Bản tổng hợp các bài của Nguyên Hoàng Bảo Việt đăng trên báo Thụy Sĩ* với chủ đề “Nhà văn và nhà báo bị giam cầm tại Việt Nam và trên thế giới.”
* Bênh vực quyền tự do phát biểu (Défense de la liberté d'expression - TRIBUNE DE GENEVE 11.11.2004) * Nhiều nhà văn trên thế giới bị cầm tù (Ecrivains du monde . Beaucoup en prison - 24 HEURES 16.11.2004). * Nhà văn bị bịt mồm khớp miệng . Nhân Quyền (Ecrivains bâillonnés . Droits humains - LE COURRIER 1.12.2004).
Quyền tự do phát biểu không biết biên cương. Nhưng ngày nay, quyền này đang gặp hiểm nguy lớn. Tại Thụy Sĩ, viết là một hành vi thật đơn giản. Nhưng trong nhiều nước, các tác giả dám bị kết tội "gián điệp" hoặc coi như kẻ thù và gạt ra ngoài vòng pháp luật vì có can đảm trình bày ý kiến của mình, tố cáo tham nhũng hoặc lên án những vụ vi phạm nhân quyền và quyền công dân.
Ngày 15 tháng 11 năm 2004, trên hơn 90 nước, 135 Trung tâm Văn Bút Quốc Tế đã cử hành Ngày Đoàn Kết với Nhà Văn Bị Cầm Tù thứ 24. Được biết Văn Bút Quốc Tế là Hiệp hội nhà văn và nhà báo thế giới cam kết bênh vực sự tự do lưu hành những dòng tư tưởng giữa mọi quốc gia, đề xướng và khuyến khích một nền văn chương không giới tuyến, và chống đối lại bất kỳ hạn chế nào đối với quyền tự do phát biểu. Trong sáu tháng đầu năm 2004, Ủy Ban Văn Bút Quốc Tế Bênh Vực Nhà Văn Bị Cầm Tù đã kiểm tra hơn 740 trường hợp nhà văn và nhà báo bị sách nhiễu, bắt bớ giam cầm, hành hạ tra tấn hoặc bị buộc lưu đày vì những bài viết của họ. Hai trăm người đang bị giam hãm trong các nhà tù. Và đây là hình thức kiểm duyệt tối hậu: có ít nhứt 28 người bị giết hoặc ám sát kể từ 15 tháng 11 năm 2003. Trong số đó có 11 người bị sát hại từ tháng giêng năm 2004.
Bởi vậy, Ngày Đoàn Kết với Nhà Văn Bị Cầm Tù năm nay được tổ chức để biểu lộ tình đoàn kết liên đới và bày tỏ sự hỗ trợ đối với các nhà văn trở thành bia nhắm bắn của chủ trương bất khoan dung và chính sách độc tài bạo ngược. Đối diện với thế lực có chủ trương và chính sách đó, các nhà văn chân chính và các nhà báo độc lập từ chối câm nín. Họ không chấp nhận thuộc quyền sở hữu của một nhà nước hoặc làm tôi tớ cho một chính quyền. Vũ khí duy nhứt của những người viết văn và làm báo ngay thẳng và liêm sỉ đó là ngòi bút thon nhỏ, mỏng mảnh nhưng dũng cảm, biết diễn tả trung thực những tư tưởng tự do và nhân bản của họ.
Trong nhiều buổi hội họp thảo luận, thảm kịch đau thương và số phận tăm tối của các nhà văn bị cầm tù được nhắc nhở bởi các đồng nghiệp hội viên Văn Bút Quốc Tế, gồm cả những văn hữu trong ba Trung tâm Văn Bút Thụy Sĩ Đức, Ý và Pháp thoại. Chúng ta có bổn phận truy niệm những nhà cầm bút bị sát hại. Sự bao che và không trừng phạt thủ phạm sát nhân phải bị tố cáo và lên án. Chúng ta không quên những văn hữu còn đang sống trong sự ngược đãi, hành hạ và trấn áp, cũng như thân nhân họ bị dọa nạt hăm he.
Để đưa ra ánh sáng tình trạng ảm đạm đó, chúng ta nhắc lại những trường hợp tội phạm quả tang sau đây, trong rất nhiều trường hợp các nhà cầm bút bị đàn áp và ám hại.
Roberto Mora, Francisco J. Ortiz và Francisco A. Saldierna bị ám sát ở Mễ Tây Cơ. Abbas A. Fakhravar và Siamak Pourzand bị cầm tù ở Ba Tư; Rakhim Esenov ở Turkménistan; Guy-André Kieffer ở Côte d'Ivoire; Daw Aung San Suu Kyi ở Miến Điện; Taslima Nasrin (lưu đày) ở Bangladesh. Hay là Giang Ngụy Bình bị cầm tù ở Trung Hoa; Yury Bandazhevsky ở Biélorussie; Ahmed I. Didi, Mohamed Zaki, Fathimath Nisreen và Ibrahim M. Luthfee (lưu đày) ở Maldives; Victor R.A. Carmona, Oscar E.Chepe, Normando H. Gonzalez, José U. Izquierdo, Hector F. M. Gutiérrez, José G. R. Castillo và Omar M. R. Hernandez ở Cuba. Hoặc là nhà trí thức Trần Văn Lương, giáo sư Nguyễn Đình Huy, linh mục Nguyễn Văn Lý, nhà báo Nguyễn Khắc Toàn, bác sĩ Phạm Hồng Sơn, nhà báo Nguyễn Vũ Bình, bác sĩ Nguyễn Đan Quế, thượng tọa Thích Tuệ Sỹ, hoà thượng Thích Huyền Quang, hòa thượng Thích Quảng Độ, mục sư Nguyễn Hồng Quang và nhà văn Hà Sỹ Phu ở Việt Nam, một nước có rất nhiều rủi ro nghề nghiệp cho văn nhân và ký giả. Nơi
đó, (dưới chế độ Việt cộng), không hề có tự do phát biểu và tự do ngôn luận. Cũng chẳng có nhà xuất bản độc lập nào. Rất nhiều thi văn sĩ, nhà báo, học giả và tu sĩ bị bắt giữ mà không bị truy tố hoặc gia đình không được phép thăm nom. Có những người bị công an câu lưu độc đoán hoặc bị phạt tù nặng nề trong những vụ tòa xét xử không tôn trọng tiêu chuẩn quốc tế. Cảnh sống lao lung thật vô nhân đạo, nhứt là trong các trại tù lưu đày và cưỡng bách lao động khổ sai. Tình trạng sức khoẻ tù nhân suy yếu thảm hại luôn luôn gây ra niềm lo lắng sâu xa cho Văn Bút Quốc Tế, Phóng Viên Không Biên Giới, Ân Xá Quốc Tế, Ủy Ban Bảo Vệ Ký Giả, Diễn Đàn Chủ Bút Thế Giới, Hiệp Hội Báo Chí Thế Giới và Đài Quan Sát Nhân Quyền.
Xin hãy góp tiếng nói cùng chúng tôi để phản đối và lên án những tội ác khả ố và chưa bị trừng phạt. Đó là tội bịt mồm các nhà văn, khớp miệng các nhà báo, tội tịch thu ngòi bút và thiêu đốt tác phẩm của họ, tội nhạo báng quyền tự do viết và sáng tạo, tội hủy hoại cuộc đời và gia đình họ... Cùng nhau, chúng ta lên tiếng đòi phóng thích tất cả tù nhân ngôn luận và lương tâm trên quả địa cầu này.
Genève Ngày Văn Bút Quốc Tế Đoàn Kết với Nhà Văn Bị Cầm Tù thứ 24
Nguyên Hoàng Bảo Việt
Trung tâm Văn Bút Thụy Sĩ Pháp Thoại (Centre PEN Suisse Romand)
và Nhà Văn Việt Nam Lưu Đày (CEVEX).