Bước vào thế kỷ thứ 21, nếp sống gia đình ở Hoa Kỳ được ghi nhận là phức tạp hơn nhiều so với những thập niên cuối của thế kỷ trước. Theo thống kê năm 2006 của CCF - The Council on Contemporary Families, một tổ chức hoạt động phi lợi nhuận thành lập năm 1996 chú trọng vào các vấn đề liên quan đến nhu cầu của các gia đình ở Hoa Kỳ, hiện nay số hộ gia đình có trẻ em dưới 18 tuổi với cha hoặc mẹ là chủ hộ vào đã lên đến con số 9 triệu, gấp đôi con số thống kê của năm 1970. Các số liệu do cơ quan này cung cấp cũng cho thấy 39% phụ nữ Mỹ và 30% trẻ em trong các gia đình Mỹ có liên quan đến việc chắp nối hôn nhân của bố mẹ (stepfamilies). Trong khi số hộ gia đình có chủ hộ là người không kết hôn (considered unmarried) tăng lên thì ngược lại số hộ gia đình duy trì việc chăm sóc cha mẹ già lại giảm xuống. Hiện nay, cứ mỗi 4 gia đình ở Hoa Kỳ, chỉ có một gia đình còn cưu mang cha mẹ già! Tỉ lệ này đã xuống thấp hơn 3 lần (1 trên 12) so với thống kê năm 1988.
Chủ gia đình độc thân (head of household), theo định nghĩa dựa vào các quy định thuế vụ là người
(1) hiện không kết hôn (unmarried) hay người được xem như không kết hôn (considered unmarried) vào ngày cuối cùng của năm khai thuế;
(2) người này phải trả hơn một nửa các chi phí sinh sống trong gia đình cho chính họ và người được xem là sống phụ thuộc vào họ (qualifying person), nói chung, bao gồm trẻ em còn dưới 18 tuổi hay thân nhân đã lớn tuổi;
(3) người sống phụ thuộc vào người chủ hộ độc thân phải sống chung nhà với nhau trong ít nhất nửa năm (năm khai thuế). Trên thực tế, một số các ngoại lệ vẫn còn được áp dụng.
Lý do quan trọng về việc khai người khác là người sống phụ thuộc áp dụng cho người độc thân, hay được xem như sống độc thân vào thời điểm năm khai thuế là vì thuế xuất của người chủ gia đình thấp hơn so với người độc thân không có trẻ em, cha mẹ già hay thân nhân ruột thịt sống phụ thuộc vào họ.
Trước hết, hãy điểm qua ai là người có thể đủ tiêu chuẩn để người khác được khai thuế với cương vị chủ gia đình.
1. Trẻ em đủ tiêu chuẩn (Qualifying child): Trẻ em đủ tiêu chuẩn thường là con trai, con gái, hay cháu nội, cháu ngoại, của người khai thuế (không phải cháu là con của anh, chị, em ruột hoặc anh chị em họ) và người khai thuế phải chung sống với đứa con hay cháu này hơn sáu tháng của năm thuế.
- Nếu vẫn còn độc thân, đứa trẻ đủ tiêu chuẩn là một "qualifying child" của người thọ thuế, bất kể người thọ thuế có thể hay không thể khai để nhận miễn giảm cá nhân (exemption) cho đứa trẻ này.
- Đứa trẻ đã kết hôn nhưng người thọ thuế vẫn có thể khai miễn giảm cá nhân cho đứa trẻ, theo luật thuế vụ, người thọ thuế vẫn được quyền khai thuế với cương vị chủ gia đình với trẻ đủ tiêu chuẩn này.
2. Cha mẹ là thân nhân đủ tiêu chuẩn (Qualifying relative who is father or mother):
- Trường hợp không có con cái đủ tiêu chuẩn để khai, người thọ thuế vẫn có thể khai là người chủ gia đình nếu có thể khai miễn giảm cá nhân cho cha, mẹ.
- Ngược lại nếu có cha mẹ, nhưng không thể khai miễn giảm cá nhân cho cha mẹ, người thọ thuế không thể khai nhận là người chủ gia đình khi không có con nhỏ đủ tiêu chuẩn.
3. Thân nhân đủ tiêu chuẩn (Qualifying relative): thân nhân đủ tiêu chuẩn để khai nhận là chủ gia đình trên hồ sơ thuế thường là ông bà nội, ngoại; em trai hay em gái … Những người này còn phải hội đủ một số điều kiện khác nữa mới đủ tiêu chuẩn để người thọ thuế chọn cương vị chủ gia đình.
- Những thân nhân kể trên phải sống chung nhà với người thọ thuế hơn 6 tháng trong năm, và người thọ thuế có thể khai miễn giảm cá nhân cho thân nhân này trên hồ sơ thuế.
- Ngược lại, nếu người thọ thuế không thể khai miễn giảm cá nhân cho thân nhân, hay người thân này không chung sống với người thọ thuế hơn 6 tháng của năm thuế, người này không đủ tiêu chuẩn để người thọ thuế khai nhận cương vị chủ gia đình.
Trên đây là những "tiêu chuẩn" chung được dùng để xác định ai là người đủ điều kiện để một người độc thân khai thuế với cương vị chủ gia đình, một cương vị thuế vụ như đã nói ở trên có thuế xuất thấp hơn thuế xuất của người độc thân và người kết hôn khai riêng hồ sơ thuế. Những thân nhân không thuộc các mối quan hệ kể trên thường sẽ không được xem là người đủ tiêu chuẩn để khai nhận cương vị chủ gia đình. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, người khai thuế cần phải cân nhắc kỹ và biết rõ ai đủ hoặc không đủ tiêu chuẩn để khai một hồ sơ thuế chính xác hơn.
Ví dụ 1: Con đủ điều kiện là người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn (child as qualifying person) - Con trai của bạn sống chung nhà với bạn trong cả năm thuế. Đứa trẻ này vẫn còn dưới 18 tuổi vào ngày 31 tháng 12 của năm. Không ai khai miễn giảm cá nhân cho đứa trẻ này trên hồ sơ thuế của họ, và đứa trẻ không tự cung cấp hơn một nửa các chi phí sinh sống trong gia đình của bạn. Bạn có thể khai đứa con này là trẻ đủ tiêu chuẩn trên hồ sơ thuế với cương vị chủ gia đình vì (1) đứa trẻ là con đủ tiêu chuẩn của bạn; (2) đứa trẻ còn độc thân. [Điều cần lưu ý ở đây là hai điều kiện được đặt ra: thứ nhất, con đủ tiêu chuẩn (qualifying child), và thứ hai, người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn (qualifying person)].
Ví dụ 2: Con không đủ điều kiện là người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn (child who is not qualifying person) - Trong ví dụ này, con trai của bạn cũng sống chung nhà với bạn trong cả năm thuế, chỉ khác là cháu đã 25 tuổi vào ngày cuối cùng của năm; đồng thời, cháu đã đi làm và kiếm được $5,000 trong năm. Đứa con này không đủ điều kiện là người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn của bạn vì: (1) cháu không đạt tiêu chuẩn về tuổi tác (age test); (2) cháu cũng không đạt tiêu chuẩn thổng thu nhập (gross income test). Do đó, tuy là con, nhưng đứa trẻ này không đủ điều kiện cho bạn khai là người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn cho cương vị chủ gia đình.
Ví dụ 3: Bạn gái/bạn trai (boyfriend/girlfriend) - Chẳng hạn, cô bạn gái của bạn sống chung trong nhà bạn cả năm. Cô bạn này có thể đủ điều kiện để trở thành thân nhân sống phụ thuộc vào bạn (qualifying relative) nếu tổng thu nhập trong năm của cô bạn này không đủ để cô tự cung cấp hơn 50% các chi phí sinh sống chung trong nhà, nhưng vì cô lại không thuộc những người được xem là người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn (qualifying person), nên bạn không thể nhận cương vị người độc thân khi khai người bạn gái này trên hồ sơ thuế.
Ví dụ 4: Con của bạn gái/bạn trai sống chung nhà (girlfriend's child) - Trường hợp tương tự như ở ví dụ 3, nhưng thêm cô bạn gái của bạn có một đứa con trai đã 10 tuổi, và cả hai mẹ con cùng chung sống với bạn trong cả năm thuế. Mặc dù bạn chu cấp hơn một nửa các chi phí sinh sống cho cả hai mẹ con cả năm, đứa trẻ này vẫn không phải là "qualifying person" để bạn khai thuế với cương vị chủ gia đình.
Như vậy, theo quy định mới về "Qualifying person" - người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn là con ruột, cha mẹ ruột, anh chị em ruột là những người nếu đạt một số điều kiện khác về tuổi tác (age test), thu nhập (gross income test), và sống chung nhà (residency test); và đồng thời, bạn có thể khai miễn giảm cá nhân cho người này trên hồ sơ thuế của bạn, khi đó, bạn mới đủ điều kiện để nhận cương vị khai thuế HEAD OF HOUSEHOLD.
Tuy nhiên, vẫn có một số các ngoại lệ được áp dụng liên quan đến việc khai thuế với cương vị người chủ gia đình. Các điều kiện này liên quan đến vấn đề chung sống giữa người thọ thuế và người sống phụ thuộc đủ tiêu chuẩn (home of qualifying person) và tình trạng "xem như độc thân" (considered unmarried) của người thọ thuế. Hai chủ đề này sẽ được giới thiệu chi tiết trong bài báo kế tiếp: Tình Trạng Độc Thân của Người Thọ Thuế và Nơi Ở của Người Sống Phụ Thuộc: Hai Yếu Tố Ngoại Lệ của Cương Vị Khai Thuế Chủ Gia Đình.
Gửi ý kiến của bạn
