Nhiều Dân Cử, Hai Cửa Tử
Vi Anh
Từ Little Saigon nhìn Bà Thị Trưởng Boston mới đây bị kết tội, phải từ chức mà lo dùm cho anh chị em gốc Việt rấp ranh ra làm dân cử rất nhiều trong mùa bầu cử này. Nhớ lại vào thượng tuần tháng 6 năm 2006, DB DeLay dân biểu đại diện cho Texas tại Hạ Viện Mỹ, tuyên bố từ chức vì tội rửa tiền gây quỹ tranh cử. Lịch sử Quốc Hội Mỹ còn ghi nhiều người nữa. Và lịch sử quốc hội của nhiều nước dân chủ tiền tiến Au Châu, như Anh, Pháp ,Ý, v.v. cũng không thiếu gì dân biểu, nghị sĩ chết vì tiền, vì gái. Dân cử là một chức vụ có quyền thế, có danh dự và cũng có tiền nhưng không lương thiện, không đạo đức, lọt vào hai cửa tử thông thường của kiếp con người thì dễ tiêu diêu sinh mạng chánh trị lắm.
Có tin mừng ở Little Saigon được người Việt Hải Ngoại thân thương gọi là thủ đô tinh thần. May cho hồn thiêng sông núi VN trong tâm tư những người dân cử gốc Việt ở Little Saigon, chưa có một dân cử gốc Việt nào lọt vào hai cửa tử đã nói. Trong mùa bầu cử cuối năm nay, rất nhiều người Mỹ gốc Việt ra tranh cử vào chánh quyền thành phố, tiểu bang và liên bang. Cũng có tin vài người dân cử gốc Việt đương nhiệm bị đưa lên mặt báo. Nhưng không phải là tin cửa tử. Nào là bị nhân viên thuộc sắc tộc khác tố đã lớn tiếng với thuộc cấp, thuộc quyền. Nào là bị đồng viện gốc Việt tố đã toa rập khi bầu bán chức vụ. Và tự nhiên các dân cử bị đối thủ trực tiếp hay gián tiếp cho "chạy nhựt trình" phải tự vệ, phải biện minh, làm sáng tổ vấn đề.
Lời qua tiếng lại là thường tình thế sự của phe đảng, của các dân cử đối thủ, đối lập nhứt là trong mùa bầu cử. Ở một mức độ nào đó cũng tốt thôi. Không có tin đấu qua, đá lại như ở Quốc Hội CS, như ở công luận tuyên truyền một chiều, báo chỉ phải đi theo chiều do Đảng vạch ra, thì Little Saigon thành TP HCM mất rồi, không còn tự do, dân chủ nữa.
Nhờ tự do, dân chủ, báo chí tiếng Việt và tờ báo tiếng Anh ở địa phương có thêm món quà để phục vụ độc giả cho vui xóm, vui làng. Và độc giả có cơ hội để biết thêm thâm cung bí sử của dân cử. Dân chủ có thế mới hấp dẫn, dân chúng có thế mới rộng đường dư luận,có thêm yếu tố để rộng đường chọn lựa. Tự do ngôn luận, tự do báo chí hai ba chiều mới sinh động. Cộng đồng mới sống động. Đại diện dân cử mới có dịp nhìn lại mình, tự đánh giá qua công luận, và nếu cần thì sửa chữa. Nhận trách nhiệm về mình trước cử tri và quốc dân thay vì đổ tội những sai sót cho ngành an ninh tình báo là một hành động lương thiện, một tinh thần trách nhiệm cao, là một lối sống văn minh của người dân cử. Và chính cái đó làm ra sức mạnh của chế độ tư do, dân chủ.
Nhưng không khỏi lo khi thấy trường hợp dân cử va vào những rắc rối pháp luật liên quan đến hai chữ "T" hay hai Cửa Tư Tình và Tiền, thường đưa đến tội và tù. Con người không phải thần thánh cũng không phải con vật (L' homme n'est ni ange ni bête) như một nhà triết học Pháp đã nói -- thường vướng phải. Huống hồ người dân cử là con người, lại là người đại diện dân, một nhân vật công cộng vừa có quyền thế trong chánh quyền lại vừa là bộ mặt công cộng nên dễ thành cái bia cho búa rìu dư luận.
Trở lại Little Saigon,nhìn Thành Phố Boston, một trong những thành phố kỳ cựu của người Mỹ Trắng, thấy Bà Thị Trưởng Thành Phố Boston từ chức vì tội khai gian và thâm lạm công quỹ mà lo cho anh chị em gốc Việt đang rấp ranh ra làm dân cử. Tin AP cho biết Thị Trưởng Sheila Dixon 56 tuổi phải chấm dứt ba năm cầm quyền vì trộm cắp của người nghèo. Bà từ chức sau khi thỏa thuận với biện lý cuộc, nhận tội để được quản chế hai năm, được hưởng lương hưu trí thay vì bị kết tội hình sự tống giam thì mất tiền hưu trí, nhưng phải trả $45,000 đóng góp cho các tổ chức từ thiện và làm 500 giờ công ích xã hội.
Thế là tiêu sinh mạng chánh trị một dân cử rồi. Dù hết hạn quản thúc hai năm, hồ sơ hình sự này được xóa, Bà có thế ứng cử các chức vụ công quyền, nhưng với tai tiếng, tì vết như thế đó, khó mà đắc cử. Nhưng chuyện có gì lớn đâu. Bà chỉ bị truy tố tội ăn cắp các tấm thẻ tặng quà trị giá 500 Đô dành cho gia đình nghèo và nói dối về các quà tặng trị giá hàng ngàn Mỹ kim từ người bồ cũ cho bà để được giảm thuế nhà đất là nghề làm ăn của Ông. Cả năm qua Bà đã cố gắng đối phó với vụ truy tố này. Nhưng vào tháng 12 năm rồi, bồi thẩm đoàn đã nhất tề kết tội Bà.
Lời của công tố viên tiểu bang ông Robert A. Rohrbaugh, người đứng ra truy tố nội vụ làm cho nỗi lo dùm cho anh chị em dân cử gốc Việt càng lớn. Dù sao anh chị em cũng còn mới mẻ - mới 35 năm ở Mỹ này - đối với xã hội đa văn hóa, đa sắc tộc, với một hệ thống pháp luật nhiêu khê, phức tạp, chằn chịt quá nhiều này. Ong Biện Lý Robert A. Rohrbaugh có một lời nhắn cho dân cử nói chung rất rõ: "Hy vọng điều này sẽ đưa ra một thông điệp rõ ràng cho các chính trị gia: ngay cả khi quý vị phạm các tội mà một số người có thể coi là nhẹ, quý vị cũng sẽ bị mất việc."
Đa số anh chị em Mỹ gốc Việt đã, đang, sắp làm dân cử là những người có ăn học cao, không thua người các sắc tộc khác. Thậm chí còn cao hơn nếu tính tỷ lệ trung bình tốt nghiệp đại học và hậu đại học. Có nhiều người tốt nghiệp và hành nghề về luật. Nhưng luật lệ Mỹ như "rừng nho biển thánh khôn dò". Dù luật áp đạt định đề để xã hội mới trở thành pháp trị được. Nguyên tắc các tất tường pháp (nul n'est censé d' ignorer la loi), nhưng chưa chắc luật sư có thể am tường hết luật pháp. Học ngành nào, làm ngành nào thì hiểu biết ngành ấy thôi. Huống hồ gì người thường, dù có bằng tiến sĩ, cao học ngành khác, khi ra ứng cử hay làm dân cử cũng chưa chắc có thể biết hết những luật lệ về bầu cử, gây quỹ, chức trách, qui tắc đạo đức mà cơ quan đại diện dân ấy đòi hỏi. Nên cơ quan dân cử nào cũng có ủy ban đạo đức, có luật sư của cơ quan. Một sơ hở trong hành động, một sai sót trong sinh hoạt trong hay ngoài cơ quan có thể là đề tài để đối lập,đối thủ,công luận biến thành một rắc rối pháp luật.
Ở cấp cao, kẻ đích thực giết sinh mạng chánh trị của dân biểu, nghị sĩ không phải là đối thủ, đối lập chánh trị, mà thường là những nhà vận động hành lang (lobbyists). Họ giết không bằng gươm bằng đao, mà bằng những lời nói rất lễ độ, bằng những chuyến đi chơi hấp dẫn, có rượu ngon gái đẹp, và bằng những món tiền giúp vào quỹ tranh cử - yếu tố lợi hại nhứt.
Ở cấp địa phương, không có binh đoàn vận động hành lang, nhưng có những tay chuyên môn chạy áp phe cho những ông chủ lớn. Cách giết người dân cử địa phương cũng không ngoài 4 chữ "T" hay 2 Cửa Tử: Tình và Tiền dẫn đến Tội, Tù.
Chỉ có đạo đức cá nhân, đạo đức gia đình, tư cách con người là thần hộ mạng. Chớ không phải danh lợi, chức vụ cao thấp, số tiền gây quỹ tranh cử nhiều hay ít, làm dân cử lâu hay mau, quen lớn ông to ông nhỏ thân hay sơ giúp người dân cử thoát khỏi bốn cửa tử này.
Gửi ý kiến của bạn
