Hai nhà luật học kiêm nhà văn Lê Chí Quang và Nasser Zarafshan (Ba Tư) đồng lãnh Giải Văn Bút/Barbara Goldsmith Quyền Tự do được Viết (PEN/Barbara Freedom to Write Awards) năm 2004. Cả hai nhà trí thức dũng cảm này đều là tù nhân ngôn luận. Ông Lê Chí Quang bị phạt 4 năm tù và 3 năm quản chế vì những bài tiểu luận chỉ trích chính phủ Việt cộng về vấn đề sửa đổi biên giới làm thiệt thòi lớn cho đất nước. Còn ông Nasser Zarfshan thì bị lãnh án 5 năm tù vì ông tố cáo cơ quan tình báo của chính quyền nước ông có dính líu trong những vụ ám sát hàng loạt các nhà văn Ba Tư.
Đây là năm thứ 18 mà Giải thưởng cao quý và quan trọng này được trao tặng cho những khuôn mặt văn học quốc tế bị ngược đãi hoặc tù đày vì sử dụng hoặc bênh vực quyền tự do diễn đạt tư tưởng. Ngày 20 tháng 4 tới đây, thân thế, tiểu sử của hai vị tân khôi nguyên sẽ được long trọng giới thiệu với báo chí trong Buổi Lễ Thường Niên của Văn Bút tổ chức tại khách sạn Pierre ở thành phố Nữu Ước. Tính từ năm 1987, trong số 27 khôi nguyên đang bị giam nhốt lúc được trao tặng Giải, có 23 người đã được phóng thích. Trong số đó có nhà thơ Nguyễn Chí Thiện (1989) và giáo sư Đoàn Viết Hoạt (1994). Năm nay, các ứng viên được Văn Bút Quốc Tế cùng với một số trung tâm thành viên (138) ở khắp thế giới đề cử. Kế đến là sự chọn lựa thuộc thẩm quyền của trung tâm Văn Bút Hoa Kỳ và Hội đồng Cố vấn gồm có nhiều chuyên gia xuất sắc trong lãnh vực liên hệ. Chẳng hạn như Carroll Bogert, Giám đốc Truyền Thông của Đài Quan Sát Nhân Quyền, Ann Cooper, Giám đốc Điều Hành của Ủy Ban Bảo Vệ Ký Giả, Vartan Gregorian, Chủ tịch Tổ Hợp Carnegie, Jeanne Leedom-Ackerman, Phó Chủ tịch Văn Bút Quốc Tế và Aryeh Neier, Chủ tịch Viện Xã Hội Cởi Mở.
Tưởng cũng cần nhắc lại, sinh năm 1970, tốt nghiệp trường Luật, ông Lê Chí Quang còn là một kỹ sư ngành tin học. Ông bị bắt giữ trong một quán café Internet tại Hà Nội ngày 21 tháng 2 năm 2002. Sau đó, công an giải ông về giam tại trại lao công cưỡng bách B14 thuộc tỉnh Hà đông. Việt cộng buộc tội ông đã viết nhiều tài liệu bất lợi cho Nhà nước và cho phổ biến ra ngoại quốc trên mạng lưới Internet. Trong số những bản văn bị liệt vào loại "quốc cấm" đó, được nói đến nhiều nhứt là bài "Hãy cảnh giác với Bắc triều" mà tác giả đã viết từ tháng 10 năm 2001. Ông Lê Chí Quang chỉ trích Hà nội bí mật ký kết những hiệp ước Việt Hoa về vùng biên giới làm mất một phần rất quan trọng lãnh thổ và hải phận Việt Nam. Ngày 8 tháng 11 năm 2002, ông Lê Chí Quang bị kết án tù vì phạm tội tuyên truyền chống Nhà nước CHXHCHVN, quy định bởi điều 88 bộ luật hình sự (Cấm làm ra, tàng trữ, lưu hành các tài liệu, văn hóa phẩm có nội dung chống Nhà nước CHXHCNVN). Phiên tòa chỉ diễn ra 3 tiếng đồng hồ. Không có luật sư độc lập biện hộ. Phóng viên báo chí ngoại quốc không được phép dự khán. Chỉ có cha mẹ của ông Lê Chí Quang được hiện diện. Nhà tranh đấu cho Tự do Dân chủ Việt Nam xác nhận mình là tác giả của những tài liệu mà Viện Kiểm sát Nhân dân Hà Nội nêu ra để truy tố, nhưng bác bỏ mọi điều buộc tội nêu trong cáo trạng. Thân mẫu của ông Lê Chí Quang tố cáo bản án bất công và phi pháp đó. Khoảng một trăm người dân tụ tập trước tòa án. Ngoài những người thân của ông Lê Chí Quang còn có nhiều nhà đối kháng chế độ độc tài cộng sản. Ông Lê Chí Quang đau thận nặng. Vì không được chữa trị, sức khỏe của ông càng thêm suy yếu trầm trọng.
Ngày 31 tháng 3 năm 2004, trong Khóa họp thứ 60 của Ủy Hội Nhân Quyền tại Genève, Ban Hành Động Liên Hiệp Quốc Chống Giam Cầm Độc Đoán phán quyết rằng "Sự tước đoạt quyền tự do của ông Lê Chí Quang là độc đoán, vì hành động đó vi phạm điều 19 của Công Ước Quốc Tế về các Quyền Dân Sự và Chính Trị" (tương tự như đối với trường hợp linh mục Nguyễn Văn Lý). Từ Quan Điểm được trình bày trong bản Phúc Trình AVIS No 1/2003 (VIET NAM), Ban Hành Động Chống Giam Cầm Độc Đoán yêu cầu chính phủ (Việt cộng) cho ban hành những biện pháp cần thiết để sửa chữa tệ trạng và cải tiến cho phù hợp với những tiêu chuẩn và nguyên tắc nêu ra trong Tuyên Ngôn Toàn Thế Giới về Nhân Quyền. Đồng thời, "phải nghiên cứu sự khả dĩ sửa đổi luật pháp nội hóa để thích nghi với Tuyên Ngôn Toàn Thế Giới về Nhân Quyền và những tiêu chuẩn quốc tế".
Ông Lê Chí Quang là hội viên danh dự của trung tâm Văn Bút Gia Nã Đại và trung tâm Văn Bút Tây Hoa Kỳ. Tất cả các tổ chức quốc tế Nhân Quyền, trong đó có Phóng Viên Không Biên Giới, đều hết lòng bênh vực ông. Năm 2002, ông Lê Chí Quang được trao tặng Giải Hellmann/Hammett Tự do Diễn đạt Tư tưởng, cùng với nhà báo Nguyễn Vũ Bình, giáo sư Trần Khuê và bác sĩ Nguyễn Đan Quế.
Viết theo tin của nhà thơ Nguyên Hoàng Bảo Việt (hội viên Văn Bút Thụy Sĩ Pháp Thoại và Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại/trung tâm Âu châu)
Genève ngày 16 tháng 4 năm 2004