấn công nắm quyềt kiểm soát bóng trong môn Bóng Bầu Dục) . Từ năm 1882, quy chế “Down” được ứng dụng, đánh dấu thời sơ kỳ hình thành môn Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ để tiến đến giai đoạn thành lập giải chuyên nghiệp. Sau đó, trận cầu đầu tiên của giải chuyên nghiệp Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ tổ chức vào ngày 3/9/1885 đã mở ra một trang sử mới trong làng thể thao Hiệp Chủng Quốc.
Đến thập niên 1930, do tính cách cạnh trạnh ngày càng trở nên khích liệt, những trận cầu của môn Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ đã phát sinh nhiều trường hợp bị thương vong nên bị dư luận đương thời chỉ trích nặng nề, thậm chí còn yêu cầu hủy bỏ môn thể thao này. Tuy nhiên vị tổng thống đời thứ 32 của Hoa Kỳ là ông Franklin Delano Roosevelt đã lên tiếng ngăn cản: “Bóng Bầu Dục là môn thể thao đặc thù riêng biệt, biểu hiện sự dũng cảm của nam giới Hoa Kỳ nên không thể nào hủy bỏ được”. Vì vậy, ngay sau đó các biện pháp sửa đổi luật lệ, sử dụng dụng cụ hộ thân để bảo đảm an toàn cho cầu thủ v.v.. đã được tiến hành nhanh chóng nên chẳng những giảm được trào lưu phản đối mà còn đưa Bóng Bầu Dục lên vị trí của môn “thể thao vua” tại Hoa Kỳ.
Tất cả những trận đấu Bóng Bầu Dục dành cho mọi đẳng cấp đều dựa trên căn bản luật lệ do “Hiêp Hội Thể Dục Đại Học Toàn Hoa Kỳ” (NCCA: National Collegiate Athletic Association) quy định, gọi tắt là “Luật NCCA”. Từ nguyên điểm này, cũng có trường hợp các đội bóng thuộc những đoàn thể, khu vực v.v…tham khảo những chi tiết căn bản để đặt thêm một số luật lệ mới áp dụng vào những giải đấu thích nghi với đẳng cấp của họ. Riêng giải đấu NHL tuy cũng có một số luật lệ đặc biệt dành cho giới chuyên nghiệp nhằm làm tăng thêm mức độ tranh tài gay gắt để thu hút khán giả, nhưng về chi tiết phạm lỗi kỹ thuật thì NHL vẫn kiêm dụng “Luật NCCA”.
Vì môn Bóng Bầu Dục sản sinh tại Hoa Kỳ nên đơn vị kích thước của sân đấu được dùng đơn vị “yard” (1 yard#0.9144m) và “feet” (3 feet #1 yard).
Sân cỏ tranh tài của môn Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ có chiều dài 120 yards (khoảng 109.73m) và chiều rộng 53 yards 1 feet (tức 160 feet, khoảng 48.78m). Hai cạnh của chiều dài sân gọi là “side line” và hai cạnh chiều dọc sân gọi là “end line”. Từ đường “end line” cuối hai phần sân đến khoảng cách 10 yards là đường “goal line”, tạo thành một khu hình chữ nhật nhỏ có chu vi 53 yards 1 feet X 10 yards, gọi là khu “end zone”, tức khu cấm địa của hai đội trên sân. Kế đến, từ đường “goal line” đến khoảng cách từng mỗi 10 yards được kẻ lằn vôi trắng cho đến vị trí đường line giữa sân gọi là “halfway line”, tức khoảng cách từ “goal line” đến “halfway line” là 50 yards.
Trên đường “goal line” của hai phần sân có cắm hai cột gôn (goal post) nằm ở vị trí chính giữa với chiều cao 10 feets (khoảng 3m) và khoảng cách giữa hai cột gôn là 18.5 feets (khoảng 5.6m). Từ hai đường “side line” đến khoảng cách 25 yards ra bên ngoài sân là khu vực được thiết trí chỗ ngồi cho hai đội bóng gọi là “team area”.
Một trận đấu Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ kéo dài 60 phút và chia làm 4 hiệp đấu, mỗi hiệp 15 phút gọi là “quarter”. Giữa hiệp 2 và hiệp 3 là thời gian nghỉ giải lao 15 phút và sau đó hai đội sẽ đổi sân khi bước vào hiệp 3. Tuy nhiên, ở từng pha bóng tiến quân lên từng “yard” của mỗi đội đều gặp phải sự cản phá gay gắt của đôi bên kèm theo những pha phạm lỗi v.v...nên trận đấu thường hay dừng lại nhiều lần và khoảng thời gian đó dĩ nhiên không được tính trong giờ thi đấu chính thức. Vì lẽ này, có nhiều trận đấu tính từ lúc khai mạc cho đến thời điểm chấm dứt, kéo dài tổng cộng hơn 3 tiếng đồng hồ !
Trường hợp hai đội bất phân thắng bại trong 60 phút thi đấu chính thức thì tùy theo quy định của các giải đấu, phương thức giải quyết chiến trường có phần khác nhau. Thí dụ như giải chuyên nghiệp NHL của Hoa Kỳ thì phải đấu thêm 15 phút, gọi là “over time” và đội nào ghi điểm trước trong 15 phút hiệp phụ sẽ thắng trận qua hình thức “sudden death over time”. Sau 15 phút hiệp phụ, nếu hai đội vẫn không ghi được điểm nào thì được tính là trận hòa. Tuy nhiên, tính trung bình trên thực tế thì xác xuất của những trận hòa trong môn Bóng Bầu Dục Hoa Kỳ rất thấp. (Còn tiếp...)
Gửi ý kiến của bạn
